Klassísk fornöld

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu

Klassísk fornöld er hugtak sem er notað um grísk-rómverskan tíma, þ.e. fornaldarsögu Grikklands og Rómaveldis. Í sögu Grikklands er sá tími oftast miðaður við árið 776 f.Kr. þegar ólympíuleikarnir voru fyrst haldnir, enda þótt til séu töluvert eldri ritaðar heimildir á grísku. Í sögu Rómar er miðað við hefðbundið ártal fyrir stofnun borgarinnar 753 f.Kr., þrátt fyrir að ritaðar heimildir á latínu séu nokkuð yngri.

Enda þótt deilt sé um hvenær fornöld eigi að teljast lokið er oftast miðað við fall Vestrómverska ríkisins en þá er venjan að miða við árið 476. Í sögu Austrómverska ríkisins mætti ef til vill miða endalok fornaldar við árið 640 en þá féll Alexandría í hendur Aröbum.

Hugtakið klassískur tími er notað bæði um sögu Grikklands og Rómaveldis og vísar þá til þess tíma í klassískri fornöld sem talinn er vera blómatími þessara svæða. Í sögu Grikklands er 5. og 4. öld f.Kr. kallaðar klassískur tími en tímabilið þar á undan kallast snemmgrískur tími; oftast er upphaf klassíska tímans í Grikklandi miðað við Persastríðin, annaðhvort orrustuna við Maraþon eða endalok styrjaldarinnar eftir orrustuna við Plataju, en endalok hans miðast við upphaf hellenísks tíma, sem hófst árið 323 f.Kr. þegar Alexander mikli lést. Í sögu Rómar er klassískur tími venjulega talinn sá tími þegar skrifuð var svonefnd gullaldarlatína. Sá tími er talinn vara frá 80 f.Kr. til 14 e.Kr.