ADN

Nga Wikipedia, Enciklopedia e Lirë

Një pjesë ADN në lëvizje

Ndërtimi i përgjithshëm e një prerjeje të ADN-së

Acidi desoksiribonukleik (ADN, anglisht - DNA) është një acid nukleik (bërthamor) zakonisht në formën e një spirali (dredhe) të dyfishtë që permban udhëzime gjenetike përcaktuese për zhvillimin biologjik të të gjitha formave qelizore të jetës, dhe të shumë vireve. ADN është një polimer i gjatë i nukleotidës dhe kodon renditjen e acidit aminoik i gjendur ndër proteina duke përdorur kodin gjenetik, një kod trinjak i nukleotideve.

Ne tërësinë e qelizave eukariotike si të atyre të bimëve, kafsheve, kërpudhave dhe protistëve, shumica e ADN-ve është e vendosur në bërthamë. Në dallim me qelizat e thjeshta të quajtura prokariote, duke perfshirë eubakterian dhe arkaean, ADN nuk është e ndarë nga citoplazma me nje cipe berthamore. Organelet qelizore të njohura si kloroplaste dhe mitokondria gjithashtu përmbajne ADN.

ADN-ja përmendet shpesh si një molekule e trashegimise, si pergjegjese per perhapjen e shumices se vecorive te trasheguara. Tek njerzit keto vecori mund te shtrihen nga ngjyra e flokeve deri ne semundje prekese. Gjate ndarjes qelizore, ADN dyfishohet dhe mund te tejcohet te pjelle gjate riprodhimit. Studime qe merren me prejardhjen mund te behen duke u bazuar ne faktin se ADN mitokondrinore rrjedh vetem nga nena, dhe kromozomi Y mashkullor rrjedh nga babai.

ADN-ja e çdo njeriu, pra genet e tyre, trashëgohen nga të dy prinderit. ADN mitokondrinore e nenes se bashku me njezetetre kromozoma nga secili prind nderthuren te formojne genin e zygotes, veza e pllenuar. Si perfundim, me perjashtim te qelizave te kuqe te gjakut, shumica e qelizave njerzore permbajne 23 pale kromozomesh, se bashku me ADN mitokondrinore te trasheguar nga nena.