Doğan (kuş)
Vikipedi, özgür ansiklopedi
| ?Doğan | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Falco subbuteo - delice doğan
|
||||||||||||
| Bilimsel sınıflandırma | ||||||||||||
|
||||||||||||
|
|
||||||||||||
|
37 tür; metne bakınız. |
Doğan (Falco), Falconidae (doğangiller) familyasından Falco cinsini oluşturan yırtıcı kuş türleri.
Doğanlar yuvalarını genellikle ağaç kovuklarına ya da sarp kayalıkların kenarına kurarlar. Her kuluçka döneminde dişi kuş, kabuğu kirli beyaz üstüne kızılımsı kahverengi benek ve lekelerle süslü dört ya da beş yumurta bırakır. Kuluçka süresi yaklaşık 28-35 gündür ve yumurtadan çıkan yavrular 35 gün kadar yuvada kalarak ana-babası tarafından beslenir.
Doğanlar, güçlü kanatlarıyla havayı yararak hızla ve düz bir çizgi boyunca uçarlar. Bazı türler, yerdeki avın üstüne atlamak için uygun zamanı kollarken, kanatlarını hızla çarparak havada daireler çizebilir.
Avların niteliği, boyutları ve avlanma yöntemi türlere göre değişir; kimisi kendi boyutlarındaki ya da daha küçük kuşları havada avlarken, bir bölümü de tavşan, fare, kertenkele ve böcek gibi hayvanlarla beslenir.
 |
Kuş ile ilgili bu madde bir taslaktır. Maddenin içeriğini geliştirerek Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz. |
[değiştir] Türler
- Falco albigularis - Yarasa doğanı
- Falco alopex - Tilki kerkenezi
- Falco amurensis - Amur doğanı
- Falco araea - Seyşel Adaları kerkenezi
- Falco ardosiaceus- Boz kerkenez
- Falco berigora - Kahverengi doğan
- Falco biarmicus - Bıyıklı doğan
- Falco cenchroides
- Falco cherrug - Ulu doğan
- Falco chicquera - Kırmızı boyunlu doğan
- Falco columbarius - Boz doğan
- Falco concolor - Gri doğan
- Falco cuvierii - Afrika doğanı
- Falco deiroleucus - Turuncu göğüslü doğan
- Falco dickinsoni Dickinson kerkenezi
- Falco eleonorae - Ada doğanı
- Falco fasciinucha
- Falco femoralis
- Falco hypoleucos - Boz doğan
- Falco jugger
- Falco longipennis
- Falco mexicanus - Bozkır doğanı
- Falco moluccensis - Benekli kerkenez
- Falco naumanni - Küçük kerkenez
- Falco newtoni - Madagasgar kerkenezi
- Falco novaeseelandiae - Yeni Zellanda doğanı
- Falco pelegrinoides - Kızıl enseli doğan
- Falco peregrinus - Bayağı doğan
- Falco punctatus
- Falco rufigularis - Yarasa doğanı
- Falco rupicoloides - Büyük kerkenez
- Falco rusticolus - Ak doğan
- Falco severus
- Falco sparverius- Amerikan kerkenezi
- Falco subbuteo - Delice doğan
- Falco subniger - Kara doğan
- Falco tinnunculus - Bayağı kerkenez
- Falco vespertinus - Ala doğan
- Falco zoniventris - Çizgili kerkenez[[zh:隼属]
Doğanlar yuvalarını genellikle ağaç kovuklarına ya da sarp kayalıkların kenarına kurarlar. Her kuluçka döneminde dişi kuş, kabuğu kirli beyaz üstüne kızılımsı kahverengi benek ve lekelerle süslü dört ya da beş yumurta bırakır. Kuluçka süresi yaklaşık 28–35 gündür ve yumurtadan çıkan yavrular 35 gün kadar yuvada kalarak ana-babası tarafından beslenir. Doğanlar, güçlü kanatlarıyla havayı yararak hızla ve düz bir çizgi boyunca uçarlar. Bazı türler, yerdeki avın üstüne atlamak için uygun zamanı kollarken, kanatlarını hızla çarparak havada daireler çizebilir. Avların niteliği, boyutları ve avlanma yöntemi türlere göre değişir; kimisi kendi boyutlarındaki ya da daha küçük kuşları havada avlarken, bir bölümü de tavşan, fare, kertenkele ve böcek gibi hayvanlarla beslenir. Doğan en hızlı uçan kuşlardan biridir. Bazı araştırmacılar göre dalışa geçtiği zaman hızı saatte 300 kilometredir! Avcı bir kuştur. Ardıç kuşu, sığırcık, güvercin gibi kuşları avlayarak beslenir ve sabah erkenden ya da akşam ava çıkar. Çok iyi bir avcıdır;8,00 km uzaklıktaki bir güvercini bile kaçırmaz. Bu özelliğinden ötürü onu kuş avlamak için yetiştirirler! Erkek ve dişi doğan hemen hemen aynıdır. Dişiden küçük erkek doğanlara da zaman zaman rastlanır. Ömürlerinin sonuna kadar çift(erkek ve dişi)olarak yaşarlar. Dişi bir kayalıkta açtığı küçük bir deliğe 3–5 yumurta bırakır. 1 ay kadar kuluçkaya yatar. Bu sırada erkek de çevreyi kollar. Dişiye ve yumurtadan çıka yavrulara yiyecek taşır. Yavrular 5 haftalıkken yuvadan ayrılırlar ama 2ay kadar yine ana babalarına bağlı kalırlar. İlk yıllar soğuktan ölmez ve başlıca düşmanları puhukuşuna yem olmazlarsa 25 yıl kadar yaşarlar.
