Narodziny Rusi
Z Wikipedii
| To jest artykuł z cyklu Historia Rosji |
Spis treści |
[edytuj] Najazdy Pieczyngów
Ziemie wschodniej Europy między Bałtykiem a Morzem Czarnym zamieszkane były w VIII w. przez rozproszone plemiona wschodniosłowiańskie, zorganizowane w federacje i księstwa. Ludność słowiańska trudniła się łowiectwem i rolnictwem, karczując lasy pod grunty orne. Dlatego skupiała się przede wszystkim na lesistych terenach od środkowego Dniepru na północ. Natomiast stepowe obszary, bliżej Morza Czarnego, zasiedlone zostały w IX w. przez pasterskie plemiona Pieczyngów, pochodzenia tureckiego.
Pieczyngowie najeżdżali w celach łupieżczych sąsiednie księstwa słowiańskie, co zmusiło je do zwrócenia się o pomoc wojskową do szwedzkiego plemienia Waregów. Penetrowali oni szlaki wodne rzek Dźwiny, Wołchow oraz Dniepru, a nawet Wołgi i Donu, przepływając na swych statkach-łodziach ze Skandynawii aż na Morze Czarne. Trudnili się handlem i rozbojem i byli bitnymi wojownikami. Grupy Waregów osiedlały się także na stałe na terenach zamieszkałych przez Słowian, przyjmując od nich chrześcijaństwo.
Waregowie przejęli więc władzę w poszczególnych księstwach. Pierwszym księciem Nowogrodu Wielkiego w 862 r. został Ruryk, który dał początek dynastii panujących.
[edytuj] Ruś Kijowska
Po śmierci księcia Ruryka jego następca, Oleg Mądry (879 - 912) zdobył gród Kijów nad Dnieprem i utworzył Księstwo Ruś Kijowską przez zjednoczenie ziem kijowskich z Nowogrodem w 882 r.
Od początku swego istnienia Ruś Kijowska miała ożywione kontakty, głównie handlowe, z cesarstwem bizantyjskim. Księstwo szybko się rozrastało i powiększyło znacznie swe terytorium, zwłaszcza za panowania Światosława I (945-972), walczącego zwycięsko z Chazarami, Pieczyngami i Bułgarami. Zaś jego syn Włodzimierz I Wielki (980-1015) poślubił księżniczkę bizantyjską Annę, siostrę cesarza Bazylego II Bułgarobójcy, po czym w 988 r. dokonana została chrystianizacja Rusi przez greckich duchownych z Konstantynopola. Kijów stał się odtąd siedzibą metropolity i centrum religijnym Rusi. Oprócz wiary chrześcijańskiej Rusini przejęli również z Bizancjum zasady powiązania religii i władzy, natomiast zastosowali własny, nieco odmienny, porządek liturgiczny.
Za panowania księcia Jarosława Mądrego (1019-1054) jego wojska w wyprawach wojennych docierały na Mazowsze, Litwę i ziemie Estów (Estonię). Książę dbał o rozwój miast, rozwijała się bujnie kultura chrześcijańska, głównie piśmiennictwo w języku starocerkiewnym, wybudowany został sobór Sofijski w Kijowie. Jarosław podzielił w testamencie państwo między swych synów przy zachowaniu senioratu. Mimo to nastąpiło rozbicie państwa na oddzielne księstwa, z których najważniejszymi były: Ruś Halicko-Wołyńska i Ruś Włodzimiersko-Suzdalska. Kijów natomiast utracił swe znaczenie, zwłaszcza po zburzeniu miasta w 1240 r. przez Tatarów.
[edytuj] Złota Orda - państwo Mongołów nad Wołgą i Kamą
W początkach XIII w. księstwa ruskie zostały najechane przez plemiona Mongołów, którzy przybyli ze Środkowej Azji. Po zwycięskiej bitwie nad rzeką Kałką w 1223 r. nad zjednoczonymi wojskami ruskimi, Tatarzy podporządkowali sobie kolejno wszystkie księstwa ruskie. Władza książąt ruskich została utrzymana, lecz na ich dworach przebywali namiestnicy chana, którzy pilnowali poboru podatków i rekrutów do mongolskiej armii Złotej Ordy. Konsekwencją panowania mongolskiego było zerwanie kontaktów prawosławnej Rusi z Bizancjum (Cesarstwem Łacińskim) i jej izolacja od Europy Zachodniej.
[edytuj] Aleksander Newski
Od połowy XII w. nastąpiła ekspansja Niemców, Szwedów i Duńczyków na terytoria przybałtyckie między Zatokami Ryską i Newską. Na terytorium Inflant w 1202 r. utworzony został przez papieża Innocentego III niemiecki Zakon Kawalerów Mieczowych, który siłą nawracał pogańską ludność na wiarę chrześcijańską. Natomiast w okresie najazdów mongolskich na wschodnie i południowe księstwa ruskie, w Zatoce Newskiej wylądowali Szwedzi z zamiarem zajęcia Rusi Nowogrodzkiej. W 1240 r. zostali jednakże sromotnie pokonani w bitwie nad Newą przez wojska młodego księcia włodzimierskiego, Aleksandra Newskiego, stąd przydomek.
