Музеј на уметност
Од Википедија, слободна енциклопедија
Уметничка галерија или музеј на уметност е простор во кој се изложуваат уметнички дела, главно слики, илустрации и скулптури. Овој простор исто така може да се користи и како продажно место за уметнички дела.
Музејот на уметност се смета за релативно нова институција; првиот ваков музеј е Лувр во Париз, основан во 1793 год., накратко по Француската револуција кога кралската ризница била прогласена за народна. Тука се гледаат почетоците на преселбата на уметничките збирки од приватниот домен на аристократијата и богатите во јавната сфера, каде што служеле за културна наобразба на масите.
Генерално, изразот уметничка галерија значи згради или локалитети посветени на изложување и/или продажба на уметнички дела, иако големите простории во музеите каде што делата се изложуваат јавно можат исто така да се наречат галерии. На пример просторијата посветена на староегипетска уметност често се нарекува Египетска галерија.
Најголемиот дел од градовите во светот имаат вакви музеи, а поголемите градови пак, два или повеќе. Тие исто можат да се најдат и во помали градчиња и села во прилично оддалечени краишта каде што уметниците се собирале. Примери за такви галерии се уметничката колонија во Таос во Таос, Ново Мексико и Св. Ив, Корнвол.
Иако нивната основна задача е да обезебдат простор за изложба на уметнички дела, уметничките галерии можат да организираат и други културни настани како концерти или поетски читања. Наспроти тоа, некои уметнички дела не се изложуваат во галерии и никогаш не би можеле да бидат заради нивниот облик. Иконостаси, на пример, ретко се изложуваат во галерии, а фреските остануваат каде што се, со ретки исклучоци. Разни облици на уметност од 20-тиот век како земјана уметност и изведбена уметност, исто така постојат вон галерии и затоа само Фотографски записи од ваквите дела се изложуваат во уметнички галерии, а не самите дела.
Нешто слично на уметничка галерија е скулптурната градина (или скулптурен парк), каде се изложуваат скулптури на отворено. Ваквото изложување е доста популарно денес, не само на постојани туку и на привремени скулптури направени по повод на некој настан.
[уреди] Архитектура
Архитектонскиот облик на уметничката галерија е основан за прв пат од страна на Сер Џон Соун со неговиот дизајн за Далвичката уметничка галерија во 1817 год. Притоа галеријата се состоела од неколку соби кои се надоврзуваат една на друга со прилично непрекинати ѕидови за закачување на слики и индиректно осветлување со светларници или лустери.
Европа и Америка доживеала бум во градењето на уметнички галерии во доцниот 19-ти век, како основен културен елемент на еден поголем град. Уметничките галерии се граделе покрај музеи и јазни библиотеки како дел од големата акција за описменување и образување на народот. Во доцниот 20-ти век пак, сувопарното и старомодно гледиште на музеите на уметност било заменето со архитектонски смели галерии, кои често се меѓународни дестинации за туристи самите за себе. Првиот пример за такво архитектонско одбележје е музејот Гугенхајм во Њујорк од архитектот Френк Лојд Рајт. Некои поскорешни добри примери се: музејот Гугенхајм Билбао од архитектот Френк Гери редизајнот на музејот на современа уметност Сан Франциско од страна на Марио Бота. Некои критичари велат дека овие галерии се себепоразителни заради тоа што нивните екстравагантни ентериери им го одвраќаат вниманието на набљудувачите на уметничките дела во нив.
[уреди] Истакнати уметнички галерии
- Амстердам: Ријксмузеј Музеј на ван Гог
- Атланта: Високиот музеј на уметност
- Берлин: Германски Гугенхајм, Музејскиот остров
- Билбао: Музеј Гугенхајм Билбао
- Чикаго: Чикашки уметнички институт
- Кливленд: Кливлендскиот музеј на уметност
- Детроит: Детроитски институт на уметностите, Кренбурчкиот музеј на уметност, Музеј на уметност при Мичигенскиот универзитет
- Дрезден: Ликовна галерија на старите мајстори
- Даблин: Ирска национална галерија, Ирски музеј на современа уметност, Месна галерија Хју Лејн
- Единбург: Национална галерија на Шкотска
- Фиренца: Уфици
- Глазгов: Галерија на современа уметност, Глазгов, Уметничка галерија и музеј Келвингроув, Збирка Бурел
- Казнас Сити: Музеј на уметност Нелсон-Аткинс, Музеј на современа уметност Кемпер
- Лондон: Национална галерија, Национална галерија на портрети, Галерија Тејт, Музеј на Викторија и Алберт, Британски музеј, Далвичката ликовна галерија
- Мадрид: Прадо, Музеј на кралицата Софија
- Мелбурн: Национална галерија на Викторија
- Москва: Третјакова галерија, Пушкин музеј, Кремљскиот арсенал
- Минхен: Стара пинакотека, Нова пинакотека, Пинакотека на совремието
- Њујорк: Гугенхајм, Метрополитски музеј на уметност, Музеј на современа уметност (МоМА), Музеј на американска уметност Витни, Бруклински музеј
- Отава: Национална галерија на Канада
- Париз: Лувр, Орсајски музеј, Музеј на Роден, Помпиду центар
- Филаделфија: Филаделфискиот музеј на уметност
- Рим: Ватикански музеј, Вила Боргезе
- Санкт Петербург: Ермитаж, Руски музеј
- сан Франциско: Музеј на современа уметност Сан Франциско
- Сао Пауло: Музеј на уметноста Сао Пауло, Музеј на современа уметност УСП, Музеј на современа уметност Рио де Жанеиро, Музеј на современа уметност Сеара
- Сиетл: Уметничка галерија СОИЛ
- Сиднеј: Уметничка галерија на Нов Јужен Велс
- Тајпеј, Тајван: Национален дворски музеј
- Тел Авив: Уметничка галерија РавАртИнт
- Торонто: Уметничка галерија на Онтарио
- Венеција: Збирка Пеги Гугенхајм
- Вашингтон: Национална уметничка галерија
- Велингтон, Нов Зеланд: Градска галерија
- Окленд, Нов Зеалнд: Оклендска уметничка галерија
