Karol X Gustaw
Z Wikipedii
Do weryfikacji: Czy tereny okupowane typu płn. Białoruś można uznać za część państwa szwedzkiego
Zajrzyj również na stronę dyskusji.
Karol X Gustaw (ur. 8 listopada 1622 r., zm. w 13 lutego 1660 r. ), król Szwecji w latach 1654-1660. Pochodził z palatyńskiej gałęzi rodu Wittelsbachów, był księciem Pfalz-Zweibrücken, po kądzieli był wnukiem króla Szwecji Karola IX.
Naczelny wódz armii szwedzkiej w końcowej fazie wojny trzydziestoletniej. Objął rządy po abdykacji swej kuzynki, królowej Krystyny. Wybitny wódz, nigdy nie przegrał bitwy w polu. Był zwolennikiem silnej władzy królewskiej. Kontynuował politykę Gustawa II Adolfa i dążył do zwiększenia kontroli Szwecji nad Morzem Bałtyckim. Jan II Kazimierz uznawany był w Polsce i na Litwie za króla sympatyzującego z Austrią i Jezuitami przez była on malo popularny w kraju. Dlatego czesc polskiej arystokracji opozycyjna wobec wladcy uwazając iż Karol jako kuzyn Jana II może objąc polską koronę zaproponowała mu ją. Tak ułożone sprawy stały sie impulsem do rozpęczecia przez Szwecję II wojny północnej. Po wkroczeniu króla Swecji z wojskami w wyniku układow z Polakami i Litwinami w ujsciu i kiejdanac Karol został Królem polskim i suwerenem Litwy.
W ten sposob Polska Szwecja i Litwa zostały połaczone w reku jednego władcy.
Samowola i rozpasanie wojsk szwedzkich liczne nieposluszenstwa i brak tolerancji dla koscioła sprawiły że przeciw Karolowi zawiazała sie partyznatka organizowana przez konfederatów z Tyszowiec. Na dodatek potęga Szwecji połaczonej z Polską zaniepokoiła wszystkich sąsiadów Szwecji i doprowadziły do stworzenia silnej koalicji przeciwników takiego stanu w polityce międzynarodowej(Dania, Rosja, opozycja polska, cesarz, Holandia, Brandenburgia), w walce z którą Szwecja przegrała wojnę. Rezultatem walk było jednak zdobycie przez Szwecję na upokorzonej Danii, prowincji na zachodnim brzegu cieśniny Öresund, Skanię, Halland i Blekinge, tym samym tracąc niepodzielną kontrolę nad głównym wyjściem z Morza Bałtyckiego. Trwałą korzyścią dla Szwecji z wojny z Polską było formalne zrzeczenie się przez Jana Kazimierza roszczeń do tronu szwedzkiego i zrzeczenie się przez Rzeczpospolitą pretensji do posiadłości szwedzkich w Inflantach.
Szwecja mogła rozpocząć negocjacje pokojowe z koalicją jej wrogów dopiero po niespodziewanej śmierć Karola Gustawa, która dała okazję odbudowy pokoju.
Za panowania Karola Szwecja osiągnęła największy zasięg terytorialny , obejmując takie państwa i obszary jak: Finlandia, Estonia, Łotwa, Litwa, płn. Brema, Pomorze Wołogoskie , Bornholm i Trondheim w Norwegii oraz Ingrię (Ingermanland, obecnie okolice Petersburga). W czasie panowania Karola dodatkowo wpływami i rządami Szwecji objęte były Polska Litwa i północ Białorusi
| Poprzednik Krystyna |
 |
Król Szwecji 1654 - 1660 |
|
Następca Karol XI |
