Merkava

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Merkava מרכבה

Markava Mk 2 (Muzeum Yad la-Shiryon)
Dane podstawowe
Państwo	Izrael
Producent	Elbit
Trakcja	gąsienicowa
Typ	czołg podstawowy
Załoga	4 osoby
Historia
Prototyp	1974
Lata produkcji	1979 – nadal
Dane techniczne
Silnik	patrz tabelka
Moc	patrz tabelka
Transmisja	mechaniczna
Wymiary
Długość maksymalna	patrz tabelka
Długość kadłuba	patrz tabelka
Szerokość	patrz tabelka
Wysokość	patrz tabelka
Masa
Masa bojowa	patrz tabelka
Opancerzenie
Osiągi
Prędkości maksymalne
Na drodze	patrz tabelka km/h
W terenie	patrz tabelka km/h
Zdolność pokonywania przeszkód
Brody bez przygotowania	patrz tabelka
Brody z przygotowaniem	patrz tabelka
Rowy	patrz tabelka
Ściany pionowe	patrz tabelka
Zasięg	(patrz tabelka km
Dane operacyjne
Uzbrojenie
Artyleryjskie	1 armata gwintowana 105 mm (w wersji Mk 1 i Mk 2) 1 armata gładkolufowa 120 mm (w wersji Mk 3 i Mk 4)
Strzeleckie	1 karabin maszynowy kal. 7,62 mm (sprzężony z armatą) 2 przeciwlotnicze karabiny maszynowe FN MAG kal. 7,62 mm (zamocowane na wierzchu wieży)
Wyposażenie dodatkowe
moździerz kal. 60 mm do wystrzeliwania granatów dymnych, oświetlających lub odłamkowych wyrzutnia granatów dymnych (6 x 2) systemu CL-3030 IS-6
Użytkownicy
Izrael

Merkava (hebr. מרכבה) – izraelski czołg podstawowy zaprojektowany w 1974 roku przez zespół pod kierunkiem gen. mjr Izraela Tala i produkowany seryjnie od 1979 roku w zakładach Elbit.

[edytuj] Historia

Dowództwo armii izraelskiej pod wpływem doświadczeń wyniesionych z wojny sześciodniowej i wojny Jom Kippur, postanowiło przystąpić do opracowania nowego czołgu, który miałby zastąpić używane przez armię czołgi produkcji amerykańskiej (M48 i M60 Magach) i brytyjskiej (Centurion).

Prace nad takim czołgiem trwały już od 1967 roku, prowadził je zespół konstruktorów pod kierunkiem gen. mjr Israela Tala z firmy Elbit. Znaczne przyspieszenie prac nastąpiło po wojnie Jom Kippur w 1973 roku, gdy używane przez Izrael czołgi poniosły znaczne straty od ognia przeciwpancernych pocisków kierowanych używanych przez wojska państw arabskich. Przy projektowaniu czołgu priorytetem było zapewnienie załodze maksymalnego stopnia ochrony, co w znacznym stopniu udało się konstruktorom zrealizować. Prototyp czołgu o nazwie Merkava (hebr. rydwan) zbudowano w 1974 roku, kontynuowano jednak prace w celu zwiększenia bezpieczeństwa załogi, mobilności i siły ognia. W czołgu po raz pierwszy zastosowano wielowarstwowy pancerz grodziowy w wieży, a amunicję do armaty umieszczono w pojemnikach, zapobiegających eksplozji w przypadku przebicia pancerza. Prace zakończono w 1979 roku, po czym rozpoczęto produkcję seryjną czołgów oznaczonych jako Merkava Mk 1.

Czołg Merkava odróżnia się od innych czołgów podstawowych zastosowanym układem konstrukcyjnym, w którym przedział silnikowy znajduje się w przedniej części kadłuba po prawej stronie, przedział kierowcy za silnikiem po jego lewej stronie, natomiast środkowa i tylna część czołgu zajęta jest przez przedział bojowy nakryty wieżą obrotową. Układ taki był typowy dla lżejszych pojazdów i dotychczas nie znalazł zastosowania w innych seryjnych czołgach podstawowych. W efekcie, Merkava powszechnie uważana jest za jedną z najbardziej udanych i najciekawszych powojennych konstrukcji.

Po doświadczeniach wyniesionych z walk w Libanie w 1982 roku, gdzie w pełni sprawdziła się koncepcja czołgu, zwłaszcza umieszczenia silnika z przodu kadłuba i drzwi pancernych z tyłu, zbudowano nową wersję czołgu oznaczoną, jako Merkava Mk 2, która różniła się od poprzedniej wersji wzmocnieniem elementów pancerza wieży i kadłuba oraz ulepszonym systemem kierowania ogniem. Powiększono także zasięg działania czołgu.

W 1987 roku na podstawie doświadczeń z walk w północnym Libanie opracowano kolejną wersję czołgu oznaczoną jako Merkava Mk 3 (nazywana także Merkava Baz). Najistotniejszą zmianą było zastosowanie nowej armaty gładkolufowej kaliber 120 mm. Zastosowano także nowy system kierowania ogniem oraz wzmocniono pancerz i zmieniono nieco jego kształt. Czołg ten stał się od 1990 podstawowym czołgiem armii izraelskiej.

Merkavy są systematycznie modernizowane i ulepszane. W 1997 roku czołgi Merkava Mk 3 zostały wyposażane w zintegrowany system dowodzenia CVIS (ang. Combat Vehicle Integrated System) firmy Elop, co znacznie podniosło ich walory bojowe. Najnowszą wersją jest Merkava Mk 4, która wprowadziła dalsze ulepszenia pancerza o zmienionym kształcie, mającego teraz budowę modułową oraz bardziej zaawansowane układy elektroniczne, włącznie z elektronicznymi systemami obrony aktywnej. Wersja ta weszła do produkcji w 2001, a do uzbrojenia jednostek bojowych od 2004 roku.

Produkowane seryjnie wersje czołgu Merkava:

Mk 1 – budowana w latach 1979 – 1983, zbudowano 330 sztuk
Mk 2 – budowana w latach 1983 – 1990, zbudowano 600 sztuk
Mk 3 – budowana w latach 1987 – zbudowano >350 sztuk
Mk 4 – budowana od 2001 roku

[edytuj] Użycie bojowe

Czołg Merkava od chwili rozpoczęcia produkcji seryjnej stał się podstawowym czołgiem wojsk pancernych armii izraelskiej.

Czołgi Merkava Mk I zostały użyte podczas izraelskiej inwazji na Liban w 1982 roku jako czołgi wsparcia piechoty. Podczas walk w Bejrucie, według nie potwierdzonych danych, uszkodzonych zostało 50 czołgów Merkava. Ścierały się one tam m.in. z wczesnymi wersjami czołgów T-72 armii syryjskiej. W późniejszym okresie używany był do walk z bojówkami Hezbollahu na południu Libanu. Następnie czołgi Merkava używane były przeciw bojownikom palestyńskim. Kilka czołgów tego typu zostało uszkodzonych przez bojowników w Strefie Gazy, głównie za pomocą fugasów.

[edytuj] Konstrukcja

Czołg Merkava ma nietypowy układ konstrukcyjny, będący efektem położenia przy jego projektowaniu i dalszych modyfikacjach szczególnego nacisku na bezpieczeństwo załogi, kosztem innych cech. Taki sposób jego budowy spowodował, że dotychczas nigdy nie udało się zniszczyć tego czołgu wraz z załogą.

Ponieważ najbardziej narażoną na ostrzał częścią czołgu jest jego przód, w czołgu Merkava zastosowano nietypowy układ konstrukcyjny umieszczając w przedniej części silnik wraz z układem napędowym, a dopiero za nim osłonięty płytą pancerną przedział załogi. Takie rozwiązanie spowodowało, że pocisk musiałby pokonać najpierw pancerz przedni, później cały blok silnika a następnie płytę pancerną, aby dotrzeć do przedziału załogi.

Tył czołgu Merkava Mk 2 - widoczny tylny właz

Wieża czołgu Merkava ma kształt długiego klina, co sprzyja rykoszetowaniu pocisków, a niewielkie rozmiary płaszczyzn poszczególnych części wieży utrudniają jej trafienie. W wersji czołgu Merkava Mk 3 zastosowano ponadto warstwowy pancerz laminowany, który można wymieniać. Sama wieża jest przesunięta do tyłu, dzięki czemu armata wystaje dużo mniej przed przednią krawędź kadłuba. Umożliwia też jazdę po nierównościach bez odwracania wieży do tyłu.

Z boku czołgi Merkava są chronione dodatkowo metalowymi fartuchami, na których wybuchają pociski kumulacyjne.

W czołgu tym zmieniono również miejsce składowania pocisków, lokując je w tylnej części kadłuba, pakowane w specjalne pojemniki. W przypadku usunięcia połowy pocisków do armaty, w przedziale ładunkowym, do którego dostęp jest przez tylny właz, może zmieścić się 10 żołnierzy. Tylny właz może również stanowić rampę do wnoszenia do czołgu rannych żołnierzy.

Dno czołgu ma kształt litery „V”, co sprzyja rozpraszaniu fali uderzeniowej w przypadku najechania na minę.

Czołg Merkava posiada automatyczny system przeciwpożarowy reagujący na ogień i wybuch paliwa lub oleju.

[edytuj] Uzbrojenie

Podstawowe uzbrojenie:
- armata gwintowana 105 mm (w wersji Mk 1 i Mk 2) lub armata gładkolufowa 120 mm (w wersji Mk 3 i Mk 4)
Dodatkowe uzbrojenie:
- 1 karabin maszynowy kal. 7,62 – sprzężony z armatą
- 2 przeciwlotnicze karabiny maszynowe FN MAG kal. 7,62 mm – zamocowane na wierzchu wieży
- moździerz 60 mm do wystrzeliwania granatów dymnych, oświetlających lub odłamkowych
- wyrzutnia granatów dymnych (6 x 2) systemu CL-3030 IS-6

Dodatkowo czołg wyposażony jest w nowoczesny system kontroli ognia z przelicznikiem cyfrowym, laserowym dalmierzem oraz zespołem czujników do pomiarów takich parametrów jak: prędkość wiatru, temperatura powietrza czy prędkość obrotu wieży.

[edytuj] Dane taktyczno-techniczne

Wersja czołgu Merkava	Mk 1	Mk 2	Mk 3	Mk 4
Długość kadłuba (m)	7,45	?	?	?
Długość całkowita (m)	8,63	8,63	8,78	8,78
Szerokość (m)	3,70	3,70	3,70	3,70
Wysokość (m)	2,75	2,75	2,75	2,75
Prześwit (m)	0,47	0,47	0,53	0,53
Masa bojowa (kg)	63 000	63 000	63 000	63 000
Pokonywanie brodów bez przygotowania (m)	1,38	1,38	1,38	1,38
Pokonywanie brodów z przygotowaniem (m)	2,00	2,00	2,00	2,00
Pokonywanie ścian pionowych (m)	?	?	0,95	1,00
Pokonywanie rowów (m)	?	?	3,00	3,50
Maksymalne nachylenie stoku (%)	?	?	60	75
Prędkość maksymalna po drodze (km/h)	46	46	55	55
Prędkość maksymalna w terenie (km/h)	?	?	?	?
Zasięg po drodze (km)	400	500	500	500
Napęd	silnik wysokoprężny TCM AVDS-1790-6A V-12 z turbodoladowaniem chłodzony powietrzem o mocy 908 KM	silnik wysokoprężny TCM AVDS-1790-6A V-12 z turbodoladowaniem chłodzony powietrzem o mocy 908 KM	silnik wysokoprężny TMC AVDS-1790-9AR z turbodoładowaniem chłodzony powietrzem o mocy 1200 KM	silnik wysokoprężny TMC AVDS-1790-9AR z turbodoładowaniem chłodzony powietrzem o mocy 1200 KM
Załoga	4	4	4	4