Tyrystor

Z Wikipedii

Tyrystor jest elementem półprzewodnikowym składającym się z 4 warstw w układzie p-n-p-n. Jest on wyposażony w 3 elektrody, z których dwie są przyłączone do warstw skrajnych, a trzecia do jednej z warstw środkowych. Elektrody przyłączone do warstw skrajnych nazywa się katodą (K) i anodą (A), a elektroda przyłączona do warstwy środkowej – bramką (G, od ang. gate – bramka).

Tyrystor przewodzi w kierunku od anody do katody. Jeżeli anoda ma dodatnie napięcie względem katody, to złącza skrajne typu p-n są spolaryzowane w kierunku przewodzenia, a złącze środkowe n-p w kierunku zaporowym. Dopóki do bramki nie doprowadzi się napięcia, dopóty tyrystor praktycznie nie przewodzi prądu. Doprowadzenie do bramki dodatniego napięcia względem katody spowoduje przepływ prądu bramkowego i właściwości zaporowe środkowego złącza zanikają w ciągu kilku mikrosekund; moment ten nazywany bywa "zapłonem" tyrystora (określenie to pochodzi z czasów, kiedy funkcję tyrystorów pełniły lampy elektronowe – gazotrony, w których przewodzenie objawiało się świeceniem zjonizowanego gazu.

budowa i schemat zastępczy

Spis treści 1 Parametry tyrystorów 2 Zastosowanie tyrystorów 2.1 Odmiany tyrystorów 2.2 Zalety i wady tyrystorów 2.3 Zobacz też

[edytuj] Parametry tyrystorów

• Graniczne napięcie powtarzalne U_RRM i graniczne napięcie niepowtarzalne U_RSM w kierunku zaporowym.
• Graniczne napięcie powtarzalne U_DRM i graniczne napięcie nie powtarzalne U_DSM w kierunku blokowania. Napięcie pracy przyjmuje się nie większe niż 0,67 U_DRM.
• Prąd graniczny obciążenia I_TAVM, określany jako największa wartość średnia prądu tyrystora o kształcie półfali sinusoidy o częstotliwości sieci energetycznej (50 lub 60 Hz) w określonych warunkach chłodzenia
• Właściwości sterowania określone przez charakterystyki napięciowo-prądowe bramki U_G=f (I_G).

[edytuj] Zastosowanie tyrystorów

Tyrystory znalazły zastosowania w wielu dziedzinach. Jako sterowniki prądu stałego są stosowane w stabilizatorach napięcia stałego i w automatyce silników prądu stałego. Jako sterowniki prądu przemiennego – w automatyce silników indukcyjnych i w technice oświetleniowej. Jako łączniki i przerywacze prądu stałego i przemiennego – w automatyce napędu elektrycznego, układach stabilizacji napięcia i w technice zabezpieczeń. Jako przemienniki częstotliwości – w automatyce silników indukcyjnych, technice ultradźwięków oraz jako układy impulsowe – w generatorach odchylenia strumienia elektronowego w kineskopach telewizorów kolorowych, w urządzeniach zapłonowych silników spalinowych.

[edytuj] Odmiany tyrystorów

• fototyrystor
• tyrystor asymetryczny
• tyrystor dwukierunkowy – triak
• tyrystor elektrostatyczny
• tyrystor sterowany
• tyrystor triodowy blokujący wstecznie SCR
• tyrystor triodowy przewodzący wstecznie
• tyrystor wyłączalny prądem bramki GTO

[edytuj] Zalety i wady tyrystorów

Zalety

• małe rozmiary
• niewielka masa
• duża odporność na wstrząsy i narażenia środowiskowe i możliwość pracy w temp. -65°C do +125°C
• mały spadek napięcia na elemencie przewodzącym rzędu 0,6 – 1,6 V
• krótki czas przejścia ze stanu zaporowego w stan przewodzenia i na odwrót

Wady

• jednokierunkowe przewodzenie (nie dotyczy tyrystora dwukierunkowego – triaka)
• "wygasanie" tyrystora po zaniku prądu przewodzenia, wymagające ponownego "zapłonu" prądem bramki (wada ta bywa wykorzystywana i w niektórych zastosowaniach staje się zaletą)

[edytuj] Zobacz też

• przegląd zagadnień z zakresu elektryczności