నల్గొండ
వికీపీడియా నుండి
నల్గొండ జిల్లా | |
---|---|
రాష్ట్రము: | ఆంధ్ర ప్రదేశ్ |
ప్రాంతము: | తెలంగాణ |
ముఖ్య పట్టణము: | నల్గొండ |
విస్తీర్ణము: | 14,240 చ.కి.మీ |
జనాభా (2001 లెక్కలు) | |
మొత్తము: | 32.38 లక్షలు |
పురుషులు: | 16.46 లక్షలు |
స్త్రీలు: | 15.91 లక్షలు |
పట్టణ: | 4.29 లక్షలు |
గ్రామీణ: | 28.08 లక్షలు |
జనసాంద్రత: | 252 / చ.కి.మీ |
జనాభా వృద్ధి: | 13.55 % (1991-2001) |
అక్షరాస్యత (2001 లెక్కలు) | |
మొత్తము: | 57.84 % |
పురుషులు: | 70.19 % |
స్త్రీలు: | 45.07 % |
చూడండి: ఆంధ్ర ప్రదేశ్ జిల్లాలు |
నల్గొండ దక్షిణ భారత దేశములోని ఆంధ్ర ప్రదేశ్ రాష్ట్రము నందలి ఒక ముఖ్య నగరము మరియు అదే పేరుగల జిల్లాకు రాజధాని. పూర్వము నల్గొండకు నీలగిరి అని పేరు ఉండేది. నల్గొండ జిల్లాకు ఉత్తరాన మెదక్ మరియు వరంగల్ జిల్లాలు, దక్షిణాన గుంటూరు మరియు పాక్షికముగా మహబూబ్ నగర్ జిల్లాలు, తూర్పున ఖమ్మం మరియు కృష్ణా జిల్లాలు, పశ్చిమాన రంగారెడ్డి మరియు మహబూబ్ నగర్ జిల్లాలు సరిహద్దులు.
విషయ సూచిక |
[మార్చు] కొన్ని గణాంకాలు, వాస్తవాలు
- రెవిన్యూ డివిజన్లు (4): నల్గొండ, మిర్యాలగూడ, భువనగిరి,సూర్యాపేట
- లోక్సభ స్థానాలు (2): మిర్యాలగూడ, నల్గొండ
- శాసనసభ స్థానాలు (12): సూర్యాపేట, ఆలేరు, దేవరకొండ, తుంగతుర్తి, కోదాడ, మిర్యాలగూడ, చలకుర్తి, నకిరేకల్, నల్గొండ, రామన్నపేట, భువనగిరి, మునుగోడు.
- దర్శనీయప్రదేశాలు: కొలనుపాక, భువనగిరి, పానగల్లు, వాడపల్లి, నాగార్జునసాగర్, యాదగిరిగుట్ట.
- జిల్లాలోని రెండు ముఖ్య సాగునీటి ప్రాజెక్టులు: నాగార్జునసాగర్ ప్రాజెక్టు మరియు ఎలిమినేటి మాధవరెడ్డి ప్రాజెక్టు.
శాతవాహనుల కాలంలో నీలగిరిగా ప్రసిద్ధి చెందిన ఈ ప్రాంతమే కాలక్రమంలో నందికొండగా, నల్లగొండగా మారింది. బహుళార్థసాధక ప్రాజెక్టుకు సరైన నిర్వచనం చెప్పగల నాగార్జున సాగర్ ఈ జిల్లాకు ప్రధాన ఆకర్షణ. మానవ నిర్మిత ఆనకట్టలలో ఆసియాలోనే ఇది అతిపెద్దది. క్రీ.శ. 2వ శతాబ్దంలో ఈ ప్రాంతంలో నివసించిన బౌద్ధమతాచార్యుడైన ఆచార్య నాగార్జునుని పేరుతో నిర్మించిన ఈ ప్రాజెక్టును 1955 లో అప్పటి ప్రధాని జవహర్లాల్ నెహ్రూ ప్రారంభించాడు. జలాశయం మధ్యలోని నాగార్జున సాగర్ నుంచి శ్రీశైలం వరకూ కృష్ణా నది పొడవునా 3568 చ.కి.మీ. విస్తీర్ణంలో వ్యాపించిన రిజర్వు అడవి దేశంలో వన్యమృగ సంరక్షణ కేంద్రాలన్నింటికంటే పెద్దది. జిల్లాలోని యాదగిరి గుట్ట, తెలంగాణాలోని పర్వత ప్రాంత దేవాలయాల్లో ఎంతో పేరుపొందింది. ఇక్కడి లక్ష్మీనరసింహస్వామి గుడి అన్ని ప్రాంతాలవారికి దర్శనీయ పుణ్యక్షేత్రం. దేవాలయ నిర్మాణ రీతి ప్రాచీన ఆధునిక సంప్రదాయాల కలగలుపుగా ఉంటుంది. ఏటా రథోత్సవం జరుగుతుంది. ఫాల్గుణ మాసంలో బ్రహ్మోత్సవం, పెళ్ళిళ్ళు విరివిగా జరిగే ప్రదేశం. జిల్లాలోని ఆలేరుకు సుమారు ఆరుకిలోమీటర్ల దూరంలోని కొలనుపాక జైన మతానుయాయులకు ఒక పవిత్ర యాత్రాస్థలం. ప్రస్తుతం ఇక్కడ శ్వేతాంబర శాఖకు చెందిన ఒక జైన దేవాలయం నిత్య పూజారాధనతో విలసిల్లుతోంది. సున్నపురాయి నిల్వలు అత్యధికంగా ఉన్న జిల్లా కావడంతో సిమెంట్ ఉత్పాదనలో ఈ జిల్లా ప్రథమస్థానంలో ఉంది.
[మార్చు] మండలాలు
ఈ క్రింద మండలము ముందు ఉన్న సంఖ్య అంధ్రప్రదేశ్ ప్రభుత్వం కేటాయించిన మండల సంఖ్య(Mandal Code).
3.రాజాపేట 5.ఆలేరు 6.గుండాల 10.ఆత్మకూరు(S) 12.శాలిగౌరారం 13.మోతుకూరు 14.ఆత్మకూరు(M) 15.వలిగొండ 16.భువనగిరి 17.బీబీనగర్ 18.పోచంపల్లి 19.చౌటుప్పల్ 20.రామన్నపేట |
21.చిట్యాల 23.కట్టంగూర్ 24.నకరేకల్ 25.కేతేపల్లి 26.సూర్యాపేట 27.చేవేముల 28.మోతే 29.నడిగూడెం 30.మునగాల 31.పెన్పహాడ్ 32.వేములపల్లి 33.తిప్పర్తి 34.నల్గొండ 35.మునుగోడు 36.నారాయణపూర్ 37.మర్రిగూడ 38.చండూరు 39.కంగల్ 40.నిడమానూరు |
41.త్రిపురారం 42.మిర్యాలగూడ 43.గరిడేపల్లి 44.చిలుకూరు 45.కోదాడ 46.మేళ్లచెరువు 47.హుజూర్నగర్ 48.మట్టంపల్లి 49.నేరేడుచర్ల 50.దామరచర్ల 51.అనుముల 52.పెద్దవూర 55.నాంపల్లి 56.చింతపల్లి 57.దేవరకొండ 58.గుండ్లపల్లి 59.చందంపేట |
[మార్చు] నదులు
- క్రిష్ణ
- మూసీ
- ఆలేరు
- పెద్దవాగు
- దిండి
- పాలేరు
[మార్చు] బయటి లింకులు
ఆంధ్ర ప్రదేశ్ జిల్లాలు | |
---|---|
అనంతపురం | అదిలాబాదు | కడప | కరీంనగర్ | కర్నూలు | కృష్ణ | ఖమ్మం | గుంటూరు | చిత్తూరు | తూర్పు గోదావరి | నల్గొండ | నిజామాబాదు | నెల్లూరు | పశ్చిమ గోదావరి | ప్రకాశం | మహబూబ్ నగర్ | మెదక్ | రంగారెడ్డి | వరంగల్ | విజయనగరం | విశాఖపట్నం | శ్రీకాకుళం | హైదరాబాదు |