Fregata rakietowa
Z Wikipedii
Fregata rakietowa - klasa średniej wielkości współczesnych okrętów wojennych, o uzbrojeniu, w skład którego wchodzą wyrzutnie rakietowe. Fregaty rakietowe, nazywane też po prostu fregatami, stanowią obecnie jedną z najliczniejszych i podstawowych klas okrętów wojennych.
Fregaty rakietowe budowane są od końca lat 60. XX wieku. Zastąpiły one poprzednio używane fregaty o uzbrojeniu artyleryjskim, które były okrętami przeznaczonymi przede wszystkim do walki z okrętami podwodnymi. Fregaty rakietowe są okrętami bardziej uniwersalnymi, w dalszym ciągu z reguły przeznaczonymi przede wszystkim do wykrywania i zwalczania okrętów podwodnych, ale też w większości zdolnymi do zwalczania samolotów i okrętów nawodnych za pomocą kierowanych pocisków rakietowych.
Zależnie od wielkości, fregaty rakietowe różnią się zestawem uzbrojenia i wyposażenia. Typowy zestaw uzbrojenia dużych fregat uniwersalnych składa się z:
- jednej, rzadziej dwóch wyrzutni kierowanych przeciwlotniczych pocisków rakietowych,
- wyrzutni przeciwokrętowych pocisków rakietowych,
- wyrzutni torped do zwalczania okrętów podwodnych,
- jednego działa uniwersalnego średniego kalibru (76 mm - 127 mm),
- działek przeciwlotniczych
- 1 lub 2 śmigłowców pokładowych.
Zestaw taki posiadają np. fregaty typów: "Kortenaer", "Oliver Hazard Perry" i brytyjskiego typu 22 Batch 3. Część fregat rakietowych, zwłaszcza mniejszych lub starszych typów, nie posiada jednak w ogóle niektórych z tych elementów uzbrojenia, przede wszystkim śmigłowca lub rakiet przeciwlotniczych (dotyczy to zwłaszcza starszych okrętów używanych przez państwa Azji i Ameryki Południowej). Niektóre typy fregat rakietowych posiadają ponadto rakietotorpedy do zwalczania okrętów podwodnych (zastępowane w nowszych konstrukcjach przez śmigłowce uzbrojone w torpedy). Niektóre starsze typy fregat rakietowych mają więcej dział artylerii głównej (do 4). Część starszych fregat modernizowanych w toku służby do rakietowych, posiada jedynie uzbrojenie artyleryjskie i pociski przeciwokrętowe.
Fregaty uzbrojone są na ogół w przeciwlotnicze pociski rakietowe bliskiego zasięgu (m.in. amerykańskie zestawy Sea Sparrow, brytyjskie Sea Cat i Sea Wolf, rosyjskie Osa-M), a liczba wyrzutni zwykle nie przekracza jednej, rzadziej dwóch. Stosowane są wyrzutnie jednoprowadnicowe, lub częściej wieloprowadnicowe (z kilkoma pociskami na wyrzutni). Od lat 90. XX wieku stosowane są także wyrzutnie pionowe, w kadłubie (VLS). Rzadziej stosowane są pociski średniego zasięgu (np. amerykański Standard SM).
Najczęściej stosowane pociski rakietowe przeciwokrętowe (woda-woda) to amerykańskie Harpoon i francuskie Exocet, w liczbie 4-8. Większość fregat rakietowych posiada tylko jedno jedno działo uniwersalne w wieży, kaliber 76 mm - 127 mm. Najpowszechniej stosowana jest armata automatyczna OTO Melara kaliber 76 mm. Fregaty posiadają oprócz tego jedno lub więcej działek przeciwlotniczych. Na części nowoczesnych okrętów są to wielolufowe zestawy obrony bezpośredniej: przeciwlotniczej i przeciwrakietowej, jak Phalanx, Goalkeeper, AK-630. Większość typów fregat posiada 1 lub 2 śmigłowce pokładowe do zwalczania okrętów podwodnych oraz torpedy kierowane, część posiada rakietotorpedy. Podobnie jak inne współczesne okręty, fregaty mają bogate wyposażenie elektroniczne umożliwiające wykrywanie celów (sonar, radary) i skuteczne kierowanie uzbrojeniem. Do wykrywania okrętów podwodnych służą sonary, w tym na niektórych typach sonary holowane. Na większości nowszych fregatach ciężar wykrywania i zwalczania okrętów podowdnych spoczywa na smigłowcach pokładowych.
Prędkość fregat wynosi zwykle ok. 30 w. Ich wyporność wynosi 1000-4500 ton, najczęściej ok. 3000 ton. Zwykle stosowany jest napęd za pomocą turbin gazowych, turbin parowych, silników wysokoprężnych lub różne rodzaje siłowni kombinowanych (zwłaszcza CODOG).
Należy mieć na uwadze, że zwłaszcza w latach 60. i 70. nazewnictwo klas okrętów było zmienne i niejednolite i fregatami lub wielkimi fregatami nazywano też niszczyciele rakietowe, a nawet krążowniki rakietowe, z uwagi na spełniane przez nie funkcje eskortowe. Wraz ze wzrostem wielkości i uzbrojenia fregat, obecnie granica między dużymi fregatami a niszczycielami rakietowymi, zwłaszcza starszymi, jest nieostra. Niszczyciele na ogół są większe i posiadają nieco bardziej uniwersalne i silniejsze uzbrojenie, w tym rakietowe systemy przeciwlotnicze średniego zasięgu, często o dwóch wyrzutniach. W wielu przypadkach jednak nazwanie okrętu niszczycielem lub fregatą zależy jedynie od indywidualnej klasyfikacji narodowej (np. francuskie niszczyciele rakietowe nazywane są fregatami). Z drugiej strony, nie jest także ostre rozgraniczenie między małymi fregatami a dużymi korwetami, które są mniejszymi okrętami do zwalczania okrętów podwodnych.
Zobacz też: fregata, fregata (okręt żaglowy), fregata (okręt), fregata (żaglowiec).
