Franz Schubert

Z Wikipedii

Franciszek Piotr Schubert – urodził się 31 stycznia 1797 w Lichtenthalu, zmarł 19 listopada 1828 w Wiedniu. Kompozytor austriacki, prekursor romantyzmu w muzyce.

Schubert urodził się na przedmieściach Wiednia-w Lichtentalu w ubogiej rodzinie, jako dwunaste z czternaściorga dzieci. Jego ojciec był nauczycielem i on to właśnie rozpoczął edukację muzyczną syna. W wieku siedmiu lat Schubert został oddany pod opiekę Michała Holzera, organisty z parafialnego kościoła, aby kontynuował naukę. W 1808 został stypendystą kapeli chłopięcej w Konwikcie Cesarsko-Królewskim w Wiedniu, gdzie śpiewał w sopranach przez pięć lat, aż do mutacji głosu. Studia kompozycji rozpoczął u Salieriego w 1812. Po odejściu z Konwiktu, pracował jako nauczyciel, na wyraźnie życzenie ojca, a także by uniknąć służby wojskowej, lecz praca ta nie sprawiała mu żadnej satysfakcji. Okres ten był jednak najbardziej płodnym w życiu Schuberta. Twórczość J.W. Goethego była inspiracją jego wielu utworów.

W 1818 Schubert porzucił pracę w szkole, aby zająć się swoją pasją. Został bez źródeł dochodu i tylko dzięki oddanym przyjaciołom mógł komponować. Pracował codziennie przedpołudniami, od dziewiątej rano do pierwszej po południu. Do grona licznych przyjaciół Schuberta należeli pisarze F. Grillparzer oraz J. Mayerhofer, kompozytor F. Lachner, śpiewak J. M. Vogl, który był wykonawcą jego pieśni, Józef Spaun, bracia Hüttenbrenner, Franciszek Schober, Jan Mayrhofer, Teodor Körner.

W okresie tym dawał również prywatne lekcje muzyki córkom księcia Esterházego. W zasadzie Schubert poza kilkoma wyjątkami nie opuszczał Wiednia. Do historii przeszły wieczorki muzyczne, tak zwane schubertiady, które odbywały się w kawiarniach lub domach przyjaciół. Utwory Schuberta zostały wykonane po raz pierwszy publicznie w 1820. Dwa lata później skomponował VIII Symfonię h-moll Niedokończoną, która została odnaleziona około 40 lat po śmierci kompozytora i wykonana po raz pierwszy w 1865 pod dyrekcją Johanna Herbecka w Filharmonii Wiedeńskiej, gdzie została przyjęta z wielkim aplauzem.

W roku 1823, po odwiedzinach w domu publicznym, zaraził się chorobą weneryczną. Leczenie rtęcią osłabiło jego organizm, a także miało wpływ na nawrót ataków depresji.

W zasadzie niedoceniony przez elity, umarł Schubert w Wiedniu na tyfus brzuszny. Zostaje w pamięci na długie lata jako król kawiarnianych i domowych spotkań muzycznych. Dopiero pierwsze wydanie jego dzieł przez Breitkopfa i Härtla, sześćdziesiąt lat po śmierci przyniosły mu należny rozgłos i uznanie.

[edytuj] Największe dzieła

Austriacki muzykolog dr Otto Erich Deutsch skatalogował dzieła Franza Schuberta (1951) i od jego nazwiska pochodzą oznaczenia D nadawane poszczególnym utworom kompozytora. Katalog obejmuje ponad 900 utworów.

• Symfonie:
  • IV symfonia c-moll Tragiczna D 417
  • V symfonia B-dur D 485
  • VI symfonia C-dur Mała D 589
  • VIII symfonia h-moll Niedokończona D 759
  • IX symfonia C-dur Wielka D 944

• Utwory fortepianowe:
  • 12 walców
  • 36 walców
  • 6 Moments Musicaux, D 780
  • 4 Impromptus, D 899
  • 4 Impromptus, D 935
  • Sonata Es-dur nr 6
  • Sonata B-dur nr 21
  • Fantazja C-dur Wędrowiec

• Muzyka kameralna:
  • Sonata na arpeggione i fortepian, D 821
  • Kwartet smyczkowy Śmierć i dziewczyna d-moll nr 14
  • Kwintet smyczkowy C-dur, D 956
  • Kwintet fortepianowy A-dur Pstrąg op. 114

• Cykle pieśni:
  • Piękna młynarka op. 25
  • Podróż zimowa op. 89
  • Łabędzi śpiew

• Muzyka kościelna:
  • Msza nr 6, Es-dur, D 950
  • Niemiecka msza
  • Oratorium Łazarz

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Utwory Schuberta wg katalogu O.E. Deutscha
• Notes on Franz Schubert pianisty Barta Bermana
• The Schubert Institute (UK)