Obrona Pragi
Z Wikipedii
Insurekcja kościuszkowska
 |
|---|
| Racławice • insurekcja warszawska • insurekcja wileńska • Szczekociny • Chełm • Krupczyce • Terespol • insurekcja wielkopolska • Łabiszyn • Bydgoszcz • Maciejowice • Praga |
Obrona Pragi – ostatnie starcie zbrojne insurekcji kościuszkowskiej, a zarazem ostatnia bitwa Rzeczypospolitej Obojga Narodów, rozegrana w obronie Warszawy 4 listopada 1794 roku.
Warszawska Praga była w okresie powstania kościuszkowskiego strategicznym punktem obrony miasta przed atakującymi od wschodu wojskami rosyjskimi. Siły nacierające pod dowództwem Aleksandra Suworowa, liczyły ok. 23 tys. żołnierzy i 104 armaty, podczas gdy obrońcy, dowodzeni przez gen. Józefa Zajączka, mogli wystawić ok. 13 tys. ludzi, rozmieszczonych wzdłuż przygotowanych wcześniej, pod kierunkiem inżyniera Jana Bakałowicza, fortyfikacji.
[edytuj] Przebieg bitwy
O świcie, 4 listopada 1794, Rosjanie rozpoczęli szturm na polskie umocnienia, kierując główny impet uderzenia na północną część szańców bronioną przez oddziały dowodzone przez gen. Jakuba Jasińskiego. Po krótkotrwałej, zaciętej walce Rosjanie przerwali umocnienia i rozpoczęli marsz w kierunku mostu wiodącego do Warszawy. W reducie zwanej "Zwierzyniec" bronił się i poległ gen. Jasiński.
[edytuj] Rzeź Pragi
Po przełamaniu oporu obrońców, Rosjanie dokonali masakry ludności cywilnej Pragi. W wyniku kilkugodzinnej fali mordów życie straciło około 20 tysięcy ludzi. Ten akt sterroryzował lewobrzeżną stronę Warszawy i skłonił stolicę do kapitulacji. Wojska powstańcze wycofały się na południe i 5 listopada całe miasto zostało zajęte przez Rosjan. Ówczesny ambasador brytyjski w Warszawie określił mord na cywilach jako ohydne, niepotrzebne barbarzyństwo. Dla uczczenia zwycięstwa caryca Katarzyna II ustanowiła odznaczenie Krzyż za zdobycie Pragi. Rosyjscy historycy obciążają odpowiedzialnością za rzeź (częściowo niezależnych) Kozaków, Suworow miał nakazać zniszczenie mostów, aby uchronić lewobrzeżną Warszawę.
Dla uczczenia ofiar rzezi ustanowiony został pomnik – krzyż u zbiegu ul. Jagiellońskiej i al. Solidarności. Pamięć ofiar upamiętniają coroczne uroczystości patriotyczne oraz tablica wmurowana w ścianę kościoła Matki Boskiej Loretańskiej na ul. Ratuszowej (w 200-lecie wydarzeń).
[edytuj] Upadek insurekcji
Przegrana bitwa położyła kres trwającemu od marca powstaniu i była ostatnią bitwą stoczoną przez wojsko Rzeczypospolitej Obojga Narodów. 16 listopada, w Radoszycach, nastąpiła ostateczna kapitulacja insurekcji, na której czele, po przegranej bitwie pod Maciejowicami i wzięciu do niewoli Tadeusza Kościuszki, stał Najwyższy Naczelnik Siły Zbrojnej Narodowej Tomasz Wawrzecki. Do twierdzy Pietropawłowskiej trafili m. in.: Tadeusz Kościuszko, Julian Ursyn Niemcewicz, Ignacy Potocki, Tomasz Wawrzecki i Jan Kiliński. Na Syberię zesłano ok. 12 tys. jeńców. Skonfiskowano dobra królewskie i prywatne, i rozdano je urzędnikom carskim. Katarzyna II wybiła sobie medal z napisem w języku cerkiewnosłowiańskim: Przywróciłam to, co było oderwane. Aleksander Suworow został mianowany feldmarszałkiem. Niecały rok później dokonano III rozbioru Polski.
