Benjamin Franklin
Z Wikipedii
Benjamin Franklin (ur. 17 stycznia 1706 w Bostonie - zm. 17 kwietnia 1790 w Filadelfii ) - drukarz, uczony, filozof, wolnomularz i polityk amerykański.
Urodził się 17 stycznia 1706 r. w Bostonie jako jeden z siedemnastu dzieci w rodzinie biednego wytwórcy świec i mydła. Był wielkim amerykańskim mężem stanu i jednym z twórców niepodległości Stanów Zjednoczonych, ponadto malował obrazy, prowadził działalność publicystyczną, zajmował się filozofią i dokonał wielu odkryć naukowych. Dorobek Franklina z elektryczności obejmuje teorię zjawisk elektrycznych, w których zakładał elektryzowanie dodatnie i ujemne, co udowodnił na przykładzie butelki lejdejskiej. Stwierdził, że ciała naelektryzowane jednakowo odpychają się, zaś naelektryzowane różnoimiennie - przyciągają się. Franklin przeprowadzi szereg doświadczeń z latawcami, udowadniając, że ładunki elektryczne spływające z chmur burzowych po wilgotnym sznurze mogą naładować butelkę lejdejską. To on wymyślił zabezpieczenie przed wyładowaniami elektrycznymi poprzez uziemienie. Uważany jest więc za wynalazcę piorunochronu, choć pierwszy piorunochron skonstruował Dalibard w 1752 roku.
Był jednym z "Ojców Założycieli" Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej (wiosną 1776 roku został powołany do pięcioosobowego komitetu), współautorem amerykańskiej Deklaracji Niepodległości oraz konstytucji. W 1776 r. odbył podróż do Francji, przekonując Francuzów do finansowego wsparcia amerykańskiej rewolucji. Dążył do zniesienia niewolnictwa.
Pokojowy traktat z 1783 roku, zawarty przez niego z pokonaną Anglią, jest nadal uważany za jeden z największych triumfów amerykańskiej dyplomacji.
Opatentował kilka wynalazków - m.in. wynalazł piorunochron, fotel bujany i okulary dwuogniskowe. Odkrył także i opisał prąd zatokowy (Golfsztrom).
Jako pierwszy pisał także o potrzebie stosowania czasu letniego, jednakże humorystyczna wymowa tego artykułu sprawiła, że nie zaczęto się do niej stosować (Franklin postulował, by ludzie wstawali i kładli się spać wcześniej).
Ku jego czci jednostkę ładunku elektrycznego w układzie CGS nazwano franklinem .
Naukową i polityczną działalność Franklina streszcza łaciński napis na jego popiersiu w Paryżu : eripuit coelo fulmen, mox sceptra tyrannis ("grom wydarł niebu a berła tyranom") cytowany czasem jako eripuit coelo fulmen sceptrumque tyrannis .
Obecnie jego podobizna znajduje się na banknocie $100.
[edytuj] Zobacz też
