Tężec
Z Wikipedii
 |
Tężec |
| ICD-10: | A33 Tężec noworodków A34 Tężec położniczy A35 Inne postacie tężca |
|
A33 Tężec noworodków A34 Tężec położniczy A35 Inne postacie tężca.0 {{{X.0}}} |
|
| A33 Tężec noworodków A34 Tężec położniczy A35 Inne postacie tężca.1 {{{X.1}}} |
|
| A33 Tężec noworodków A34 Tężec położniczy A35 Inne postacie tężca.2 {{{X.2}}} |
|
| A33 Tężec noworodków A34 Tężec położniczy A35 Inne postacie tężca.3 {{{X.3}}} |
|
| A33 Tężec noworodków A34 Tężec położniczy A35 Inne postacie tężca.4 {{{X.4}}} |
|
| A33 Tężec noworodków A34 Tężec położniczy A35 Inne postacie tężca.5 {{{X.5}}} |
|
| A33 Tężec noworodków A34 Tężec położniczy A35 Inne postacie tężca.6 {{{X.6}}} |
|
| A33 Tężec noworodków A34 Tężec położniczy A35 Inne postacie tężca.7 {{{X.7}}} |
|
| A33 Tężec noworodków A34 Tężec położniczy A35 Inne postacie tężca.8 {{{X.8}}} |
|
| A33 Tężec noworodków A34 Tężec położniczy A35 Inne postacie tężca.9 {{{X.9}}} |
|
Tężec (łac. Tetanus) - ciężka choroba przyranna zwierząt i ludzi. Tężec jest chorobą zakaźną (wywoływana przez czynnik zakaźny), ale niezaraźliwą, ponieważ jej przyczyną są egzotoksyny (o charakterze neurotoksyn) wytwarzane przez laseczki tężca (Clostridium tetani).
Tężec występuje na całym świecie. Ze zwierząt najczęściej dotyczy koni, ale psy, koty, bydło i świnie są mniej wrażliwe. Natomiast ptaki są odporne. Bardzo podatny jest człowiek.
Spis treści |
[edytuj] Etiologia
Chorobę u ludzi i zwierząt powoduje Clostridium tetani zwane czasami też Bacillus tetani, czyli beztlenowa orzęsiona laseczka wytwarzająca okrągłe spory, zwane też przetrwalnikami, umieszczone na końcach laseczki.
[edytuj] Źródła zakażenia i patogeneza
Spory po wniknięciu w tkanki, najczęściej po zranieniu lub skaleczeniu, przechodzą w postać wegetatywną poprzez proces kiełkowania spor. Rozwojowi sprzyjają warunki beztlenowe. Takie warunki spotykamy w ranach głębokich. W ranach płytkich i drobnych skaleczeniach może również dochodzić do namnażania się laseczek tężca pod warunkiem dodatkowego zakażenia drobnoustrojami tlenowymi, które zużywając tlen wytworzą warunki korzystne do rozwoju laseczek tężca. Namnażając się w miejscu zakażenia produkuje toksyny: tetanospazminę, tetanolizynę i fibrynolizynę.
Tetanospazmina jest neurotoksyną atakującą komórki nerwowe. Wiążąc się z obwodowym neuronem ruchowym, wnika do aksonu i stąd przenosi się do komórek nerwowych pnia mózgu i rdzenia kręgowego. Tetanospazmina wędruje natępnie przez synapsę do zakończenia presynaptycznego, gdzie blokuje uwalnianie inhibitorów neuroprzekaźnikowych (glicyna i kwas gamma-aminomasłowy, co powoduje blokowanie fizjologicznych procesów hamowania i prowadzi do stałego nadmiernego pobudzenia neuronów ruchowych, które z kolei wywołuje wzmożone napiecie i napady prężeń (skurczów) mięśni szkieletowych.
Tetanolizyna działa litycznie na czerwone ciałka krwi.
Laseczka tężca jest bardzo rozpowszechniona w przyrodzie. Występuje w glebie, kurzu, błocie.
[edytuj] Objawy
Okres inkubacji choroby wynosi od 2 do 50 dni. Najczęściej około 7 -14 dni. Pierwsze objawy to skurcze mięśni. Początkowo głowy przede wszystkim mięśnia żuchwy powodując charakterystyczny szczękościsk (trismus). W następnym etapie skurcze obejmują inne partie mięśni szkieletowych. Skurcz mięśni mimicznych twarzy daje wywołuje charakterystyczny grymas, tzw. uśmiech sardoniczny (risus sardonicus). Napięcie mięśni karku i tułowia daje łukowate wyprężenie ciała (opistotonus).
[edytuj] Zwierzęta
[edytuj] Człowiek
[edytuj] Zmiany anatomopatologiczne
W obrazie sekcyjnym brak jest charakterystycznych zmian.
[edytuj] Rozpoznawanie
Rozpoznanie jest stosunkowo łatwe ze względu na występowanie charakterystycznych objawów.
[edytuj] Rozpoznanie różnicowe
W początkowych etapach choroby należy wykluczyć: zatrucie strychniną, tężyczkę, zapalenie mózgu, wściekliznę, ostry gościec stawowy.
[edytuj] Leczenie
[edytuj] Zwierzęta
Leczenie przeżuwaczy i świń nie daje efektów w związku z tym zwierzęta te poddaje się ubojowi. U koni śmiertelność wynosi ponad 50 %.
[edytuj] Człowiek
Leczymy poprzez oczyszczenie zakażonego miejsca, podanie surowicy przeciwtężcowej ( antytoksyny ) oraz anatoksyny. Leczenie ludzi odbywa się w warunkach szpitalnych,na oddziałach intensywnej opieki medycznej.
[edytuj] Zapobieganie
Jedyną metodą zapobiegania tej chorobie są szczepienia przeciwtężcowe. Szczepienia stosuje się u ludzi, można także szczepić konie.
U ludzi szczepienia przeciw tężcowi należą do szczepień obowiązkowych, bezpłatnych. Aby uchronić osobę dorosłą przed zachorowaniem, konieczne jest powtarzanie podawania dawek tej szczepionki w odpowiednich odstępach czasu w ciągu całego życia, nie rzadziej niż co 10 lat.
[edytuj] Bibliografia
 |
Przeczytaj też zastrzeżenia dotyczące pojęć medycznych na Wikipedii! Wikipedia:Wikiprojekt Nauki medyczne • Portal:Nauki medyczne |
|
