Legion
Z Wikipedii
Legion albo legia (łac. legio) - podstawowa i największa jednostka taktyczna armii rzymskiej złożona przede wszystkim z ciężkozbrojnej piechoty. Odpowiednik współczesnej dywizji. W pierwszych trzech wiekach imperium armia rzymska liczyła nie więcej niż 25 do 34 legionów.
Nazwa oznacza dosłownie "pobór". W początkowych okresach istnienia państwa rzymskiego oznaczało to całość wojska, czyli wszystkich mężczyzn powołanych pod broń. Przez wiele stuleci w legionach mogli służyć wyłącznie obywatele rzymscy
Legion w okresie wczesnej republiki dzielił się na:
a po reformie Mariusza na:
- 10 kohort (pułków) po 3 manipuły
- 30 manipułów (batalionów) po 2 centurie
- 60 centurii (kompanii) - w zależności od okresu od 50 do 100 żołnierzy
W skład legionu wchodziły też centurie jazdy dzielące się na szwadrony (łac. alae) i drużyny (łac. decuriae), oddziały lekkozbrojnych piechurów, oddziały zwiadowcze, inżynieryjne, aprowizacyjne itd. Z powodu tego urozmaicenia legion był samodzielną jednostką operacyjną o dużej wszechstronności działania. Dzięki temu, oraz ścisłej dyscyplinie, armia rzymska była przez setki lat najskuteczniejszą armią świata starożytnego.
Teoretyczny stan osobowy legionu wynosił 5000-6000 żołnierzy, w praktyce jednak rzadko przekraczał 4000. Liczebność całej armii w okresie rozkwitu cesarstwa (II wiek n.e.) wahała się w granicach 40 legionów. W schyłkowym okresie cesarstwa rzymskiego legiony liczyły mniej więcej po tysiąc żołnierzy. W czasach panowania cesarza Augusta armia rzymska składała się z 25 legionów; w czasach panowania Aleksandra Sewera 32 legionów; w trakcie wojny Oktawiana z Markiem Antoniuszem każda strona wystawiła po 40 legionów.
Legionem dowodził zarządzający prowincją legat (łac. legatus) lub legat specjalny, który miał rangę współczesnego generała. Podlegał mu sztab złożony z oficerów-praktykantów zwanych trybunami wojskowymi (łac. tribunus militum) oraz dowódców kohort, manipułów i centurii jako oficerów wykonawczych.
Legioniści walczyli najczęściej w trzech szeregach: hastati, principes i triarii.
Spis treści |
[edytuj] Uzbrojenie legionisty
Uzbrojenie legionisty przez wieki ulegało zmianom. Legionista z początków republiki różnił się znacznie od swojego kolegi np. z II wieku n.e. Jednakże zmiany dotyczyły głównie jakości poszczególnych elementów, jak również stylu uzbrojenia. Zawsze podstawowymi elementami uzbrojenia pozostawały:
- hełm
- tarcza (scutum) - najpierw owalna, później prostokątna
- pancerz - zbroja łuskowa lub kolczuga, później zbroja segmentowa (lorica segmentata)
- ciężka włócznia (hasta) lub oszczepy (pilum)
- krótki, obosieczny miecz (gladius)
Legiony rzymskie wyposażone były w machiny oblężnicze i katapulty. Dobre drogi budowane przez rzymian, ułatwiały przemieszczanie wojsk.
[edytuj] Lista legionów rzymskich
- Wiele legionów miało identyczną numerację, i tak, np. w czasach Aleksandra Sewera cztery legiony były oznaczone cyfrą I, pięć legionów nosiło cyfrę II itd.
Wczesne cesarstwo.
- I Adiutrix - sformowany w 68r. przez Nerona lub Galbę
- I Germanica - sformowany w 48 p.n.e. przez Juliusza Cezara
- I Italica - w 66 r. przez Nerona
- I Macriana Liberatrix - sformowany w 68 przez Lucjusza Klodiusza Macera w Afryce
- I Minervia - sformowany w 82 przez Domicjana
- I Parthica - sformowany w 197 przez Septymiusza Sewera
- II Adiutrix - w 70 przez Wespazjana
- II Augusta
- II Italica
- II Parthica
- II Traiana Fortis
- III Augusta
- III Cyrenaica
- III Gallica
- III Italica
- III Parthica
- IV Macedonica
- IV Flavia Felix
- IV Scythica
- V Alaudae
- V Macedonica
- VI Ferrata
- VI Victrix
- VII Claudia
- VII Gemina
- VIII Augusta
- IX Hispana
- X Fretensis
- X Gemina
- XI Claudia
- XII Fulminata
- XIII Gemina
- XIV Gemina
- XV Apollinaris
- XV Primigenia
- XVI Gallica
- XVI Flavia Firma
- XVII
- XVIII
- XIX
- XX Valeria Victrix
- XXI Rapax
- XXII Deiotariana
- XXII Primigenia
- XXX Ulpia Victrix
Późne cesarstwo
- I Iulia Alpina
- I Armeniaca
- I Flavia Constantia
- I Flavia Gallicana
- I Flavia Martis
- I Flavia Pacis
- I Illyricorum
- I Iovia
- I Isaura Sagitaria
- I Martia
- I Maximiana
- I Noricorum
- I Pontica
- II Iulia Alpina
- II Armeniaca
- II Brittannica
- II Flavia Constantia
- II Flavia Virtutis
- II Herculia
- II Isaura
- III Iulia Alpina
- III Diocletiana
- III Flavia Salutis
- III Herculia
- III Isaura
- IV Italica
- IV Martia
- IV Parthica
- V Iovia
- V Parthica
- VI Gallicana
- VI Herculia
- VI Hispana
- VI Parthica
- XII Victrix
[edytuj] Współczesne odniesienia
- Od legionu wywodzi się nazwa znanego polskiego klubu piłki nożnej - Legia Warszawa, którego piłkarze i kibice nazywani są popularnie legionistami.
[edytuj] Zobacz też
- Caligae
- Legion polski na Węgrzech, Legiony Polskie
[edytuj] Linki zewnętrzne
