Karl May

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Karl Friedrich May, Karol May (ur. 25 lutego 1842 w Ernstthal – zm. 30 marca 1912 w Radebeul), powieściopisarz niemiecki, znany głównie z powieści przygodowych.

Karl May

Spis treści

1 Życie
2 Twórczość
3 Bibliografia
4 Linki zewnętrzne

[edytuj] Życie

Pochodził z rodziny ubogiego tkacza. Do piątego roku życia był niewidomy, odzyskał wzrok dzięki operacji. Próbował pracować jako nauczyciel, jednak ze względu na popełniane wykroczenia został zwolniony z pracy. Popadał w konflikty z prawem, na skutek których kilka razy trafił do więzienia, głównie za drobne kradzieże.

Właśnie w więzieniu May odkrył swój talent pisarski. Napisał następnie wiele opowiadań oraz powieści podróżniczych i przygodowych, których akcja toczy się najczęściej na Dzikim Zachodzie i na Bliskim Wschodzie. Sławę przyniosła mu szczególnie seria powieści dziejących się na Dzikim Zachodzie, których najbardziej znanymi bohaterami byli Winnetou, szlachetny wódz Apaczów, i jego biały przyjaciel Old Shatterhand – alter ego pisarza.

Pisał pod licznymi pseudonimami, jak: Capitain Ramon Diaz de la Escosura, M. Gisela, Hobble-Frank, Karl Hohenthal, D. Jam, Prinz Muhamêl Lautréamont, Ernst von Linden, P. van der Löwen, Emma Pollmer, Richard Plöhn, Oberlehrer Franz Langer – obecnie jego dzieła wydawane są pod jego własnym nazwiskiem i imieniem – początkowo pisanym Carl, później Karl.

Utwory Karola Maya, chociaż wielokrotnie krytykowane jako mało ambitna literatura, ze względu na swoją wartką akcję i egzotykę zdobyły sobie wielką popularność, szczególnie wśród młodzieży. W jego powieściach Indianie generalnie występują jako niewinne i szlachetne ofiary dominacji białych, co było zgodne z ówczesną romantyczną tendencją. Wielu bohaterów przyznaje się do niemieckiego pochodzenia, spore znaczenie ma także chrześcijański duch jego powieści. Książki Maya były tłumaczone na co najmniej 33 języki i wydane w łącznej ilości ponad 200 mln egzemplarzy. Karl May jest dzięki temu najlepiej sprzedającym się pisarzem niemieckim do czasów obecnych.

Co ciekawe, Karl May po raz pierwszy odwiedził USA dopiero w 1908 roku, już po napisaniu swoich dzieł dziejących się na Dzikim Zachodzie. Nieznajomość realiów miejsc akcji kompensował dobrym przygotowaniem teoretycznym, wielką fantazją i kreatywnością.

Karl May zmarł 30 marca 1912 w Radebeul.

[edytuj] Twórczość

Głównymi bohaterami powieści, których akcja toczy się na Dzikim Zachodzie jest Old Shatterhand oraz Apacz Winnetou.

Do najbardziej znanych utworów tego cyklu należą:

„Winnetou”
"Old Shatterhand
„Old Surehand”
„Skarb w Srebrnym Jeziorze”
„Szatan i Judasz”
„Boże Narodzenie”
„Syn Łowcy Niedźwiedzi”
„Upiór z Llano Estacado”

Główni bohaterowie utworów o akcji toczącej się na Bliskim Wschodzie to Kara ben Nemzi oraz jego służący i przyjaciel Halef. Najbardziej znane powieści z tej serii to tzw. „Cykl arabski”, do którego należą:

„Przez pustynię”
„Przez dziki Kurdystan”
„Od Bagdadu do Stambułu”
„W wąwozach Bałkanów”
„Przez krainę Skipetarów”
„Szut”

Oprócz nich należą tu jeszcze: „W kraju Mahdiego” oraz cykl powieści, na który składają się:

„Lew krwawej zemsty”
„W lochach Babilonu”
„Twierdza w górach”
„W kraju Srebrnego Lwa”
„Skamieniała modlitwa”

a także tworzące jedną całość:

„W podziemiach Mekki”
„Most śmierci” (kontynuacja „W podziemiach Mekki”, napisana przez Franza Kandolfa)

Inne utwory podróżniczo-przygodowe Karola Maya, to powieści rozgrywające się w Ameryce Południowej:

„Nad Rio de La Plata”
„W Kordylierach”
„Testament Inków”

na Dalekim Wschodzie (Chiny):

„Błękitnopurpurowy Matuzalem”

w Afryce:

„Karawana niewolników”

Bardzo ważna w twórczości Karola May'a była również seria "Ród Rodrigandów" składająca się z 17 tomów :

"Tajemnica Miksteków"
"Rozbójnicy z Maladety"
"Cyganie i przemytnicy"
"La Pendola"
"Ku Mapimi"
"Pantera Południa"
"W Hararze"
"Rapier i tomahawk"
"Czarny Gepard"
"Benito Juarez"
"Traper Sępi Dziób"
"Jego Królewska Mość"
"Maskarada w Moguncji"
"Grobowiec Rodrigandów"
"Klasztor della Barbara"
"Walka o Meksyk"
"Zmierzch cesarza"

Po II wojnie światowej utwory Karola Maya w Niemieckiej Republice Demokratycznej nie były wydawane ze względu na promowanie jego twórczości przez reżim hitlerowski.

Począwszy od 1910 r., aż do II wojny światowej Karol May był w Polsce bardzo popularny; postacie z jego powieści były powszechnie znanymi „idolami” młodzieży. W czasach Polski Ludowej ukazywały się tylko „Winnetou”, „Old Surehand”, „Skarb w Srebrnym Jeziorze” oraz „W Kordylierach”. Dopiero w latach osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych wydano w Polsce większość jego utworów.

Na podstawie powieści Karola Maya stworzono (głównie w latach sześćdziesiątych) cykl filmów o przygodach Winnetou. Główne role grali w nich Pierre Brice jako Winnetou, Lex Barker jako Old Shatterhand oraz Stewart Granger jako Old Surehand.