Duninowie

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Zasugerowano, aby ten artykuł zintegrować z artykułem Łabędzie (ród śląski). (dyskusja)

Duninowie należą do najstarszych rodów polskich. Ich protoplastą był żyjący w XII wieku możnowładca, wojewoda i doradca króla Bolesława Krzywoustego komes Piotr Włostowic. Wokół tej postaci wyrosły legendy opisujące jego dzieje, bogactwo i potęgę. Długosz podaje jakoby Piotr z wielkim skarbem przywędrował na dwór królewski z Danii i stad pochodzi przydomek Dunin i herb Łabędź. Legendy tej nie potwierdzają jednak żadne źródła historyczne, a poza tym wiadomo, że ojciec Piotra - Włast był z dawna osiadły na Śląsku, gdzie posiadał majętności. Sam Piotr nie używał ani przydomka Dunin ani herbu Łabędź. Dopiero w XIV wieku potomkowie Piotra Włostowica zaczęli się nazywać Duninami, co powstało prawdopodobnie z przekręcenia łacińskiej wersji imienia Dominik: Domin - Donin - Dunin. Trafiło to na podatny grunt wobec rodzącej się równocześnie legendy o duńskim pochodzeniu. W tym samym mniej więcej czasie wspólnym znakiem herbowym rodu stał się biały łabędź w czerwonym polu.

W XII - XIV w. potomkowie Piotra Włosta, stanowili już potężny, szeroko rozgałęziony ród, rozsiedlony zwłaszcza w Sandomierskiem, w Krakowskiem oraz na Mazowszu i na Kujawach. W tym też mniej więcej czasie, z jednej strony upowszechnia się wśród członków rodu forma nazwiska DUNIN i wizerunek łabędzia na tarczy herbowej, z drugiej zaś strony, poszczególne rodziny zaczynają wyróżniać swą gałąź, dodając do nazwiska przydomek utworzony od nazwy miejscowości, będącej ich główną siedzibą. Tak powstali np. Dunin-Sulgostowscy (z Sulgostowa), Dunin-Borkowscy (z Borkowic), Dunin-Koziccy (z Kozic), Dunin-Karwiccy (z Karwic) i inni. Nieco inaczej, w tymże okresie ukształtowały się formy Dunin-Szpot (Szpotański), Dunin-Wąsowicz, w których przechowało się dla potomnych przezwisko, nadane kiedyś znacznemu członkowi rodziny od posiadanej przez niego charakterystycznej cechy.

Nie zabrakło Duninów, gdy tworzyła się Rzeczpospolita Obojga Narodów. Swą pieczęć na Unii Horodelskiej przystawił Dziersław ze Skrzynna przyjmując do herbu i rodu Golimunta. Stąd pojawiły się rodziny Łabędziów litewskich i ruskich.

W późniejszych czasach ród Duninów stopniowo stracił swe wiodące znaczenie, wywodziło się z niego jednak nadal wiele znanych osobistości.