T-100

Z Wikipedii

T-100
Dane podstawowe
Państwo	ZSRR
Producent	Zakłady Kirowskie w Leningradzie
Trakcja	gąsienicowa
Typ	czołg ciężki
Załoga	6
Historia
Prototyp	1 lipca 1939
Wyprodukowano	1
Dane techniczne
Silnik	1 silnik, 12-cylindrowe GAM-34BT
Moc	890 KM
Transmisja	mechaniczna
Wymiary
Długość maksymalna	8,38 m
Szerokość	3,40 m
Wysokość	3,42 m
Masa
Masa bojowa	58 000 kg
Opancerzenie
Grubość pancerza	20 – 60 mm
Osiągi
Prędkości maksymalne
Na drodze	36 – 38 km/h
Zdolność pokonywania przeszkód
Zasięg	(droga) 200 km (teren) 100 km
Dane operacyjne
Uzbrojenie
Artyleryjskie	1 armata kal. 76,2 mm 1 armata kal. 45 mm
Strzeleckie	3 karabiny maszynowe kal. 7,62 mm
Użytkownicy
ZSRR

T-100 prototyp radzieckiego czołgu ciężkiego.

[edytuj] Historia

Od połowy lat 30. do uzbrojenia armii czerwonej zaczęły wchodzić czołgi ciężkie T-35 skonstruowane w leningradzkich zakładach "Bolszewik". W toku eksploatacji ujawniły się liczne wady tej konstrukcji. Poza tym doświadczenia wyniesione z pierwszych walk w Hiszpanii, dokąd wysłano czołgi lekkie T-26, wykazały, że wobec nowoczesnych armat przeciwpancernych opancerzenie sowieckich wozów bojowych jest nie wystarczające. Decyzją rządową zlecono więc budowę nowego wariantu T-35 o pogrubionym pancerzu. Prace przedłużały się. Z tego powodu Zarząd Pancerno-Samochodowy dowództwa armii czerwonej, postanowił włączyć do przedsięwzięcia także konstruktorów z Zakładów Kirowskich w Leningradzie oraz Fabryki nr. 185 im. S. M. Kirowa. Opracowano wymagania jakim miał odpowiadać nowy czołg. Zostały one umieszczone w oficjalnym planie rozwoju radzieckiego sprzętu pancernego. Na podstawie tych wymagań, zespół konstrukcyjny Zakładów Kirowskich, pod kierunkiem płk. J. Kotina, rozpoczął prace nad pojazdem nazwanym SMK. Na cześć zamordowanego sekretarza leningradzkiego komitetu partii Siergieja Mironowicza Kirowa. Zespołem z Fabryki nr. 185, kierował N. W. Barykow. Projektował on pojazd oznaczony początkowo Obiekt 100, a później T-100.

Początkowo miał on być czołgiem trzywieżowym o masie nie większej niż 55 t. Opancerzenie miało sięgać 60 mm. Uzbrojenie miało składać się z armaty kal. 76,2, umieszczonej w wieży głównej, oraz dwóch armat kal. 45 mm w pomocniczych, mniejszych wieżach. W październiku 1938 przedstawiono komisji wojskowej, drewnianą makietę wozu w skali 1:1. W grudniu tego samego roku, śladem konstruktorów czołgu SMK, zdecydowano się zmniejszyć liczbę wież do dwóch. Budowę prototypu rozpoczęto w styczniu 1939, a zakończono 1 lipca 1939. Tego samego dnia rozpoczęto próby fabryczne. Testowano go na poligonie w Kubince. Pojazd w ich trakcie przejechał prawie 1400 km.

[edytuj] Służba

W grudniu 1939 czołg T-100 został, razem z SMK i prototypem KW, skierowany do Finlandii. Został tam włączony do 1 kompanii czołgów ciężkich 91 batalionu 20 Brygady Czołgów. Załogę czołgu stanowili: Lt.P. Astachow – dowódca; Artomow i Kozłow – celowniczowie; Smirnow – przedni strzelec-radiotelegrafista. Wszyscy czterej byli żołnierzami Armii Czerwonej. Załogę uzupełniali cywilni pracownicy Fabryki nr.185:D. Pluchin – mechanik-kierowca; A. Drozżyn – pomocnik kierowcy; I. Kapłanow – motorzysta. Byli oni zastępowani przez innych pracowników fabryki oddelegowanych na "próby".

Do pierwszej walki doszło 17 grudnia 1939 w rejonie Hottinen. Do ciężkich walk doszło też dwa dni później w rejonie umocnień Summa. Czołg był ostrzeliwany przez fińską artylerię przeciwpancerną. Został on trafiony nie mniej niż 7 razy. Żaden pocisk nie przebił pancerza. W trakcie tych walk załoga T-100 uratowała załogę czołgu SMK, który wjechał na minę i został unieruchomiony za linią wroga. Po naprawach, dokonanych w Fabryce nr. 185, czołg wrócił 10.02.1940 na front. Walczył początkowo, wspólnie z czołgiem KW, w szeregach 20 Brygady Pancernej. W marcu został przeniesiony do 1 Brygady Pancernej. W czasie tych walk czołg przejechał 155 km, a na jego pancerzu naliczono 14 dalszych śladów uderzeń pocisków przeciwpancernych.

Po zawieszeniu broni czołg odesłano do fabryki. Przeprowadzono tam remont wozu. Planowano modernizację połączoną z zamontowaniem nowej wieży głównej. Miała ona być uzbrojona w haubicę kal. 152 mm. Z powodu zakończenia wojny z Finlandią oraz wprowadzeniem do uzbrojenia czołgów KW-2, zdecydowano o zaniechaniu dalszych prac nad pojazdem. Uznano T-100 za konstrukcję pozbawioną perspektyw.

Do chwili wybuchu wojny niemiecko-radzieckiej, wóz stał w Fabryce nr. 174 w Leningradzie. W lipcu 1941 został ewakuowany do Fabryki Traktorów w Czelabińsku, gdzie pozostał do końca wojny. Jego dalsze losy są nie znane.