Toledo
Izvor: Wikipedija
Grad Toledo (izgovor: tol'edo] je upravno sjedište istoimene pokrajine u Novoj Kastiliji, središnja Španjolska. Ima 73.485 stanovnika. Leži na granitnoj uzvisini (548 m) iznad rijeke Tajo.
Sadržaj |
[uredi] Period prije arapskog osvajanja (711.g.)
U predrimsko doba ovdje je postojalo staro naselje, vjerojatno kartaška kolonija. Rimljani ga osvajaju 192.p.n.e.. Pod imenom Toletum postaje glavni grad pokrajine Karpetanije.
Veliki značaj grad dobiva kao sjedište države Vizigota 534. - 711.g.
[uredi] Crkveni koncili u Toledu
U Toledu su održana tri crkvena koncila Zapada (latinskog kršćanstva): 396., 400. i 589. godine. Osobito je značajan posljednji na kojem je donešena odluka da se Nicejsko-carigradskom vjerovanju (Credo) doda riječ Filioque, označujući da Sveti Duh ne proizlazi samo od Oca, nego i od Sina (ex Patre Filioque procedit). Teološki spor oko te formule konačno je doveo do raskida istočnog i zapadnog kršćanstva 1054.g.
[uredi] Pod vlašću Arapa (711-1085)
Arapi (Mauri) su osvojili Toledo 711.g. nadjenuvši mu ime Toleitola. Toledo je do 1035.g. bio u sastavu Córdobskog kalifata. Ekonomski i kulturni procvat doživljava 1035. - 1085.g. kao prijestolnica nezavisnog emirata.
[uredi] Središte znalaca magije
U srednjem vijeku Toledo je bio na glasu i kao središte proučavanja magije, Tu je bila neka vrst sveučilišta na kojoj su se proučavale arapske, židovske i druge tradicije. Navodi se da su studenti iz Bavarske i Švapske dolazili u Toledo proučavati nekromaniju i druge magijske vještine. Gerbert od Aurillaca, kasnije papa Silvestar II., posjetio je Toledo krajem X. st. i proučavao magiju.
(U srednjem vijeku mnogi su se svećenici ponosili poznavanjem magije. Pod to su se ime svrstavala i jednostavna znanja prirodoslovlja, medicine, matematike i astronomije, koja su na zapadu bila zaboravljena. Gerbertovo veliko znanje izazivalo je čuđenje i sumnju i nakon što je postao papa.)
[uredi] Glavni grad Kastilije i Španjolske (do 1565.)
Godine 1085. zauzeo ga je Alfons VI. Hrabri, kralj Leóna i Kastilije, i učinio ga svojom prijestolnicom.
Toledo je prijestolnica Kastilije, a nakon sjedinjenja s Aragonom 1516. g. i cijele Španjolske, do 1565.
Godine 1520. - 1522. Toledo je jedno od sjedišta otpora gradskih komuna (comunidades) kraljevskog apsolutizmu kojeg nameće Karlo V. Habsburški.
[uredi] Utjecaj arapske učenosti na zapad
Osobito značajno je bilo osvajanje toledske biblioteke, s brojnim dragocjenim spisima. Protivno ranijim običajima, sačuvali su ih, proučavali i prevodili na latinski. Veliki značaj imali su židovski učenjaci, koji su dobro vladali hebrejskim, latinskim i arapskim jezikom.
Osobito značajno bilo je prevođenje s arapskog na latinski spisa Aristotela i drugih grčkih autora, koji su na zapadu bili izgubljeni; mnogi od njih pronađeni su u osvojenoj knjižnici u Toledu. Toma Akvinski i drugi skolastičari XIII - XIV. st. poznavali su Aristotela jedino u prijevodu na latinski; tek kasnije su postali poznati i grčki izvornici. Više o tome: Pirijenski poluotok – Kulturno prožimanje i reakcija.
[uredi] Kasnija povijest
[uredi] Stanovništvo
| Toledo: kretanje broja stanovnika između 1991 i 2004 | |||
| 1991 | 1996 | 2001 | 2004 |
| 59 000 | 66 006 | 68 382 | 73 485 |
[uredi] Literatura
Jules Michelet: Vještica, Zagreb: Slovo, 2003, str. 70 i 293.-294.
