Latína

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu

Latína (Lingua Latina)
Talað hvar:	Vatíkaninu
Heimshluti:	Ítalíuskaginn
Fjöldi málhafa:	útdautt
Sæti:	Á ekki við
Ætt:	Indó-evrópskt Ítalískt Latína
Opinber staða
Opinbert tungumál:	Vatíkanið
Stýrt af:	engum
Tungumálakóðar
ISO 639-1:	la
ISO 639-2:	lat
SIL:	LTN
Tungumál – Listi yfir tungumál
Þessi grein gæti innihaldið hljóðfræðitákn úr alþjóðlega hljóðstafrófinu í Unicode.

Latína er tungumál sem var upphaflega talað á því svæði í kringum Róm sem heitir Latium en varð mun mikilvægara þegar rómverska heimsveldið breiddist út um Miðjarðarhafið og Mið-Evrópu.

Öll rómönsk tungumál eiga rætur sínar að rekja til latínu og mörg orð sem byggð eru á latínu finnast í öðrum tungumálum nútímans eins og t.d. ensku. Latína var lingua franca stjórnmála og vísinda í um þúsund ár, en á 18. öld fór franska einnig að ryðja sér til rúms sem og enskan á 19. öld en við lok 18. aldar höfðu þjóðtungurnar vikið latínunni til hliðar. Latína er enn formlegt tungumál rómversk-kaþólsku kirkjunnar og þar á meðal Vatíkansins. Ítalska er það núlifandi tungumál sem líkist mest latínu.

[breyta] Föll

Föll í latínu (casi) eru 7 talsins, og eftirfarandi er tæmandi listi yfir þau; þar sem íslenska heitið kemur fyrst, og það latneska í sviga á eftir.

Nefnifall (Nominativus)
Þolfall (Accusativus)

Grískt þolfall (Accusativus Graecus)

Tímaþolfall (Accusativus temporis)

Þolfall vegalengdarinnar (Accusativus viae)

Þolfall upphrópunarinnar (Accusativus exclamationis)
Þágufall (dativus)

Þágufall þágu-/óþágunnar (Dativus commodi / incommodi)

Þágufall eignarinnar (Dativus possessivus)

Þágufall tilgangsins (Dativus finalis)

Þágufall gerandans (Dativus agentis)

Þágufall persónunnar (Dativus ethicus)

Þágufall skiptingarinnar (Dativus separativus)
Eignarfall (genitivus)

Eignarfall gerandans (Genitivus subiectivus)

Andlagseignarfall (Genitivus obiectivus)

Eiginlegt eignarfall (Genitivus possessivus)

Eignarfall heildarinnar (Genitivus partitivus)

Eignarfall upprunans (Genitivus originis)

Tegundareignarfall (Genitivus generis)

Eignarfall lýsingarinnar (Genitivus descriptivus)

Eignarfall einkennis (Genitivus qualitatis)

Eignarfall skilgreiningarinnar (Genitivus definitivus)

Eignarfall verðleikans (Genitivus pretii)
Sviftifall (ablativus)

Tækissviptifall (Ablativus instrumentalis eða ablativus instrumenti)

Háttarsviptifall (Ablativus modi)

Orsakarsviptifall (Ablativus causae)

Tímasviptifall (Ablativus temporis)

Staðarsviptifall (Ablativus loci)

Sviptifall leiðarinnar (Ablativus viae)

Sviptifall einkennis (Ablativus qualitatis)

Tillitssviptifall (Ablativus respectivus eða ablativus limitationis)

Samanburðarsviptifall (Ablativus comparativus)

Sviptifall mismunarins (Ablativus differentiae eða ablativus mensurae)

Sviptifall upprunans (Ablativus originis)

Sviptifall samkvæmninnar (Ablativus harmoniae)

Sviptifall mergðarinnaer (Ablativus copiae)

Sviptifall vöntunar (Ablativus inopiae)

Sviptifall sviptingarinnar (Ablativus privativus)

Óháð sviptifall (Ablativus absolutus)
Ávarpsfall (vocativus)
Staðarfall (locativus) (einungis nokkur orð halda staðarfalli sínu en annars er það dottið úr málinu)