วิกิพีเดีย:โครงการคำทับศัพท์

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

โครงการร่วมมือ
โครงการร่วมมือประจำเดือนนี้
จัดหมวดหมู่บทความ - จัดแบ่งบทความให้เหมาะสมตามหมวดหมู่ เพื่อช่วยให้ผู้อ่านสามารถเชื่อมโยง แต่ละบทความได้โดยง่าย
แบ่งแยกโครง - จัดแยกแยะโครงบทความที่ไม่สมบูรณ์เป็น โครงย่อยที่มีชื่อกำกับเพื่อให้ ผู้เขียนสามารถเลือกเขียนได้โดยง่าย โดยไม่ต้องค้นหาจากข้อมูลโครงทั้งหมด
กีฬา - ทุกอย่างเกี่ยวกับกีฬา
วันและปีอ้างอิง - สร้างวันและปีที่สำคัญ ที่อ้างอิงจากบทความอื่น เหตุการณ์สำคัญ วันเกิดบุคคลสำคัญ
วรรณกรรม - ทุกอย่างเกี่ยวกับ วรรณคดีและวรรณกรรม
ชื่อนั้นสำคัญ - เขียนนโยบายการใช้ชื่อ และชื่อเฉพาะในวิกิพีเดีย
การ์ตูนญี่ปุ่น - ตอนนี้พัฒนาเป็น สารานุกรมการ์ตูนแล้ว
คำทับศัพท์ - ช่วยจัดคิดวิธีการแก้และเสนอแนะ ในเรื่องของการเขียนคำทับศัพท์ในทั่วไป และในวิกิพีเดียนี้

คำทับศัพท์ คือคำที่ถ่ายเสียงและ/หรือถ่ายรูป มาจากรูปคำในภาษาอื่น และนำมาเขียนในรูปแบบของภาษาเรา เพื่อให้คนที่ใช้ภาษาสามารถออกเสียงได้ถูกต้อง หรืออย่างน้อยใกล้เคียงกับภาษาเดิม

สารบัญ 1 เกี่ยวกับโครงการ 1.1 ปัญหาที่เกิดขึ้น 1.2 เป้าหมาย 1.3 จุดหมาย 1.4 วิธีการ 1.5 หน้าโครงการย่อย 2 หลักการทับศัพท์ 2.1 การสะกดคำทับศัพท์ 2.2 คำที่นิยมใช้ 2.3 การใช้วรรณยุกต์ 2.4 การเว้นวรรค 3 อ่านเพิ่ม 3.1 แหล่งข้อมูลจากวิกิพีเดียภาษาอังกฤษ 3.2 แหล่งอ้างอิง

[แก้] เกี่ยวกับโครงการ

[แก้] ปัญหาที่เกิดขึ้น

คำศัพท์จากต่างประเทศหลายคำที่เป็นคำศัพท์ใหม่ จึงสามารถทำให้เขียนได้หลายแบบโดยที่อ่านได้เหมือนกัน ทำให้มีบทความซ้ำกันเกิดขึ้น นอกจากนี้ยังทำให้ความน่าเชื่อถือของบทความลดลง ทั้งจากการใช้คำที่ไม่ถูกต้อง และการสะกดผิด

• ชื่อเฉพาะ ที่ทางหนังสือพิมพ์สะกดชื่อภาษาอื่น แต่อ่านตามภาษาอังกฤษ เช่น Hernan (สเปน) อ่าน เออร์นัน แต่ทับศัพท์เป็น เฮอร์นัน หรือ Henry เฮนรี/อองรี
• ชื่อเฉพาะ ที่ทางหนังสือการ์ตูน วารสาร วรรณกรรม ที่ในอดีตทับศัพท์ผิดโดยไม่ตรงใจ

ปัญหาอื่น การเขียนคำทับศัพท์โดยไม่ใช้วรรณยุกต์ ทำให้คนไทยส่วนหนึ่งเข้าใจผิดเชื่อว่า การออกเสียงภาษาอื่นไม่มีการขึ้นลงเสียงเหมือนเสียงวรรณยุกต์ภาษาไทย ในขณะที่มีเสียงขึ้นลงในลักษณะที่ไม่ปรากฏในรูปวรรณยุกต์ และเปลี่ยนแปลงไปตามรูปประโยค เช่น

• automatic ทับศัพท์ ออโตเมติก ในขณะที่เสียงอ่านคำอ่านเหมือน [อ้อโต่เม้ติก] ในประโยคธรรมดา หรือ [อ๋อโต่เมติ๊ก] ในการลงท้ายประโยคคำถาม และเสียงอื่นในรูปประโยคแบบอื่น

[แก้] เป้าหมาย

คำทับศัพท์จะต้อง เป็นคำที่ ทุกคนที่ใช้ภาษาไทย สามารถออกเสียงคำได้(เกือบ)ถูกต้องและง่ายต่อการใช้ภาษา และคนที่ศึกษาสามารถออกเสียงได้ถูกต้องตามเสียงต้นฉบับ

[แก้] จุดหมาย

ช่วยกันเขียนบทความ การเขียนคำทับศัพท์แบบถ่ายเสียง (ถ้าเป็นไปได้)เอาไว้สำหรับอ้างอิงการเขียนคำทับศัพท์ในวิกิพีเดีย (และถ้าเป็นไปได้มากกว่านั้น) เอาไว้ให้บุคคลอื่นอ้างอิงการเขียนคำทับศัพท์ภาษาไทย

[แก้] วิธีการ

• ขยายหน้า การเขียนคำทับศัพท์แบบถ่ายเสียง ให้มีในภาษาอื่นๆ เช่น ญี่ปุ่น ฝรั่งเศส มลายู เยอรมัน สเปน อังกฤษ อาหรับ อิตาลี
• เริ่มต้นคัดลอกจากเว็บของราชบัณฑิตยสถาน แล้วนำมาเขียนและจัดรูปใหม่ เพื่อให้ง่ายต่อการอ่าน
• แก้ไขคำที่เขียนผิดจากเว็บต้นฉบับ
• ถ้ามีหลักการหรือคำอธิบายเพิ่มเติม ให้ใส่เพิ่มในช่องหมายเหตุ

[แก้] หน้าโครงการย่อย

• วิกิพีเดีย:ภาษาญี่ปุ่น และหน้าพูดคุย
• พินอิน โรมะจิ การถอดภาษาเกาหลีด้วยอักษรโรมัน
• การทับศัพท์เป็นภาษาไทยจากสัทอักษรสากล
• เกร็ดการเขียนคำทับศัพท์เป็นภาษาไทย
• คำภาษาอังกฤษที่มักอ่านผิด
• ทิงลิช

[แก้] หลักการทับศัพท์

สำหรับหลักพื้นฐานในการทับศัพท์ภาษาอังกฤษดูได้ที่ การเขียนคำทับศัพท์ภาษาอังกฤษ

คำศัพท์ภาษาอังกฤษส่วนหนึ่งได้มีศัพท์บัญญัติ (ในลักษณะทับศัพท์ และแปลความหมาย) กำหนดไว้โดยทางราชบัณฑิตยสถาน เป็นแนวทางในการทับศัพท์

[แก้] การสะกดคำทับศัพท์

การสะกดคำทับศัพท์เน้นตามเสียงอ่านของคำไม่เน้นตามตัวอักษร เช่น Sioux [ซู] ให้ทับศัพท์ว่า ซู (ชนเผ่าอินเดียนแดง) หรือ Foie gras [fwɑ gʁɑ] ทับศัพท์ ฟัวกรา (อาหารชนิดหนึ่ง) ยกเว้น

1. คำภาษาอื่นที่เป็นคำไทย ที่ปรากฏในพจนานุกรมไทย ให้ถือว่าคำนั้นเป็นคำไทย และเขียนตามรูปเดิมถึงแม้ว่าเพี้ยนจากคำทับศัพท์เดิมบ้างก็ตาม เช่น
   • whale [เวล] เขียน ปลาวาฬ
   • salmon [แซมอน] เขียน แซลมอน
2. ชื่อประเทศ เขตการปกครอง เมืองหลวง ให้ทับศัพท์ตามประกาศสำนักนายกฯ รวมถึงคำที่มีส่วนประกอบของชื่อนี้ในส่วนของคำ ถึงแม้ว่าบางคำจะทับศัพท์ผิดจากคำอ่านก็ตาม
   • Illinois [อิลลินอย] เขียน อิลลินอยส์ ตามประกาศสำนักนายกฯ
   • University of Illinois เขียน มหาวิทยาลัยอิลลินอยส์ แทนที่ "มหาวิทยาลัยอิลลินอย"
3. ชื่อถ้าเป็นชื่อเฉพาะของชื่อบริษัท ชื่อหนังสือ ให้เขียนตามต้นฉบับที่จดทะเบียน ถึงแม้ว่าบางคำจะทับศัพท์ผิดจากคำอ่านก็ตาม
   • Chevrolet [เชฟโรเล] เขียน เชฟโรเลต ตามชื่อบริษัทที่จดทะเบียน

[แก้] คำที่นิยมใช้

1. คำศัพท์บางคำ ถ้ามีการนิยมใช้มากกว่าศัพท์ที่ปรากฏในศัพท์บัญญัติ ให้ใช้คำนิยมแทน เช่น
   • gasohol ให้ใช้ แก๊สโซฮอล์ แทนที่ศัพท์บัญญัติกำหนด "แกโซฮอล"
2. สำหรับคำที่นิยมใช้แต่ผิดไปจากเดิม ให้ใช้ถือคำที่ถูกต้อง เช่น
   • Michelangelo ให้ใช้ มีเกลันเจโล (ชื่ออ่านตามภาษาอิตาลี) แทนที่ "ไมเคิล แองเจลโล" ที่ใช้ผิด
   • 弁当 (Bentō) ให้ใช้ เบ็นโต แทนที่ "เบ็นโตะ" ที่ใช้ผิด
3. สำหรับคำที่นิยมใช้และมีใช้กันมานาน และมีปรากฏในเอกสารสำคัญในทางประวัติศาสตร์ ให้ใช้คำเดิม ถึงแม้ว่าจะอ่านผิดไปจากเสียงเดิม โดยในบทความนั้นให้เขียนคำอ่านที่ถูกต้องอธิบายไว้ เช่น
   • Harvard University ให้ใช้ มหาวิทยาลัยฮาวาร์ด ([ฮาเวิร์ด-])
   • David Beckham ให้ใช้ เดวิด เบ็คแฮม ([-เบ็คเคิม])

คำที่นิยมใช้ กำหนดได้โดย ????

[แก้] การใช้วรรณยุกต์

การทับศัพท์จะไม่ใช้วรรณยุกต์ นอกเหนือจากว่าการไม่ใส่วรรณยุกต์ทำให้คำอ่านสับสน เช่น coma ใช้ โคม่า แทนที่ โคมา

ยกเว้นภาษาใน กลุ่มภาษาตระกูลไทย ไท เช่น ไทย ลาว ผู้ไท (ภูไท) ไทยใหญ่ และภาษาถิ่นต่างๆ ของไท ในประเทศไทย, ภาษาจีนและภาษาถิ่นของจีน, ภาษาเวียดนาม และบางภาษาในตระกูลอินเดีย-ยุโรป ใช้วรรณยุกต์ตามเสียงอ่าน

[แก้] การเว้นวรรค

คำศัพท์ในภาษาอังกฤษเขียนแยกกันทุกคำ ในขณะที่คำไทยเขียนติดกันและเว้นวรรคเมื่อจบประโยค หรือเพื่อง่ายต่อการอ่าน หลักการทับศัพท์ถ้าเป็นคำเดียวให้เขียนติดกันหมดเช่น Mexico City เขียน เม็กซิโกซิตี

ยกเว้นคำที่แสดงถึงชื่อบริษัทและชื่อสินค้า ให้เขียนเว้นวรรคเพื่อแสดงถึงชื่อผลิตภัณฑ์นั้น เช่น

• Adobe Photoshop เขียน อโดบี โฟโตชอป
• Honda Accord เขียน ฮอนด้า แอคคอร์ด

[แก้] อ่านเพิ่ม

[แก้] แหล่งข้อมูลจากวิกิพีเดียภาษาอังกฤษ

• ราชบัณฑิตยสถาน ในวิกิพีเดียภาษาอังกฤษ
• หัวข้อ Transliteration ในวิกิพีเดียภาษาอังกฤษ
• หัวข้อ Transcription ในวิกิพีเดียภาษาอังกฤษ

[แก้] แหล่งอ้างอิง

• ค้นหาคำบัญญัติศัพท์จากราชบัณฑิตยสถาน
• พจนานุกรมจากราชบัณฑิตยสถาน
• วิกิพีเดีย:คำทับศัพท์ที่ใช้ในวิกิพีเดีย