Аристократија

Од Википедија, слободна енциклопедија

Државни уредувања
Дел од серијалот Политика
Листа на државни уредувања Автократија Анархизам Аристократија Геронтократија Демократија Деспотстизам Диктатура Клептократија Меритократија Монархија Апсолутна монархија Уставна монархија Олигархија Охлократија Панархизам Патријархија Плутократија Теократија Атеократија Технократија Тиранија
Портал Политика · уреди

Старогрчкиот поим аристократија значи "власт на најдобрите" и е кованка од зборовите "аристо" (најдобар) и "кратија" (владеење). Бидејќи секој има различна дефиниција за поимот "најдобар", особено во контекст на власта, терминот е прилично негоден за употреба. Историски, аристократиите најчесто се наследни плутократии (видете подолу), каде што чувството на историски gravitas и ноблес оближе ги приморува членовите на таквата класа на високопринципијални дела.

Други системи на управа:

меритократија - "власт на најзаслужните". Овој систем навидум изгледа сличен на "аристократија", поимот "меритократија" обично подразбира многу пофлуиден систем на владеење, во кој членовите не се сметаат за "најдобри" довека, туку мораат постојано да се докажуваат за да останат на власт.
плутократија - "власт на богатите". Во практика, аристократите се само плутократи чие богатство им овозможува да ги прикажат своите доблести како "најдобри".
олигархија - "власт на малкуте". Дали аристократијата е исто што и олигархија зависи од тоа што подразбираме под "малкуте".
монархија - "власт на една индивидуа". Историски, најголемиот дел од монарсите се исто така и аристократи. Меѓутоа тие сепак никогаш не биле во одлични односи со аристократијата бидејќи тие представуваат нивни ривали. Борбата помеѓу владеачките династии и другите аристократски семејства во една земја е централна тема во средновековната историја.
демократија - "власт на народот". Во текот на изминативе два века, демократијата представува најголемиот непријател на аристократијата. Лингвистичкиот конфликт меѓу нив почнал со Американскиот револуционерен идеал дека сите луѓе се "создадени еднакви" проследен од Француската револуција (првата во Европа) и продолжил низ 19-тиот век, повремено избувнувајќи во жестоки епизоди (Револуции од 1848 година). Крајот на Првата Светска војна во 1918 год. ја означува лингвистичката победа на "демократијата" над "аристократијата" како претпочитан управен термин.

[уреди] Историја

Терминот ,,Аристократија" првобитно се употребувал за младите атински челници кои воделе војски од првите редови со мечот вперен угоре. Оттогаш во Стара Грција воената храброст почнала да се смета за голема доблест и поимот „најдобри“ станал вообичаениот епитет кога станувало збор за таквата класа. Од старите Грци, поимот продолжил да се користи во средновековна Европа за слична таква класа на наследни војсководци, наречени „благородници“. Во Античка Грција оваа била робовладетелска класа чија воена улога им дала за право да се сметаат за „најблагородни" или „најдобри". Најголемата разлика меѓу нив е во тоа што средовековнато благородништво се потпирало на црквата за поддршка на нивните ставови дека се „најдобри" во своето општество.

Една од главните каузи на Француската револуција била идејата дека традиционалната аристократија повеќе не ги представувала „најдобрите" од општеството. Со модернизацијата на војската од страна на кралот Луј XIV, војсководците престанале лично да ги водат војските во поход, туку почнале да ги командуваат битките од безбедно растојание. Така, народот повеќе не сакал да ги признае традиционалните права на аристократите доколку тие не си ги заработиле на традиционален начин. Француската револуција била главно против аристократите кои ја добиле титулата наследно, а не против оние кои ја добиле по заслуга. Таквиот незаработен статус представувал голема навреда за буржоазијата и новите либерални норми. Така, терминот „аристократија" почнал да се користи за оние кои барат право на незаработени привилегии и луксуз само заради нивното потекло, а не за оние кои го сметале служењето на татковината како наследно право. Во Обединетото Кралство и други европски држави во кои наследни титули сè уште се признаени, поимот "аристократ" сè уште се однесува на потомците на отприлика 7,000 семејства со наследни титули, од кои големиот дел се значително богати, иако тоа не мора да значи.