Lennart Torstensson
Z Wikipedii
Hrabia Lennart Torstenson (17 sierpnia 1603 – 7 kwietnia 1651), wódz szwedzki z czasów wojny trzydziestoletniej.
Był zarówno wodzem jaki i wojskowym inżynierem, synem Torstena Lennartsona, komendanta twierdzy Älvsborg.
Urodził się w miejscowości Forstena w prowincji Västergötland. W wieku 15 lat został jednym z paziów króla Gustawa Adolfa i był obecny podczas pruskiej kampanii 1628 – 1629. Pewnego razu podczas jednej z bitew Gustaw Adolf wysłał Torstenssona z rozkazem do jednego z oficerów. Po drodze Torstensson zauważył, że nieprzyjaciel zmienił swój szyk, co widząc, samowolnie zmienił królewskie rozkazy dla oficerów. Po powrocie do Gustawa Adolf król zauważył zmianę szyku wojsk nieprzyjacielskich. Wówczas Torstensson powiedział Gustawowi Adolfowi, co zrobił. Początkowo monarcha wpadł w gniew, ale zaraz przyszedł do siebie i rzekł: Lennart, twój czyn mógł cię kosztować życie, ale doszedlem do wniosku, że może bardziej pasujesz do roli generała niż pazia na królewskim dworze. W kilka lat później, w 1629 Torstensson został naczelnym wodzem szwedzkiej artylerii, która pod jego kierownictwem miała poważny udział w zwycięstwach pod Breitenfeld i nad rzeką Lech (15 kwietnia 1632). Jako pierwszy w dziejach zastosował nawałę ogniową i ogień zaporowy artylerii podczas przeprawy przez rzekę Lech. W tym samym roku co bitwa nad Lechem został wzięty do niewoli pod Alte Veste i zamknięty na blisko rok w Ingolstadt. Pod wodzą Johana Banéra wyróżnił się w bitwie pod Wittstock (1636) oraz podczas energicznej obrony Pomorza w latach 1637 – 1638, a także w bitwie pod Chemnitz w 1638 oraz podczas rajdu do Czech w 1639. Choroba, której nabawił się w czasie niewoli, zmusiła go do powrotu do Szwecji w 1641, gdy został członkiem Rady Królewskiej.
[edytuj] Generalissimus
Nagła śmierć Banéra w maju 1641 wezwała Torstemssona do Niemiec, gdzie został generalissimusem szwedzkich sił w Niemczech oraz gubernatorem szwedzkiego Pomorza (Generalguvernör i Pommern). W tym samym roku został również feldmarszałkiem szwedzkiej armii.
W 1642 maszerował przez Brandenburgię i Śląsk do Moraw, zdobywając po drodze wszystie znaczące fortece. Wracając przez Saksonię nieomal starł z powierzchni ziemi armię cesarską w drugiej bitwie pod Breitenfeld (23 października 1642).
W 1643 po raz drugi najechał Morawy, lecz wkrótce został wezwany z powrotem, by dokonać inwazji na Danię, gdzie jego szybka i nieoczekiwana interwencja sparaliżowała duńską obronę na lądzie, chociaż sytuacjia Torstenssona w Jutlandii byla przez pewien czas niepewna z powodu kunsztownych manewrów floty duńskiej dowodzonej przez samego króla Danii Chrystiana IV.
W 1644 poprowadził swą armię po raz trzeci w serce Niemiec i rozgromił armię cesarską w bitwie pod Juteborgiem 23 listopada 1644. Na początku listopada 1645 przedarł się do Czech i 24 lutego 1645 wygrał bitwę pod Jankowem, co otworzyło mu drogę na Wiedeń. Jednak, chociaż jeden koniec mostu na Dunaju wpadł w jego ręce, to jego wyczerpana armia nie była w stanie kontynuować kampanii. Do tego w grudniu 1645 dopadła Torstenssona ciężka podagra, co zmusiło go do rezygnacji z dowództwa i powrotu do Szwecji. W 1647 został hrabią. Od 1648 do 1651 zarządzał zachodnimi prowincjami Szwecji jako generał-gubernator. Po śmierci w Sztokholmie 7 kwietnia 1651 został uroczyście pochowany w kościele Riddarholmskyrkan, Panteonie wybitnych Szwedów. Torstensson odznaczał się niesamowitą i nieobliczalną szybkością, chociaż bardzo częśto musiał prowadzić swą armię będąc niesionym w lektyce, z powodu jego słabości, ktora nie pozwalała mu dosiąść konia. Dowodząc artylerią, starał się zaprząc w jej służbie całą ówczesną wiedzę naukową, by optymalnie wykorzystać jej ogień na polu bitwy. Do tego był jeszcze znakomity inżynierem wojskowym.
[edytuj] Literatura
- Mała Encyklopedia Wojskowa, 1967, Wydanie I
