พระธาตุจอมกิติ

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

แม่แบบ:บทความส่วนนีต้องการอ้างอิง

บทความนี้ได้รับแจ้งว่ามีปัญหาเกี่ยวกับการใช้ภาษา การแปลภาษา หรือการสะกดคำ รวมถึงรูปแบบการเขียนที่อาจไม่ใช่สารานุกรม คุณสามารถช่วยแก้ไขปัญหานี้ได้! โดยการกดที่ปุ่ม แก้ไข ด้านบน จากนั้นแก้ไขภาษาให้สละสลวย และแก้ตัวสะกดให้ถูกต้อง ดูรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ คู่มือ และ นโยบายวิกิพีเดีย

พระธาตุจอมกิติ ได้มีศลาจารึกไว้ว่า พระพุทธองค์เคยเสด็จมา ณ ที่นี้ แล้วได้ดีงพระเกษาและประดิษสันฐานไว้ที่พระธาตุจอมกิติแห่งนี้ แล้วพระองค์ทรงพยากร์ว่า แว้นแคว้นแห่งนี้ จะสืบสืบพระพุทธศาสนาให้ดำรงค์ ถึง ๕๐๐๐ ปี จังหวัดแม่ฮ่องสอน เป็นทางลูกรังขึ้นภูเขา

  จุดเด่นของวัดพระธาตุจอมกิติ  สามารถชมทิวทัศน์อันสวยงามของอำเภอแม่สะเรียงได้ โดยเฉพาะบรรยากาศยามพระอาทิตย์ตกในช่วงเย็น
           พระธาตุจอมกิติ อยู่บนยอดดอยน้อย อำเภอเชียงแสน ห่างจากตัวอำเภอประมาณ ๑.๕ กิโลเมตร สิ่งสำคัญภายในวัดที่เก่าแก่คือ พระธาตุเจดีย์ หรือบรมธาตุเจดีย์ ฐานล่างเป็นสี่เหลี่ยมจตุรัส ถัดขึ้นไปเป็นฐานปัทย์ย่อมุมเป็นเรือนธาตุ (ย่อมุมรองรับ) ซึ่งมีซุ้มทิศประดิษฐานพระพุทธรูปประทับยืนปูนปั้นทั้ง ๔ ด้าน ส่วนยอดเป็นองค์ระฆังกลม ตำนานการสร้างพระธาตุจอมกิติค่อนข้างจะสับสนพอ ๆ กับตำนานเมืองเชียงแสน 
           บางตำนานบอกว่า  เมืองเชียงแสนนั้นเกิดมาตั้งแต่สมัยพระพุทธองค์ยังดำรงพระชนชีพ และเคยเสด็จมายังเชียงแสน พระราชทานเส้นเกศาให้ไว้ จึงสร้างพระธาตุขึ้นมา 
           ตำนานต่อมาที่ค่อนข้างจะแน่นอนคือการสร้างพระธาตุจอมกิติโดยพระเจ้าพังคราช ให้สร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ.๑๔๘๑ เมื่อสร้างแล้วได้พระบรมธาตุมาโดยพระพุทธโฆษาจารย์ บ้านเดิมอยู่ที่ประเทศมอญ ได้เดินทางไปศึกษาพระพุทธศาสนาจากประเทศลังกา จนมีความรู้แตกฉานก็กลับมายังบ้านเกิดเมืองนอนของตน ได้เผยแพร่พระพุทธศาสนาในประเทศมอญ พม่า ตามลำดับจนเข้ามาในโยนกนคร (เชียงแสน) เข้ามายังเชียงแสนในสมัยของพระเจ้าพังคราช ซึ่งยุคนี้พระเจ้าพรหมได้ทรงขับไล่ขอมไปสิ้นจากโยนกหมดแล้ว และพระเจ้าพรหมได้อัญเชิญพระเจ้าพังคราช ราชบิดากลับมาขึ้นครองเมืองเชียงแสน ส่วนพระเจ้าพรหมมหาราช ซึ่งเป็นนักรบที่ยิ่งใหญ่พระองค์หนึ่ง ไปสร้างเมืองใหม่คือเมือง "ชัยปราการ" ที่ริมแม่น้ำกก เพื่อเป็นเมืองหน้าด่าน ป้องกันการรุกรานของข้าศึก ซึ่งชัยปราการนี้จะเป็นเมืองหน้าด่านให้เชียงแสน จะสกัดการรุกรานของข้าศึกที่จะยกมาทางด้านทิศตะวันตกไว้ก่อน และได้ครองเมืองชัยปราการ 
           ดังนั้นเมื่อพระพุทธโฆษาจารย์ได้นำพระพุทธศาสนามาเผยแพร่ในเชียงแสน พร้อมกับได้อัญเชิญพระบรมธาตุของพระพุทธเจ้ามาด้วยจำนวนถึง ๑๖ พระองค์ เป็นอัฐิธาตุ หน้าผากมีหลายขนาด พระเจ้าพังคราชจึงได้แบ่งพระบรมธาตุขนาดใหญ่ ๑ องค์ ขนาดกลาง ๒ องค์ และขนาดเล็กอีก ๒ องค์ ให้กับพระยาเรือนแก้ว (เจ้าเมืองเชียงราย) ซึ่งได้นำไปประดิษฐานไว้ในพระเจดีย์ในเมืองเชียงราย ขอให้คำว่าหากจำไม่ผิดคือวัดจอมทอง 
           พระเจ้าพังคราช นำพระโกศเงิน พระโกศทอง และพระโกศแก้ว รองรับพระบรมธาตุแล้วทรงมอบให้พระเจ้าพรหมมหาราช นำไปประดิษฐานไว้บนดอยน้อย หรือ จอมกิติ ซึ่งตามตำนานดั้งเดิมบอกว่าเมื่อพระพุทธเจ้าเสด็จมาในสมัยพุทธกาลนั้น ได้พระราชทานพระเกศธาตุ ประดิษฐานไว้แล้ว 
           พระเจ้าพรหมมหาราช ใช้ช่างก่อพระเจดีย์ขึ้น กว้าง ๓ วา สูง ๖ วา ๒ ศอก บนดอยจอมกิติ พระเจดีย์แล้วเสร็จในเดือน ๖ เพ็ญ วันจันทร์ พ.ศ.๑๔๘๓ และเรียกพระเจดีย์องค์นี้ว่า พระธาตุจอมกิติแต่ยังไม่มีวัดพระธาตุจอมกิติ วัดนี้มาเริ่มเกิดใหม่ในปี พ.ศ.๒๕๐๐ นี่เอง 
           เมืองเชียงแสนนั้นเกิดเจริญรุ่งเรือง แล้วก็ร้าง หลายยุคหลายสมัย ตำนานการสร้างเมืองถึงเอาแน่กันไม่ค่อยจะได้ หากไม่ล้วงลึกแล้วก็จะบอกว่าพระธาตุจอมกิติสร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ.๒๐๓๐ โดยเจ้าเมืองเชียงแสนนามว่า เจ้าสุวรรณคำล้าน ซึ่งน่าจะหมายถึงมาบูรณะองค์พระธาตุจอมกิติและสร้าง "วัดพระธาตุจอมแจ้ง" ผมเข้าใจตามนี้ แม้แต่เมืองเชียงแสน ตำนานที่สร้างหลังสุดคือสร้างโดยพระเจ้าแสนภู กษัตริย์ราชวงศ์เชียงราย สร้างเมืองเชียงแสนเมื่อ พ.ศ.๑๘๗๑ แต่หากมองย้อนกลับไปถึงสมัยพระเจ้าพรหมมหาราชเมืองเชียงแสนก็มีอยู่แล้ว และเมื่อพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช โปรดให้ยกทัพขึ้นไปตีเชียงแสน เมื่อตีได้แล้วถอยทัพไทยกลับก็ให้เผาเชียงแสนเสีย เพราะพม่าเข้ามายึดเป็นที่มั่นอยู่เป็นการประจำจึงเผาเสีย เชียงแสนมาฟื้นคืนชีพเป็นเมืองที่เห็นอยู่ทุกวันนี้ในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อ พ.ศ.๒๔๒๔ นี่เอง 
           ผมจึงขอสรุปของผมจากการอ่านตำนานหลายตำนาน ว่าวัดพระธาตุจอมแจ้งบนดอยน้อยนี้มีจริง และคงเกิดในสมัยที่เจ้าสุวรรณคำล้าน มาบูรณะพระธาตุจอมกิติแล้วก็สร้างวัดพระธาตุจอมแจ้งขึ้นมาในปี พ.ศ.๒๐๓๐ ส่วนวัดพระธาตุจอมกิตินั้นเมื่อปี พ.ศ.๒๕๐๐ พระครูสังวรสมาธิวัตร แห่งสำนักวิปัสนา เขตบางกอกน้อย กรุงเทพ ฯ ชาวเชียงแสนได้จัดตั้งสำนักสงฆ์ขึ้นมาที่เชิงดอยพระธาตุจอมกิติ และได้ย้ายขึ้นไปสร้างวัดอยู่บนเชิงพระธาตุ ในภายหลังจึงได้มีการสร้างบันไดขึ้น สร้างอุโบสถที่หันหน้าสู่แม่น้ำโขง สร้างซุ้มประตูโขงโยนก ๔ ซุ้มประตูประจำ ๔ ทิศ ส่วนที่เชิงดอยพระธาตุก็ยังมีพระพุทธรูปสำคัญองค์ใหญ่คือ พระพุทธรูปองค์หลวง หรือหลวงพ่อพุทธองค์โยนกมิ่งมงคลเชียงแสน ซึ่งปัจจุบันยังประดิษฐานอยู่ในบริเวณบ่อน้ำทิพย์ สร้างขึ้นแทนพระเจ้าล้านตื้อที่จมอยู่ในแม่น้ำโขง แต่เศียรงมขึ้นมาได้อยู่ที่พิพิธภัณฑ์เชียงแสน รวมทั้งปราสาทหลังเก่าที่เป็นสำนักสงฆ์ก็ยังคงอยู่ที่เชิงดอย ส่วนวัดพระธาตุจอมกิตินั้นได้รับการบูรณะเป็นอย่างดี รวมทั้งการบูรณะองค์พระธาตุด้วย ซึ่งผมได้นำผ้าป่าไปทอดอยู่ ๒ ปีติดต่อกัน จนบูรณะสำเร็จ รวมทั้งการสร้างถังส่งน้ำสูบน้ำจากเชิงดอยไปสู่ถังสูงแล้วปล่อยน้ำไปทั่ววัดให้พระเณรใช้น้ำกันสะดวก ช่วยสร้างกุฏิให้หลวงพ่อ เพราะกุฏิเดิมเอียงจะตกเขาอยู่แล้ว ช่วยกันพัฒนาไฟฟ้าประดับองค์พระธาตุ ลานพระธาตุสร้างสุขาใหม่ให้เป็นแบบผสม ตั้งมูลนิธิพระธาตุจอมกิติเพื่อนำดอกผลมาพัฒนาวัดและองค์พระธาตุต่อไป แต่การตั้งมูลนิธินั้นยังไม่เรียบร้อย เพราะขนาดผมคอยระวังเรื่องเงินทองเพราะเป็นผู้หามาให้ หากเป็นมูลนิธิแล้วก็หมดห่วงเพราะมีกฎหมายคอยควบคุม แต่ตอนรออนุมัติให้จัดตั้งนี่แหละต้องระวัง คนที่ควรระวังก็คือคนที่ใกล้ชิดหลวงพ่อนั่นแหละ ผมยังเฝ้าดูให้จึงทำอะไรไม่ได้ เช่นไปแจ้งธนาคารจะนำชื่อผมออกจากสมุดผู้ฝากเงินมูลนิธิ ทางธนาคารออมสินเชียงแสนต้องโทรมาถามผมว่ายอมไหม ผมไม่รู้เรื่องมาก่อน ต้องขับรถขึ้นไปเชียงแสน จึงได้ความว่าทำกันโดยพลการ จับมือหลวงพ่อเซ็นให้เปลี่ยนเอาชื่อของผมออกไป แล้วเอาชื่อพวกเขาใส่แทน ซึ่งเป็นการส่อเจตนาต่อเงินมูลนิธิ ซึ่งเวลานี้มีมากถึงล้านบาทเศษแล้ว มารผจญมีมากและพวกนี้มักจะอยู่ใกล้พระเสียด้วย ต้องให้หลวงพ่อหรือชาวบ้านที่เป็นกรรมการวัดนั่นแหละคุมกันเอง ผมทำได้เพียงช่วยในการพัฒนา จบเป้าหมายแล้วผมก็ไปวัดอื่นต่อไป เมื่อจบจากการบูรณะวัดพระธาตุจอมกิติ ผมก็ไปทอดผ้าป่าวัดทองเลื่อน ทอดอยู่ ๒ ปี หอสวดมนต์เอนกประสงค์ก็เสร็จเรียบร้อย ใช้คำว่า เอนกประสงค์เพราะจะเป็นทั้งหอสวดมนต์ หอฉัน กฎิเจ้าอาวาส และพระลูกวัด ที่พักพิงของยุวชนเวลามาพักแรมทำกิจกรรมทางศาสนา เป็นศาลาการเปรียญให้ด้วยเพราะวัดทองเลื่อน อำเภอโพธิ์ทอง จังหวัดอ่างทอง ยังไม่มีศาลาการเปรียญ วัดยากจนมากและบูรณะเรื่องสุดท้ายให้แก่วัดทองเลื่อน คือกำลังเริ่มดำเนินการเปลี่ยนหลังคาที่อุโบสถที่เดิม เป็นหลังคาสังกะสีให้เป็นหลังคากระเบื้อง ทาสีอุโบสถเสียใหม่ สร้างแท่นรองรับเพื่อประดิษฐานหลวงพ่อแดง พระพุทธรูปสำคัญของโบสถ์วัดทองเลื่อน ก็จะเสร็จเรียบร้อย หากท่านผู้ใดจะทำบุญในการเปลี่ยนหลังคาอุโบสถบริจาคมาที่ผมได้เลยครับ รับรองว่าทุกบาททุกสตางค์ไปวัดหมด ผมทำมานานหลายปีแล้ว คือหาปัจจัยให้และคุมจนกว่าจะจบภารกิจที่ตั้งไว้ จะทำติดต่อผม ๑๕๑ ถนนลาดพร้าว ๗๑ วังทองหลาง กรุงเทพ ฯ ๑๐๓๑๐ ส่วนในปี ๒๕๔๖ ซึ่งผมจบจากวัดทองเลื่อนแล้วก็จะไปสร้าง ศาลสมเด็จพระนเรศวรมหาราช และศาลสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช ให้ ๒ พระองค์ประทับอยู่ด้วยกัน โดยสร้างในบริเวณวัดวิชมัย ที่ อำเภอเขาค้อ จังหวัดเพชรบูรณ์ ซึ่งวัดนี้ผมเคยได้เล่าให้ฟังแล้วว่าผมเป็นผู้เสนอแนะต่อนายตลอดกาลของผมว่า สมควรสร้างพระมหาธาตุเจดีย์ เพื่อประดิษฐานพระบรมธาตุที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวได้พระราชทานให้ เพื่อให้มาประดิษฐานบนเขาค้อ ยอดดอยที่เคยมีความขัดแย้งกัน และล้มตายด้วยกันทั้ง ๒ ฝ่าย คือทหารไทย กับพวกก่อการร้ายคอมมิวนิสต์ 
           ผมได้เล่าเรื่องของวัดพระธาตุจอมแจ้ง ซึ่งมีเรื่องให้เล่านิดเดียวแต่ไปเกี่ยวพันกับเรื่องของวัดพระธาตุจอมกิติ เลยเล่ากันยาวเลยทีเดียว สถานที่ท่องเที่ยวต่าง ๆ ในเชียงแสนผมเคยเล่าไปแล้วขอทบทวนไว้อีกที เอาฉบับย่อ