Bitwa nad Bzurą

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Sytuacja na froncie przed 14 września 1939

Bitwa nad Bzurą inaczej zwana bitwą pod Kutnem rozegrała się w dniach 9-22 września 1939 roku. Była to największa bitwa podczas wojny obronnej Polski. Została stoczona przez dwie polskie armie "Poznań" (gen. Tadeusz Kutrzeba) i "Pomorze" (gen. Władysław Bortnowski) z niemieckimi 8 Armią i 10 Armią z Grupy Armii Południe ("Sud").

Dowodzący całością generał dywizji Tadeusz Kutrzeba dla zapewnienia sobie sprawnego odwrotu na Warszawę, zatrzymał się i skierował przeciw niemieckim 8. i 10. Armiom.

Bitwa miała trzy główne fazy:

I faza - natarcie Polaków na Stryków (9-12 września)
II faza - natarcie Polaków na Łowicz (13-15 września)
III faza - odwrót w kierunku Warszawy, w czasie którego polskie siły uległy rozbiciu.

W I fazie zgrupowanie uderzeniowe Grupy Armii Poznań-Pomorze, którego trzon stanowiła Grupa Operacyjna pod dowództwem gen. Edmunda Knoll-Kownackiego( skład: 14 Wielkopolska Dywizja Piechoty, 17 Wielkopolska Dywizja Piechoty, 25 Kaliska Dywizja Piechoty, 7 pułk artylerii ciężkiej), osłaniana od wschodu przez Wielkopolską Brygadę Kawalerii (d-ca gen. bryg. Roman Abraham), a od zachodu przez Grupę Operacyjna Kawalerii gen. gen. Stanisława Grzmota-Skotnickiego (skład: Podolska Brygada Kawalerii,Pomorska Brygada Kawalerii, 7 batalion strzelców), zaatakowało maszerującą wzdłuż południowego brzegu Bzury, na północnym skrzydle 8 Armii niemieckiej (d-ca gen. piech. Johannes von Blaskowitz), 30 Dywizję Piechoty, która w ciągu 3 dni została pobita i ponosząc ciężkie straty (w tym ranny d-ca gen Kurt Briesen) zepchnięta na południe. Zdobyto Łęczycę, Piątek, Uniejów, Walewice i docierając do linii Ozorków-Stryków. W następstwie tego Niemcy musieli ściągnąć początkowo całe siły 8-mej Armii (X Korpus:24 DP, pozostałości 30 DP; XIII Korpus: 10DP, 17DP + 221 DP z odwodu Grupy Armii Południe), a potem skierowali do Bitwy nad Bzurą główne siły 10-tej Armii, w tym XVI-ty Korpus Pancerny spod Warszawy, XV-ty Korpus Lekki i XIV-ty Korpus Zmotoryzowany. Polacy pomimo sukcesów i wprowadzenia w dniu 11 września do walki na kierunku Łowicz-Głowno Grupy Operacyjnej gen. Mikołaja Bołtucia (skład:4 Toruńska Dywizja Piechoty, 16 Pomorska Dywizja Piechoty), nie zdołali przełamać obrony niemieckiej (atak na Łowicz). W nocy z 12 na 13-go września siły polskie zostały wycofane na północny brzeg Bzury.

Projekt krzyża
za bitwę nad Bzurą
nie wprowadzony oficjalnie

Rewers

W II fazie gen. Tadeusz Kutrzeba zadecydował o ataku w kierunku Skierniewic. Natarcie miała wykonać Armia Pomorze pod dowództwem gen. Bortnowskiego (skład: 26 Dywizja Piechoty; GO gen. Bołtucia: 4 DP, 16 DP). Pod osłoną natarcia na Skierniewice, pozostałe siły Armii Poznań miały się przegrupować: Grupa Operacyjna gen. Abrahama (Wielkopolska Brygada Kawalerii, Podolska Brygada Kawalerii) nad dolną Bzurę; Grupa Operacyjna gen. Knoll-Kownackiego (w poprzednim składzie) na podstawy wyjściowe do natarcia w rejonie Sochaczewa. W dniu 14 września GO Bołtucia musiała ponownie zaatakować, opuszczony dzień wcześniej, a teraz silnie obsadzony przez Niemców Łowicz. W krwawych walkach oddziałom tym udało się sforsować Bzurę i zagrozić niemieckim pozycjom. Całkowitą tragedią zakończył się natomiast atak 26 DP na wschód od Łowicza. Rozwijające się pod ciężkim niemieckim ogniem natarcie zostało wstrzymane w godzinach południowych na (przedwczesny?) rozkaz (najprawdopodobniej przeżywającego załamanie nerwowe) gen. Bortnowskiego (gen. Bołtuć wnioskował w związku z tym o odebranie gen. Bortnowskiemu dowodzenia), na podstawie niesprawdzonych informacji o marszu niemieckich oddziałów pancernych w rejon Sochaczewa. Cała 26 DP wraz z częścią 16 DP odpłynęła na północny brzeg Bzury, ponosząc niewspółmierne i niepotrzebne straty w ludziach i uniemożliwiając oddziałom Bołtucia sukces w rejonie Łowicza (atak na Łowicz). Pod koniec dnia gen. Bortnowski wydał kolejny, nie konsultowany z gen. Kutrzebą, defensywny rozkaz o odwrocie całości sił Armii Pomorze na północny brzeg Bzury. W III fazie bitwy, 16-18 września dowodzący polskimi oddziałami podjęli decyzję o próbie przerwania okrążenia w celu przebicia się do Warszawy. Miał do tego doprowadzić atak pomiędzy Sochaczewem a Witkowicami. W odpowiedzi Niemcy rozpoczęli kontrnatarcie z rejonu Sochaczewa oraz ataki lotnicze bombowców na polskie pozycje. Do okolic Puszczy Kampinoskiej udało się przebić 30 tys. żołnierzom, do niewoli dostało się ok. 200 tys.

Warto przeczytać: