Ośmiotysięcznik
Z Wikipedii
Ośmiotysięcznik - popularne wśród himalaistów jak również miłośników gór i geografów określenie szczytu, którego wierzchołek wznosi się na ponad 8 tysięcy metrów wysokości. Takich szczytów na Ziemi wyróżnia się czternaście - 10 w Himalajach i 4 w Karakorum. Wśród nich wyróżnia się pięć tak zwanych wysokich ośmiotysięczników, czyli Everest, K2, Kanchenjunga, Lhotse i Makalu, mające ponad 8500 metrów (w przypadku Makalu - prawie). Warto zauważyć, że magia 8000 metrów występuje tylko w układzie metrycznym miar. W anglosaskim układzie wysokości szczytów podajemy w stopach i wtedy pojawiają się dwudziesto- i dwudziestopięciotysięczniki.
Całą czternastkę ośmiotysięczników nazywa się niezbyt precyzyjnie Koroną Himalajów, prawidłowo Korona Himalajów i Karakorum. Kolejni zdobywcy Korony wymienieni są w odnośnym artykule. Błędną nazwą jest Koroną Gór, która określa najwyższe szczyty górskie wszystkich kontynentów.
Na wysokości 8000 metrów ciśnienie atmosferyczne (a co za tym idzie zawartość tlenu w powietrzu) jest prawie trzykrotnie mniejsze niż na poziomie morza. Jest to główna przyczyna, dla której pierwsze wejście człowieka na wierzchołek szczytu ośmiotysięcznego miało miejsce dopiero w 1950 roku (Annapurna). Wcześniej jednak osiągano i przekraczano granicę ośmiu tysięcy metrów, na przykład podczas prób zdobycia Everestu przez wyprawy brytyjskie w latach 20 ubiegłego wieku.
[edytuj] Pierwsze wejścia
L.p. | Nazwa | Wysokość m n.p.m. |
Data zdobycia | Pierwsi zdobywcy | Data zdobycia zimą | Pierwsi zdobywcy |
---|---|---|---|---|---|---|
1 | Mount Everest | ok. 8850 | 29 maja 1953 | Edmund Hillary (Nowa Zelandia), Norgay Tenzing (Nepal) |
17 lutego 1980 | Krzysztof Wielicki i Leszek Cichy (Polska) |
2 | K2 | 8611 | 31 lipca 1954 | Achille Compagnoni i Lino Lacedelli (Włochy) |
niezdobyty zimą | |
3 | Kanczendzonga | 8586 | 25 maja 1955 | George Band i Joe Brown (Anglia) |
11 stycznia 1986 | Jerzy Kukuczka i Krzysztof Wielicki (Polska) |
4 | Lhotse | 8516 | 18 maja 1956 | Fritz Luchsinger i Ernst Reiss (Szwajcaria) |
31 grudnia 1988 | Krzysztof Wielicki (Polska) |
5 | Makalu | 8462 | 15 maja 1955 | wyprawa francuska | niezdobyty zimą | |
6 | Cho Oyu | 8201 | 19 października 1954 | Sepp Joechler i Herbert Tichy (Austria), Psan Dawa Lama (Nepal) |
12 lutego 1985 | Maciej Berbeka i Maciej Pawlikowski (Polska) |
7 | Dhaulagiri | 8167 | 13 maja 1960 | Kurt Diemberger i Albin Schelbert (Austria), Nawang Dorje (Nepal) |
21 stycznia 1985 | Andrzej Czok i Jerzy Kukuczka (Polska) |
8 | Manaslu | 8163 | 9 maja 1956 | Toshio Imanishi (Japonia), Gyaltsen Norbu (Nepal) |
12 stycznia 1984 | Maciej Berbeka i Ryszard Gajewski (Polska) |
9 | Nanga Parbat | 8126 | 3 lipca 1953 | Hermann Buhl (Austria) | niezdobyty zimą | |
10 | Annapurna I | 8091 | 3 czerwca 1950 | Maurice Herzog i Louis Lachenal (Francja) |
3 lutego 1987 | Artur Hajzer i Jerzy Kukuczka (Polska) |
11 | Gasherbrum I | 8068 | 4 lipca 1958 | Andy Kauffman i Pete Schoening (USA) |
niezdobyty zimą | |
12 | Broad Peak | 8047 | 9 czerwca 1957 | Hermann Buhl, Kurt Diemberger, Markus Schmuck i Fritz Wintersteller (Austria) |
niezdobyty zimą | |
13 | Gasherbrum II | 8035 | 7 lipca 1956 | Sepp Larch, Fritz Moravec i Hans Willenpart (Austria) |
niezdobyty zimą | |
14 | Shisha Pangma | 8013 | 2 maja 1964 | Hsu Ching (Chiny) | 14 stycznia 2005 | Piotr Morawski (Polska) i Simone Moro (Włochy) |
[edytuj] Zdobywcy wszystkich ośmiotysięczników
L.p. | Imię i nazwisko | Okres | Kraj |
---|---|---|---|
1. | Reinhold Messner | 1970-1986 | Włochy |
2. | Jerzy Kukuczka | 1979-1987 | Polska |
3. | Erhard Loretan | 1982-1995 | Szwajcaria |
4. | Carlos Carsolio | 1985-1996 | Meksyk |
5. | Krzysztof Wielicki | 1980-1996 | Polska |
6. | Juanito Oiarzabal | 1985-1999 | Hiszpania |
7. | Sergio Martini | 1976-2000 | Włochy |
8. | Hong-Gil Um | 1988-2000 | Korea Południowa |
9. | Park Young Seok | 1993-2001 | Korea Południowa |
10. | Alberto Inurrategi | 1991-2002 | Hiszpania |
11. | Han Wang Yong | 1994-2003 | Korea Południowa |
12. | Ed Viesturs | 1989-2005 | Stany Zjednoczone |
13. | Alan Hinkes | 1987-2005 | Wielka Brytania |
[edytuj] Linki zewnętrzne
Annapurna • Broad Peak • Cho Oyu • Dhaulagiri • Everest • Gasherbrum I • Gasherbrum II • K2 • Kangchenjunga • Lhotse • Makalu • Manaslu • Nanga Parbat • Shisha Pangma