Cudnów (Ukraina)
Z Wikipedii
Cudnów (ukr. Чуднів) - miejscowość na Ukrainie, w obwodzie żytomierskim (45 km od Żytomierza) na północy kraju, położona na skalistych brzegach rzeki Teterew. W 1984 miasto liczyło 7900 mieszkańców, od 1991 jest miastem rejonowym obwodu żytomierskiego. W czerwcu 1994 zatwierdzono herb miasta, przedstawiający białą twierdzę ze wznosącą się nad nią ręką trzymającą szablę. Nawiązuje on do rosyjskiej wersji herbu, z 1796, w której oprócz twierdzy i ręki z szablą występował jeszcze carski dwugłowy orzeł. Obecnie miasto zamieszkane przez około 6450 osób; najbliższa stacja kolejowa znajduje się w miejscowości Cudnów Wołyński (Чуднів-Волинський ) w odległości 5 km od miasta.
Cudnów założono w roku 1471. Jedna z miejscowych legend głosi, że nazwę swą wywodzi od rzekomego cudu, jakim miała być skuteczna obrona miasta przed najazdem Tatarów. W czasie buntu kozackiego w 1593 jego przywódca ataman Krzysztof Kosiński starł się 2 lutego z Januszem Ostrogskim w bitwie koło wsi Piątek w pobliżu Cudnowa i poniósł w tym starciu klęskę.
W listopadzie roku 1660, po pięciotygodniowych walkach (epizodzie wojny polsko-rosyjskiej 1654-1667) nastąpiła tu kapitulacja armii rosyjskiej Wasyla Szeremietiewa, otoczonej w obozie przez wojska polskie pod dowództwem Jerzego Sebastiana Lubomirskiego i Stanisława Rewery Potockiego.
W 1793, po II rozbiorze Polski Cudnów znalazł się w granicach imperium rosyjskiego. Hrabia Henryk Rzewuski, publicysta i pisarz, po powrocie z emigracji w 1832 sprawował - mieszkając w Cudnowie - do 1836 urząd marszałka powiatu żytomierskiego. Tam ukonstytuowała się z jego inicjatywy "petersburska koteria" (lub "pentarchia"), konserwatywna grupa literacko-polityczna, w skład której wchodzili pisarze związani z "Tygodnikiem Petersburskim". Rzewuski zmarł w Cudnowie 28 lutego 1866.
W wieku XVIII znajdował się tu klasztor bernardynów. Pod koniec XIX wieku spośród ponad 10 tysięcy mieszkańców Cudnowa połowę stanowili Żydzi. W mieście były cztery cerkwie, dwa kościoły i synagoga. Katolicka parafia działała tu do 1924 roku.
