Georges Cuvier
Z Wikipedii
Georges Cuvier (ur. 23 sierpnia 1769 r. w Montbeliard, znajdującym się wówczas na terenie Wirtembergii, zm. 13 maja 1832 r. w Paryżu) – francuski zoolog i paleontolog. Zajmował się głównie anatomią zwierząt. Przeciwnik teorii ewolucji, za to twórca teorii katastrof. Stworzył podwaliny współczesnej systematyki zwierząt.
Urodził się w wirtemberskim miasteczku Montbeliard, uczęszczał do szkoły w Stuttgarcie. Był guwernerem hrabiego d'Herioy. Czas, który w związku z pracą spędził nad morzem, poświęcił na badanie zwierząt morskich, szczególnie na badania nad budową mięczaków. Badania te zapewniły mu wielki rozgłos. W roku 1794 przeniósł się (pod wpływem swego późniejszego wielkiego przeciwnika Geoffroya St. Hilaire'a) do Paryża, gdzie był profesorem Collège de France, a następnie Jardin des Plantes. Uzyskał tytuł para Francji, pełnił też funkcje ministerialne.
Cuvier był najwybitniejszym przedstawicielem kierunku porównawczo-anatomicznego w zoologii swoich czasów. Badał nie tylko mięczaki, lecz także jamochłony, stawonogi i kręgowce, zarówno żyjące jak kopalne. Rozległą wiedzę o budowie zwierząt zebrał w dwu dziełach pt. "Le règne animal distribué d'après son organisation" (Podział królestwa zwierząt według zorganizowania) i "Leçons d'anatomie comparée" (Wykłady z anatomii porównawczej).
Epokowego znaczenia doczekała się mała broszurka wydana przez niego w roku 1812: "Sur un rapprochement à établir entre les differentes classes des animaux" (Próba ustalenia podziału zwierząt na klasy), w której położył podwaliny pod sławną teorię typów i przeprowadził zupełną reformę systematyki. Ten nowy podział Cuviera, będący punktem wyjścia dla wszystkich późniejszych klasyfikacji, różni się od układów poprzednich tym, że połączył gromady ssaków, ptaków, gadów i ryb w jedną kategorię wyższą: kręgowce. Sama nazwa kręgowce została jednak wprowadzona przez Lamarcka. Zwierzęta bezkręgowe ujął Cuvier w trzy jednostki: mięczaki, członowce i promieniste. Cuvier nazwał te jednostki, obszerniejsze od gromady, prowincjami lub konarami, potem zmieniono tę nazwę na "typy". Ważniejsze jednak różnice uwidoczniły się w głębszym uzasadnieniu systemu. Zerwał on z dawniejszym zwyczajem systematyki, polegającym na posługiwania się prawie wyłącznie zewnętrznymi cechami, a oparł się na całokształcie organizacji, również wewnętrznej, a także na podstawie rozmieszczenia i położenia najważniejszych narządów, szczególnie układu nerwowego. W ten więc sposób zastosowano po raz pierwszy anatomię porównawczą do utworzenia naturalnego systemu klasyfikacji zwierząt.
Teoria typów spowodowała lawinę nowych poglądów na uszeregowanie zwierząt. Podczas gdy wcześniej przyjmowano, że wszystkie zwierzęta od najniższych aż do człowieka tworzą jeden rosnący szereg, w obrębie którego miejsce zwierzęciu wyznacza jedynie poziom jego organizacji, Cuvier twierdził, że państwo zwierząt składa się z wielu jednostek równoległych, istniejących niezależnie obok siebie i obejmujących w sobie organizmy wyższe i niższe. Stanowisko danego zwierzęcia wyznaczone jest zatem przez dwa czynniki:
- przynależność do pewnego typu - przejawiającą się w planie budowy ciała,
- stopień organizacji - tj. stanowisko, jakie zajmuje w obrębie typu.
