محتشم کاشانی
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.
کمال‌الدین علی محتشم کاشانی دارای لقب شمس الشعرای کاشانی چامه سرای ایرانی در آغاز سده ده هجری و هم دوره با پادشاهی شاه طهماسب صفوی در کاشان زاده شد، بيشتر دوران‌زندگي خود را در اين شهر گذراند و در همین شهر هم در ربيع الاول سال 996هجری درگذشت و محل دفن او بعد ها مورداحترام مردم قرار گرفت.نام پدرش خواجه ميراحمد بود.كمال الدين در نوجواني به مطالعه علوم ديني و ادبي‌معمول زمان خود پرداخت و اشعار شعراي قديمي ايران را به دقت مورد بررسي قرارداد. چامه های او درباره رنج و درد امامان شیعه است و بیشتر جنبه ایدئولوژیک برای پادشاهی صفویان را داشت.
فهرست مندرجات |
[ویرایش] نام آورترين شاعر مدیحه‌سرا
در میان شاعران شیعه و مدیحه سرای خاندان امامان شیعه،محتشم كاشانی به عنوان نام آورترين شاعر عاشورايی به شمار می‌رود.
بي‌شك محرم با نام محتشم كاشانی در هم آميخته است، كتيبه‌های منقش به تركيب بند معروف اين شاعر بلند آوازه در هيبت بيرقهای سرخ و سياه، حال و هواي تكيه‌ها و حسينيه‌ها را عاشورایی مي‌كند.
مطلع " باز اين چه شورش است ..." که از محتشم کاشانی است در میان هواداران شیعه جایگاه ویژه‌ای دارد.
شاعران بسیاری پس از محتشم تا کنون از تركيب بند یادشده در شعرها و نوحه هایشان سود برده اند.
او فنون شاعري را از صدقی استرآبادی ( ساكن كاشان) فرا گرفت و خود شاگرداني مانند " تقي‌الدين محمد حسيني" صاحب " خلاصه‌الشعار"، " صرفي ساوجي"، " وحشتي جوشقاني" و " حسرتي كاشاني" را پرورش داد.
وي با سرودن دوازده بند در مرثيه کشتگان كربلا كه بند اول تركيب بند وی با بيت " باز اين چه شورش است كه در خلق عالم است؟ / باز اين چه نوحه و چه عزا و چه ماتم است ؟" آغاز مي‌شود، مقام والايي در مرثيه سرايي كسب كرد.
وي در جواني به دربار شاه طهماسب صفوي راه يافت و به مناسبت قصيده و غزلهاي زيبايش مورد لطف شاه قرار گرفت; محتشم پس از مدتي در زمره شعراي معروف عصرخود جاي گرفت ولي نظر به معتقدات ديني خود و احساسات شيعي دربار شاهان صفوي كه در صدد تقويت اين مذهب (در مقابل مذاهب اهل سنت) بودند به سرايش اشعارمذهبي و مصائب اهل بيت كه در نوع خود تازه و بي بديل بود پرداخت. محتشم پس از چندي به يكي از بزرگ‌ترين شعراي ايران در سبك اشعار مذهبي و مصائب ائمه اطهارشيعه بدل گشت و اشعارش در سرتاسر ايران معروفيت خاصي يافت، بطوري كه مي توان وي را معروف‌ترين شاعر مرثيه گوي ايران دانست كه براي اولين بار سبك جديدي درسرودن اشعار مذهبي به وجود آورد. اولين اشعار مذهبي محتشم در سوگ غم مرگ برادرش بود كه ابيات زيبائي در غم هجر او سرود و پس از آن به سرايش مرثيه‌هايي در واقعه جانسوز كربلا، عاشوراي حسيني و مصيبت نامه هاي مختلف پرداخت.
[ویرایش] آرامگاه محتشم
محتشم در كاشان درگذشت و آرامگاه وي در اين شهر - واقع در محله محتشم - زياتگاه عموم است.
يكي از اقدامات ارزشمند اخير مسوولان فرهنگي كاشان درمعرفي اين شاعر پر- آوازه برگزاري نخستين جايزه ادبي محتشم كاشانی بود.
[ویرایش] آثار محتشم
مجموعه آثار اين شاعر بزرگ پس از مرگ او توسط يكي ازشاگردانش در شش كتاب جمع شد كه مشتمل بر غزليات ،قصايد، قطعات، رباعيات،مثنويات و تركيب بندهاي محتشم مي‌باشد.
[ویرایش] نظرها درباره محتشم
دكتر " جابر عناصري" يكي از استادان دانشگاه تهران درباره اين شاعر می‌‌گويد: محتشم كاشاني پدر مرثيه سرايي و جگربند عاشورايي است.
وي مي‌افزايد: اين شاعر فرهيخته بهترين منظومه نمايشي به يادگار گذاشت و با زبان شعر فرهنگ عاشورا را در بين مردم به ويژه مداحان اهل بيت رواج داد.
عناصري مي‌افزايد: شهرت و آوازه بي‌نظير محتشم كاشاني در ادبيات موجب شد تا شاعران نام‌آوري به پيروي از سبك او اهتمام ورزند، اما تاكنون ادبيات ايران در مرثيه‌سرايي، شاعري همچون محتشم به خود نديده است.
"عباس مشفق كاشاني" يكي از فرهيختگان علم و ادب نيز بر اين عقيده است كه پاكي، اعتقاد و استواري و محبت محتشم كاشاني به‌اهل بيت عليه‌السلام باعث شد كه برخي پادشاهان صفوي از جمله شاه طهماسب به اشعار مذهبي روي آورند.
وي مي‌افزايد:تركيب بند معروف اين شاعر پرآوازه مرثيه سرا ايران در رثاي حسین و کشته‌شدگان كربلا در بين تشيع و به ويژه فارسي زبانان زبانزد شد و توجه بسياري از شاعران را به خود جلب كرد.
