Wyczerpy
Z Wikipedii
Wyczerpy to dzielnica Częstochowy położona na północny wschód od centrum miasta, na lewym brzegu Warty.
Przez dzielnicę przebiega linia kolejowa Warszawa Centralna–Katowice (pierwotnie kolej warszawsko-wiedeńska) wraz z przystankiem osobowym Częstochowa Aniołów oraz posterunkiem odgałęźnym Wyczerpy, przy którym rozpoczyna bieg linia do stacji Chorzew Siemkowice.
Dzielnica graniczy z Północą, Tysiącleciem, Starym Miastem, Zawodziem oraz Mirowem.
W granicach dzielnicy Wyczerpy znajduje się kilka osiedli. Na Wyczerpach Dolnych zabudowa zarówno jedno-, jak i wielorodzinna. W pozostałych osiedlach jednorodzinna z wyjątkiem Rząsaw, gdzie znajdują się dwa budynki wielorodzinne.
Spis treści |
[edytuj] Kule
Kule w końcu XVIII wieku stanowiły wieś podczęstochowską, należąca do parafii olsztyńskiej w powiecie lelowskim, która potem została przyporządkowana parafii św. Zygmunta. Zgodnie z danymi z roku 1791 było tu 12 domów oraz 65 mieszkańców. Znajdował się tu również browar. W 1827 roku Kule były wsią rządową z 13 domami i 92 mieszkańcami. W 1880 domów było 28, a mieszkańców 133. Do wsi należało 40 mórg ziemi. W latach 80. XIX wieku na działce zakupionej od P. Pusza ulokowano cmentarz.
[edytuj] Kamień
Na wzgórzu Kamień (244,8 m n.p.m.) usytuowany jest kościół Opatrzności Bożej, wybudowany w latach 1949–1950. Wewnątrz obrazy ludowe św. Antoniego i św. Cecylii.
[edytuj] Aniołów
Osiedle Aniołów powstało obok folwarku o tej samej nazwie, gdy w 1896 roku przedsiębiorca W. Sachs założył zakłady chemiczne, w 1902 roku przekształcone w Towarzystwo Akcyjne Zakładów Chemicznych. Obecnie zatraciło w swej głównej części charakter przemysłowy, w związku z przekształceniami gospodarczymi w latach 90. XX wieku. Osiedle ma własny klub sportowy, Błękitni Aniołów.
[edytuj] Wyczerpy Górne
Pierwsza wzmianka o Wyczerpach pochodzi z 1365, kiedy Kazimierz III Wielki wystawił przywilej na założenie wsi. Położona była przy trakcie warszawskim. Do Częstochowy Wyczerpy Górne włączono w 1977. Znajdują się tu osiedla domków jednorodzinnych. Dojeżdżają autobusy nr 30 i 34, z pętlą prawie na samej granicy miasta.
[edytuj] Wyczerpy Dolne
W 1897 w Wyczerpach Dolnych Izydor Geisler wybudował hutę szkła kryształowego "Paulina", przebudowywaną wielokrotnie i istniejącą do dziś. W 1952 do Częstochowy włączono Wyczerpy Dolne. Nastąpił dynamiczny rozwój osiedla. Na początku lat 90. powstało osiedle bloków (do tej pory wybudowano około 25, ale w planach było znacznie więcej), a także duże osiedle domków jednorodzinnych i szeregowców. Budową bloków zajęła się MSM "Górnik", a także Urząd Miasta Częstochowy. Kilka lat temu przy budowie jednego z bloków robotnicy trafili na zabytki kultury łużyckiej. Od razu archeolodzy odkopali wiele cennych pozostałości po osadzie. Pośrodku osiedla znajduje się pętla autobusowa z końcowym przystankiem linii nr 17 i 20. W przeszłości miała być przedłużona linia tramwajowa przez Las Aniołowski na Wyczerpy, ale pozostało tylko na planowaniu. Znajduje się tu także kościół parafialny pw. św. Jacka, Szkoła Podstawowa nr 24, Gimnazjum nr 20, prywatne przedszkole "Klub Kubusia Puchatka" oraz państwowe przedszkole im. Kubusia Puchatka. Od kilkunastu lat działa tu Dom Pomocy Społecznej (DPS), w którym przebywają osoby chore i starsze.
[edytuj] Zagajnik
Osiedle w rejonie ulic Wypoczynku, Solnej i Ugody. Włączone do miasta w 1977. Jego nazwa wychodzi z użycia.
[edytuj] Rząsawa (Rząsawy)
Rząsawy dołączone zostały do miasta w 1977. Znajdują się tu pozostałości zespołu dworskiego (dwór, lamus, park i czworaki), założonego prawdopodobnie ok. 1655, wówczas gdy wieś przeszła w ręce Piotra Czarnieckiego, obrońcy Jasnej Góry, najstarszego brata Stefana Czarnieckiego. Zbudowane z cegły i miejscowego wapienia. Podczas II wojny światowej mieściły się tu koszary niemieckie, w latach 1945–1950 dom starców, następnie Państwowy Ośrodek Maszynowy i Rejonowe Przedsiębiorstwo Wodno-Melioracyjne. Do połowy lat 90. XX w. stacjonowały tu częstochowskie oddziały ZOMO, a później Wydział Prewencji Komendy Miejskiej Policji. Na osiedlu mieści się kościół pw. NMP z Góry Karmel budowany w latach 1990-2001. Dziś Rząsawy znane są dzięki ogródkom działkowym oraz przedsiębiorstwom o charakterze ciężkim przy stacji kolejowej Rząsawa (która jednak znajduje się poza granicami miasta). Znajduje się tutaj również Stowarzyszenie Wzajemnej Pomocy "Agape" oraz Baza Magazynowa Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych. Pewną atrakcją jest też ferma jaj strusich znajdująca się na terenie osiedla. W 2008 ma powstać węzeł drogowy na autostradzie A1 oraz sieć dróg dojazdowych do węzła dla mieszkańców innych dzielnic miasta.
Błeszno • Częstochówka-Parkitka • Dźbów • Gnaszyn-Kawodrza • Grabówka • Kiedrzyn • Lisiniec • Mirów • Ostatni Grosz • Podjasnogórska • Północ • Raków • Stare Miasto • Stradom • Śródmieście • Trzech Wieszczów • Tysiąclecie • Wrzosowiak • Wyczerpy • Zawodzie-Dąbie