Robert Byrd

Z Wikipedii

Robert C. Byrd ur. 20 listopada 1917 w North Wilkesboro, Karolina Północna
Starszy senator Stanów Zjednoczonych z Wirginii Zachodniej
Okres urzędowania	od 3 stycznia 1959
Partia polityczna	Partia Demokratyczna
Poprzednik	W. Chapman Revercomb
Przewodniczący pro tempore Senatu
Okres urzędowania	od 3 stycznia 1989 (1 okres) 3 stycznia 2001 (2) 6 czerwca 2001 (3) 3 stycznia 2007 (4, elekt) do 3 stycznia 1995 (1) 20 stycznia 2001 (2) 3 stycznia 2003 (3)
Poprzednik	John C. Stennis (1) Strom Thurmond (2) Strom Thurmond (3) Ted Stevens (4)
Następca	Strom Thurmond (1) Strom Thurmond (2) Ted Stevens (3)

Robert Carlyle Byrd (ur. 20 listopada 1917) – polityk amerykański ze stanu Wirginia Zachodnia, jeden z najbardziej wpływowych członków Partii Demokratycznej. Obecnie jest najdłużej piastującym mandat senatorem federalnym (od roku 1959) i członkiem Kongresu w ogóle (od 1953). Znany z niezależnej postawy senator Byrd jest ponadto historykiem-amatorem, specjalizującym się w dziejach instytucji senatu, szczególnie amerykańskiego i starożytnego Rzymu oraz skrzypkiem, który nagrał co najmniej jeden album. Senator jest też baptystą i członkiem loży wolnomularskiej. 12 czerwca 2006 pobił rekord najdłuższej kariery w Senacie, poprawiając wynik Stroma Thurmonda. 7 listopada 2006 bez trudu wybrany został na rekordową, dziewiątą kadencję.

Z racji swej imponującej wiedzy historycznej, nazywany jest "chodzącą encyklopedią" (walking encyclopedia). Robert Byrd przez wielu uważany jest za jedną z najbardziej godnych szacunku (z uwagi na swą niezależność) postaci w obecnym amerykańskim życiu publicznym, aczkolwiek pozostaje kontrowersyjnym politykiem. W każdym razie w dość zgodnej opinii jest jedną z jego najbarwniejszych postaci.

Trzykrotnie, jako demokrata o najdłuższym stażu senackim w okresie, kiedy jego partia miała większość, pełnił funkcję przewodniczącego pro tempore Senatu, czyli trzeciej (po wiceprezydencie i spikerze Izby Reprezentantów) czwartej osoby w państwie w linii sukcesji prezydenckiej, a więc czwartej w państwie. Miało to miejsce w latach 1989-1995, 2001 oraz 2001-2003. Obecnie, po zdobyciu przez demokratów większości w obu izbach Kongresu, absolutnie pewnym jest jego powrót na to stanowisko w styczniu 2007. Został już wybrany na to stanowisko przez kolegów demokratów, więc głosowanie w Senacie jest praktycznie formalnością.

Spis treści 1 Wczesne lata 1.1 Rodzina i wychowanie 1.2 Członek KKK 2 Kariera polityczna przed wyborem na senatora 2.1 Stanowy legislator 2.2 Kongresman federalny 3 Senator Stanów Zjednoczonych 3.1 Rekord długości 3.2 Pierwsze lata w Senacie 3.3 Działalność na rzecz rodzinnego stanu 3.4 W kierownictwie partii 3.5 Zarzuty o rasizm 3.6 Kandydat na prezydenta? 3.7 Czwarta osoba w państwie 3.7.1 Przewodniczący pro tempore emeritus 3.8 Krytyka wojny w Iraku 4 Ciekawostka 5 Linki zewnętrzne 6 Pełnione funkcje

[edytuj] Wczesne lata

[edytuj] Rodzina i wychowanie

Matka Corneliusa Calvina Sale'a Jr., Ada Kirby Sale, padła ofiarą pandemii grypy szalejącej krótko po zakończeniu I wojny światowej, kiedy ten miał zaledwie roczek. Jego ojciec, który był członkiem Ku-Klux-Klanu, zaginął. Dziecko przygarnęli ciotka i wuj, Vlurma i Titus Byrdowie. Od tamtej pory Cornelius przyjął imię Robert Carlyle Byrd.

Wujostwo, mieszkające w Wirginii Zachodniej, wychowało Roberta w typowym duchu ówczesnego południa kraju, duchu uprzedzeń rasowych i konserwatyzmu.

Byrd studiował prawo, które ukończył dopiero w roku 1963. W młodości imał się różnych zajęć, między innymi pomocnika na stacji gazowej.

W roku 1937 poślubił koleżankę z ław szkolnych Ermę Orę, z którą przeżył 69 lat. Państwo Byrd doczekali się dwóch córek, Mony (zamężna Fatemi) i Marjorie (zamężna Moore), oraz wnuków i prawnuków. Erma Byrd zmarła w marcu 2006 w wieku 88 lat (ur. 1917).

[edytuj] Członek KKK

Młody Byrd, jak wielu młodych południowców tego czasu, wstąpił w szeregi Ku-Klux-Klanu. Miał wtedy 24 lata i znajdował się w jego szeregach od końca 1942 do połowy 1943 roku, a więc dość krótko.

Nic nie wskazuje na to, aby w owym czasie splamił się jakimś haniebnym postępkiem, jakich aż nadto mieli na sumieniu niektórzy jego koledzy.

Choć w późniejszym okresie Byrd przyjął poglądy o wiele bardziej umiarkowane, a nawet w pewnym sensie liberalne (choć uchodzi w łonie własnej partii za osobę o poglądach centroprawicowych jak na demokratę, choć nie prawicowych na modłę republikańską), o tyle nie da się zaprzeczyć, że w początkowym okresie swej długiej drogi życiowej był rasistą i zwolennikiem segregacji rasowej. Zarzuty o rasizm powaracały zresztą bardzo długo, choć nie przeszkadzały mu w karierze (dziś jednak organizacje murzyńskie uważają go raczej za sojusznika).

[edytuj] Kariera polityczna przed wyborem na senatora

[edytuj] Stanowy legislator

W roku 1946 Byrd zdobył polityczne ostrogi, wchodząc z ramienia demokratów do stanowej Izby Reprezentantów. Zasiadał w niej w latach 1947-1950, kiedy to zamienił dotychczasowe miejsce na fotel stanowego senatora (1951-1952.

[edytuj] Kongresman federalny

Kiedy reprezentant 6. okręgu wyborczego stanu Wirginia Zachodnia w federalnej Izbie Reprezentantów E. H. Hedrick zrezygnował z walki o ponowny wybór, aby wystartować w wyborach gubernatorskich, demokraci wysunęli jako kandydata na jego następcę senatora stanowego Byrda. Byrd wygrał wybory i w Izbie zasiadał w latach 1953-1959, a więc trzy dwuletnie kadencje.

[edytuj] Senator Stanów Zjednoczonych

[edytuj] Rekord długości

Od czasu ustąpienia senatora Stroma Thurmonda, który zasiadał w izbie wyższej kongresu od 1953 do 2003 roku, Byrd jest senatorem najstaszym wiekiem i o najdłuższym stażu. Po raz pierwszy senatorem wybrano do w roku 1958. Wybierano go ponownie w latach 1964, 1970, 1976, 1982, 1988, 1994 i 2000. Jest też wielce prawdopodobne, że wybierze się go ponownie w roku 2006. Nie ma bowiem kontrkandydatów w łonie własnej partii i cieszy się wielką popularnością wśród wyborców. W tym też roku wyprzedził rekord Thurmonda jako najdłużej zasiadającego senatora.

[edytuj] Pierwsze lata w Senacie

W roku 1960 w czasie prawyborów demokratycznych na stanowisko prezydenta USA poparł ówczesnego lidera większości w swej izbie Lyndona B. Johnsona.

Ulubioną bronią senatora Byrda jest "obstrukcja parlamentarna", czyli filibustering. Ponieważ w regulaminie senatu nie ma limitu czasu wystąpienia, a do jego ustalenia potrzeba 60 głosów, co zwykle przekreśla wszelkie tego typu zamierzenia, przemawiający senator może perorować wiele dni z rzędu.

Oto jak jeden z najbliższych doradców prezydenta Billa Clintona, George Stephanopoulos, charakteryzuje tę metodę, jaką z lubością posługiwal się Byrd:

Gdy jakiś niedouczony kongresman albo prezydent o imperatorskich ambicjach próbował pomniejszać prerogatywy Senatu, Byrd nieodmiennie sięgał po swoją ulubioną broń - obstrukcję parlamentarną - filibustering. Wygłaszał niekończące się przemówienia, mówił wiele dni z rzędu, odwołując się do historii Senatu, przypominając dni sławy i chwały - czasy Claya i Webstera, dzieje Anglii i starożytnego Rzymu

W roku 1964, kiedy prezydent Johnson forsował ustawę o prawach obywatelskich, Byrd dołączył do sprzeciwiających się jej demokratów i wystąpił z taką właśnie obstrukcję. Ustawa jednak w końcu przeszła. Byrd przemawiał wtedy blisko 14 godzin.

[edytuj] Działalność na rzecz rodzinnego stanu

Wirginia Zachodnia jest, zaraz po Missisipi, najbiedniejszym stanem USA. Byrd, jako senator z tegoż stanu, przeforsował wiele inwestycji w tym stanie i programów pomocy dla niego. Uważa się nawet, że więcej zrobił dla niej niż niejeden gubernator.

W roku 1965 Kongres utworzył finansowane przez siebie stypendium im. Roberta C. Byrda.

[edytuj] W kierownictwie partii

W roku 1967 Byrd wszedł w skład ścisłego kierownictwa partii. W latach 1971-1977 był zastępcą przywódcy większości w senacie, zaś w latach 1977-1981 przywódcą większości, a potem (1981-1987, liderem mniejszości. Ponownie został liderem większości na okres 1987-1989.

[edytuj] Zarzuty o rasizm

W roku 1967 Byrd sprzeciwiał się nominacji murzyna, liberała Thurgooda Marshalla na sędziego Sądu Najwyższego USA. Zaś kiedy prezydent George H. W. Bush mianował następcą odchodzącego na emeryturę Marshalla konserwatystę Clarence'a Thomasa, innego murzyna, Byrd również oponował. Oskarżono go wtedy, iż tak naprawdę w głębi ducha pozostał rasistą, jak w młodości.

Byrd sprzeciwiał też się nominacji Condoleezzy Rice na sekretarza stanu w roku 2005, ale wynikało to chyba bardziej ze sprzeciwu wobec polityki zagranicznej George'a W. Busha. Wcześniej popierał nominację Colina Powella na to samo stanowisko i sekretarza edukacji Roda Paige'e.

[edytuj] Kandydat na prezydenta?

W roku 1976 dość popularny, a w każdym bądź razie szeroko znany senator Byrd uchodził za jednego z czołowych kandydatów do nominacji na prezydenta USA. Jednakże nie zaangażował się wtedy w walkę poza Wirginią Zachodnią gdzie pokonał George'a Wallace'a z Alabamy (jedynego, który stanął z nim tam do walki) przewagą 9 do 1.

[edytuj] Czwarta osoba w państwie

Zgodnie z prawem amerykańskim przewodniczący pro tempore Senatu USA jest trzecią, po wiceprezydencie i spikerze Izby Reprezentantów, osobą w państwie i kolejce do prezydentury.

Ponadto jest członkiem ścisłego kierownictwa Senatu i swojej partii, oraz, w opinii wielu, faktycznym jego przewodniczącym przez większość czasu, za sprawą częstej nieobecności wiceprezydenta i faktu, że jest jednym z senatorów. Na pewno zaś jednym z najważniejszych członków Kongresu.

Tradycyjnie funkcję tę pełni najstarszy senator z rządzącej partii. Z tej też racji Byrd był przewodniczącym pro tempore trzykrotnie, po raz pierwszy w latach 1989-1995.

Między 3 stycznia 2001 roku a 20 stycznia demokraci mieli przewagę, która zależała od rozstrzygającego głosu odchodzącego wiceprezydenta Ala Gore'a. Symbolicznie więc w tym krótkim okresie Byrd był prezydentem pro tempore.

Po przejęciu w połowie roku 2001 przewagi w senacie za sprawą opuszczenia szeregów republikanów przez liberalnego senatora Jamesa Jeffordsa z Vermont, Byrd został ponownie prezydentem pro tempore. Lecz w styczniu roku 2003 republikanie ponownie znaleźli się w większości i Byrda zastąpił, notabene jego bliski przyjaciel, senator Ted Stevens z Alaski.

[edytuj] Przewodniczący pro tempore emeritus

Kiedy Strom Thurmond, po utracie większości przez republikanów w połowie 2001 roku zmuszony był odejść ze stanowiska prezydenta pro tempore na rzecz Byrda, przyznano mu honorowy tytuł emerytowanego prezydenta pro tempore (president pro tempore emeritus). Obecnie, wobec większości republikańskiej, tytuł ten przeszedł na Byrda. O ile w takim razie prezydentem pro tempore jest najdłużej służący senator z partii posiadającej większość, ale w opozycji jest ktoś, kto służy najdłużej w ogóle, wtedy nadaje mu się, od niedawna, ten tytuł.

W styczniu 2006 roku Byrd był jednym z czterech demokratycznych senatorów (obok Kenta Conrada z Dakoty Północnej, Bena Nelsona z Nebraski i Kena Salazara z Kolorado), którzy głosowali za zatwierdzeniem kandydatury Samuela Alito na sędziego Sądu Najwyższego. Przedtem był jednym z czternastu demokratycznych i republikańskich senatorów, którzy poszli na kompromis w sprawie nominacji sędziowskich ("Gang czternastu").

[edytuj] Krytyka wojny w Iraku

Senator Byrd jest od początku ostrym krytykiem polityki zagranicznej administracji George'a W. Busha, a w szczególności wojny w Iraku. Oskarża Busha o sprawowanie aroganckiej prezydentury. Opowiada się za tym, aby każda interwencja sił zbrojnych USA poza granicami kraju uzyskała aprobatę ONZ. Jedna z jego ostatnich książek Losing America krytykuje "imperialną i arogancką prezydenturę".

Komentując kłopoty administracji w Iraku, z poparciem na świecie i uzasadnieniem powodów interwencji, Byrd zacytował baśń Andersena: cesarz jest nagi.

[edytuj] Ciekawostka

Byrd zagrał epizodyczną rolę konfederackiego generała w filmie Gods and Generals (2003).

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Strona oficjalna
• Strona kampanii wyborczej, 2006
• Project Vote Smart Bio
• Senator Byrd, A Hero for Our Time
• Robert C. Byrd Honors Scholarship Program
• A Senator's Shame
• Nagranie wystąpienia Byrda w sprawie ataku na Irak
• Nagranie wykładu Byrda na temat konstytucji
• Meet The Press tribute to Robert Byrd

[edytuj] Pełnione funkcje

Liderzy Większości w Senacie Stanów Zjednoczonych

Charles Curtis (R) | James Eli Watson (R) | Joseph Taylor Robinson (D) | Alben Barkley (D) | Wallace H. White, Jr. (R) | Scott W. Lucas (D) | Ernest McFarland (D) | Robert A. Taft (R) | William F. Knowland (R) | Lyndon B. Johnson (D) | Mike Mansfield (D) | Robert Byrd (D) | Howard Baker (R) | Bob Dole (R) | Robert Byrd (D) | George J. Mitchell (D) | Bob Dole (R) | Trent Lott (R) | Tom Daschle (D) | Trent Lott (R) | Tom Daschle (D) | Bill Frist (R) | Harry Reid (D) (elekt)

Poprzednik E. H. Hedrick

Kongresman z 6. okręgu Wirginii Zachodniej 1953-1959

Następca John Slack, Jr.

Poprzednik William C. Revercomb

Senator z Wirginii Zachodniej od 1959

Następca piastuje mandat

Poprzednik Ted Kennedy

Zastępca Lidera Większości Senackiej 1971-1977

Następca Alan Cranston

Poprzednik Mike Mansfield

Lider Większości Senackiej 1977-1981

Następca Howard Baker

Poprzednik Howard Baker

Lider Mniejszości Senackiej 1981-1987

Następca Bob Dole

Poprzednik Bob Dole

Lider Większości Senackiej 1987-1989

Następca George Mitchell

Poprzednik Mike Mansfield

Lider Demokratów w Senacie 1977-1989

Następca George Mitchell

Poprzednik John C. Stennis

Przewodniczący pro tempore Senatu 1989-1995

Następca Strom Thurmond

Poprzednik Strom Thurmond

Przewodniczący pro tempore Senatu 2001

Następca Strom Thurmond

Poprzednik Strom Thurmond

Przewodniczący pro tempore Senatu 2001-2003

Następca Ted Stevens

Poprzednik Strom Thurmond

Przewodniczący pro tempore emeritus 2003-2007

Następca Ted Stevens (przewidywany)

Poprzednik Ted Stevens

Przewodniczący pro tempore Senatu od 2007

Następca obecnie

Poprzednik John C. Stennis

Najdłużej służący demokrata w Senacie od 1989

Następca obecnie

Poprzednik Strom Thurmond

Najdłużej służący Senator od 2003

Następca obecnie

Poprzednik Najstarszy stażem

Obecni senatorowie pod względem stażu stan z 2006 roku

Następca Ted Kennedy (D-MA)

Poprzednik Ted Stevens

Precedencja w USA stan z 2006 roku

Następca Ted Kennedy

Poprzednik Tom Foley

Linia sukcesji prezydenckiej 1989-1992

Następca James Baker

Poprzednik Tom Foley

Linia sukcesji prezydenckiej 1992-1993

Następca Lawrence Eagleburger

Poprzednik Tom Foley

Linia sukcesji prezydenckiej 1993-1995

Następca Warren Christopher

Poprzednik Dennis Hastert

Linia sukcesji prezydenckiej 2001

Następca Lawrence H. Summers

Poprzednik Dennis Hastert

Linia sukcesji prezydenckiej 2001-2003

Następca Colin Powell