Bjørn
Frå Wikipedia – det frie oppslagsverket
| Bjørnar |
||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Kjempepandaen tilhøyrer bjørnefamilien. |
||||||||||
| Systematikk | ||||||||||
|
||||||||||
| Slekter | ||||||||||
|
Ailuropoda |
||||||||||
 Leppebjørn med lang snute og klør. |
Bjørnefamilien (Ursidæ) er ein familie av store, tunge rovdyr som ofte òg livnærer seg med plantekost. Nokre artar går i hi om vinteren.
Det har vore bjørnar på alle kontinenta, bortsett frå Australia, men det finst flest av dei på den nordlege halvkula. I Noreg lever brunbjørnen på fastlandet og isbjørnen mellom anna på Svalbard. I Skandinavia finst det i dag mellom 1 200 og 1 500 individ av brunbjørnen.
Innhaldsliste |
[endre] Skildring
Bjørnane veg typisk mellom 300 og 800 kg. Dei har tunge kroppar og kraftige lemmer. Labbane er breie med klør som alltid er ute, snuten er lang og halen er kort. Dyra er kjenneteikna av tjukk pels som kan ha ulike fargar, gjerne svart, raud eller kvit, og av og til med kvite teikningar på brystet eller i fjeset.
Dyra brukar tennene som reiskapar og til å forsvara seg. Dei kan mellom anna bruka klørne til å grava opp røter, riva opp termittuer eller bikuber, og fanga bytte.
Samanlikna med dei andre rovdyra er bjørnane treige, men dei kan likevel koma opp i ein fart på 50 km/t. Òg til forskjell frå andre rovdyr går dei på heile bakfoten, og ikkje bare tærne. Dei kan òg reisa seg opp på bakbeina.
[endre] Bjørn i kulturen
Bjørnar har lenge imponert menneska med storleiken og styrken sin, og dei er blitt dyrka som totemdyr i fleire kulturar. Fleire norske namn har bjørn i seg, og det finst fleire namn som viser til dyret åleine, til dømes Ursula , Bera og sjølve namnet Bjørn. Ein har teke dyret til beskyttar for fleire byar og finn det på fleire våpenskjold, og Russland har lenge vore symbolisert gjennom den russiske bjørnen.
I nyare tid, då bjørnejakt ikkje lenger er eit livsfarleg vågestykke, er det lagt meir vekt på den søte utsjånaden til bjørnar. Teddybjørnar og liknande kosedyr er blitt utbreidde og populære leiketøy, og koselege bjørnar er hovudpersonar i fleire historiar for barn.
[endre] Nolevande bjørnar
- Underfamilien Ailurinae
- Kjempepanda (Ailuropoda melanoleuca )
- Raud panda (Ailurus fulgens )
- Underfamilien Ursinae
- Brunbjørn (Ursus arctos)
- Isbjørn (Ursus maritimus)
- Asiatisk svartbjørn (Ursus thibetanus)
- Amerikansk svartbjørn (Ursus americanus)
- Malaybjørn (Helarctos malayanus)
- Leppebjørn (Melursus ursinus)
- Underfamilien Tremarctinae
- Brillebjørn (Tremarctos ornatus)
