Bolko I Opolski

Z Wikipedii

Bolko (Bolesław) I Opolski (urodzony pomiędzy 1254 a 1258 - zmarł 14 maja 1313 roku), od 1277 roku koregent w księstwie opolsko-raciborskim, od 1281/2 z bratem Kazimierzem w wyniku podziału w Opolu i Bytomiu, od 1284 samodzielny książę opolski, niemodliński i strzelecki, w latach 1291-1305 lennik Wacława II.

Bolko I był trzecim pod względem starszeństwa synem Władysława Opolskiego i Eufemii Wielkopolskiej. Nie wiadomo, kiedy dokładnie się urodził, w każdym razie jeszcze za życia ojca został od 1277 roku współwładcą księstwa opolsko-raciborskiego. W 1281 lub 1282 roku zmarł Władysław Opolski pozostawiając jednolite dotąd księstwo do podziału pomiędzy czterech synów. Początkowo bracia rządzili wspólnie, jednak już w 1282 roku nastąpił podział na mocy którego Bolko, razem ze starszym bratem Kazimierzem otrzymał dzielnicę ze stolicą w Opolu i Bytomiu. Ostatecznie dwa lata później Bolko został samodzielnym księciem opolskim.

Z nieznanych powodów Bolko I obrał zupełnie inną drogę w swoich rządach niż pozostali bracia (Mieszko Cieszyński, Kazimierz Bytomski i Przemysław Raciborski) ściśle współpracując z księciem wrocławskim Henrykiem IV Probusem. Szczególnie wyraziście ujawniło się to podczas długotrwałego konfliktu Probusa z biskupem wrocławskim Tomaszem II Zarembą, kiedy Bolko I aktywnie wspierał politykę wrocławskiego Piasta (m.in. w 1283 roku książę opolski wziął udział w zjeździe śląskich władców w biskupiej Nysie, gdzie jak zapisał kronikarz na koszt Tomasza II bawiono się przez kilka dni). W 1287 roku w trwającym konflikcie władzy świeckiej z kościelną Bolko wystąpił z próbą mediacji, co wobec wcześniejszego pełnego zwycięstwa militarnego Henryka IV skończyło się po myśli księcia wrocławskiego.

30 września 1288 roku zmarł bezpotomnie książę krakowski i sandomierski Leszek Czarny. Z pretensjami do krakowskiego tronu wystąpił początkowo książę płocki Bolesław II i sojusznik Bolka Henryk IV Probus. Więcej atutów militarnych miał początkowo Piast mazowiecki, który korzystając z pomocy książąt kujawskich Władysława Łokietka i Kazimierza Łęczyckiego 26 lutego 1289 roku napadł pod Siewierzem w księstwie bytomskim niczego nie spodziewające się oddziały śląskie pod dowództwem Henryka III Głogowczyka, Przemka Ścinawskiego i Bolka I Opolskiego, wracające z opanowanego Krakowa (zdobycie stołecznego grodu przez Ślązaków umożliwiło poparcie udzielone przez możnych z Sułkiem z Niedźwiedzia na czele). Bitwa zakończona sromotną klęską wojsk śląskich była, jak na średniowieczne zwyczaje niezwykle krwawa. Zginął w niej książę ścinawski Przemko, zaś Bolko I ciężko ranny dostał się do niewoli Władysława Łokietka, z której powrócił prawie rok później po zapłaceniu dużego okupu. Zwycięstwo pod Siewierzem umożliwiło także księciu kujawskiemu na dość znaczne złupienie władztwa Bolka w odwecie za poparcie udzielone Probusowi.

23 czerwca 1290 roku niespodziewanie zmarł zapewne otruty Henryk IV Probus zostawiając całość swego dziedzictwa do podziału między Henryka III i księcia wielkopolskiego Przemysła II (część historyków skupiona wokół Tomasza Jurka przyjmuje, że w testamencie książę wrocławski i krakowski wyznaczył jako spadkobiercę w Małopolsce nie Przemysła II, a Bolka I). Książę opolski zdecydował się wtedy na sojusz z władcą czeskim Wacławem II. 17 stycznia 1291 roku w Ołomuńcu doszło do podpisania formalnego układu, w którym Bolko I , wraz z braćmi Mieszkiem i Kazimierzem zobowiązali się do udzielenia pomocy zbrojnej przeciwko każdemu wrogowi Przemyślidy. Był to więc hołd lenny - nie wiadomo jednak czy złożony Wacławowi II tylko osobiście, czy jako władcy czeskiemu dziedzicznie (niektórzy historycy przesuwają datę złożenia hołdu na rok 1292). W latach następnych widzimy Bolka I aktywnie wspierającego politykę władcy czeskiego w Polsce. W 1292 roku książę opolski brał udział w wyprawie wojennej skierowanej na Sieradz przeciwko Władysławowi Łokietkowi. Ponownie wojna z księciem kujawskim wybuchła w 1296 roku, kiedy Bolko I wsparł zbrojnie Henryka III Głogowczyka, w jego próbie opanowania Wielkopolski.

Polityka ścisłej współpracy z Przemyślidami wkrótce przyniosła Bolkowi I znaczny wzrost znaczenia międzynarodowego. W 1297 roku brał udział w czeskiej koronacji królewskiej swojego protektora, oraz został wyznaczony jako mediator w konflikcie pomiędzy hierarchami duchownymi z Ołomuńca i Wrocławia. Rok później znaczenie księcia opolskiego sięgnęło apogeum, kiedy został wysłany w zastępstwie Wacława II do Moguncji na spotkanie elektorów Rzeszy , na którym reprezentował zdanie Przemyślidy i gdzie wybrano nowym królem Albrechta Habsburga. Bolko I wsparł w tym roku również wyprawę przeciwko zdetronizowanemu królowi Adolfowi z Nassau.

W 1300 roku opolski Piast wziął udział w wyprawie Wacława II do Wielkopolski i jego koronacji królewskiej. Wkrótce po tym za wierną służbę został wynagrodzony stanowiskiem starosty krakowskiego, które z przerwami pełnił przez kilka lat.

Wygaśnięcie w 1306 roku dynastii Przemyślidów załamały dotychczasową linię polityki Bolka I. Prowadzone z takim rozmachem wcześniejsze stosunki z sąsiadami uległy znacznemu zawężeniu. Korzystając ze śmierci swoich protektorów udało mu się tylko opanować zapewne ziemię wieluńską. Do wielkiej polityki książę opolski próbował powrócić jeszcze w 1311 roku po wybuchu w Krakowie buntu wójta Alberta. Nie wiadomo, czy książę który na zaproszenie mieszczan krakowskich pojawił się w kwietniu następnego roku w stolicy Małopolski działał w swoim własnym interesie, czy tylko jako namiestnik nowego króla czeskiego Jana Luksemburczyka. W każdym razie Bolko I nie mogąc opanować grodu na Wawelu powrócił wkrótce do Opola dokąd zabrał uwięzionego przez siebie przywódcę powstania wójta Alberta. Pogodził się też w końcu z panowaniem w Małopolsce Władysława Łokietka.

W polityce wewnętrznej znamy Bolka I głównie z jego niezwykłej hojności względem instytucji kościelnych. Szczególnie upodobał sobie ufundowany przez siebie klasztor cystersów w Jemielnicy, oraz kościół franciszkanów, gdzie kazał wybudować kaplicę św. Anny. Dbał również o rozwój gospodarczy swojego księstwa lokując na prawie niemieckim wiele miejscowości.

Bolko I zmarł 14 maja 1313 roku i został pochowany w kościele franciszkanów w Opolu. Żonaty był z nieznaną bliżej Agnieszką poślubioną około 1280 roku. Z małżeństwa tego doczekał się trzech synów - późniejszych książąt - Bolesława Pierworodnego, Bolka II Opolskiego, oraz Alberta Strzeleckiego. Z nieznanych powodów dwóch z nich otrzymało imię Bolesław.