Telefonkiosk
Frå Wikipedia – det frie oppslagsverket
Telefonkiosk er ei lita bu som inneheld ein offentleg telefon. Ein tok til å setja opp slike kioskar i 1910-åra, slik at vanlege folk kunne ta ein telefon når dei ville. På den tida var det mange som ikkje åtte eigen telefon, og telefonkiosken blei ein ny måte for dei å kommunisera på.
Kiosken har éin funksjon; å vera ein plass ein person kan halda ein telefonsamtale. Kioskane er små, med nok plass til ein person og ein telefon. Dei har veggar, slik at den som ringer kan føra ein samtale uforstyrra. Samstundes er veggane av glas, slik at andre lett kan sjå om kiosken er oppteken eller ikkje. I tillegg til ein kunne kioskane innehalda ein telefonkatalog og eventuelt annonsar slått opp på veggane.
Mange kioskar var måla raude slik at ein lett kunne få auge på dei. Dette gjeld den klassiske engelske telefonkiosken, først formgjeven av Giles Gilbert Scott i 1924, og den tilsvarande norske, som kom nokre år etter.
[endre] Norske kioskar
Dei raude kioskane i Noreg blei teikna av arkitekt Georg Fasting i 1932 og er eit fint døme på funksjonalisme i arkitekturen. Modellen fekk namnet «RIKS». Den fyrste raude telefonkiosken blei satt opp på kaia til Den norske Amerikalinje i 1933. Det blei produsert meir enn 9000 før produksjonen slutta i 1972.
I dag er telefonkioskar mykje mindre brukt enn før. Så godt som alle har telefon heime, og svært mange har òg mobiltelefon. Dei store telefonkioskane er ofte erstatta med mindre typar som heng på veggen, men dei finst langt færre av dei nå enn før.
