جنگ شش روزه

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

جنگ شش‌روزه (جنگ اعراب-اسرائیل)
سربازان نیروی دفاع اسرائیل در دیوار غربی اورشلیم کمی پس از تصرف آن.
زمان: ۵ ژوئن ۱۹۶۷ - ۱۰ ژوئن ۱۹۶۷ مکان: خاورمیانه نتیجه: اسرائیل پیروز شد علت جنگ: بستن تنگه تیران توسط مصر در دریای سرخ و تجمع نیروهای مصری، سوری، اردنی و عراقی در شبه‌جزیره سینا، بلندیهای جولان و کرانه باختری رود اردن برای حمله به اسرائیل. قلمروهای جدید: اسرائیل نوار غزه و شبه‌جزیره سینا در مصر و اورشلیم شرقی از اردن و بلندی‌های جولان از سوریه را به تصرف درآورد.
جنگندگان
اسرائیل	مصر سوریه اردن عراق
فرماندگان
اسحاق رابین, موشه دایان, اوزی نرکیس, تال اسرائیل, آریل شارون	عبدالحکیم امر, عبدالمنیم رایاد, زید بن شاکر, حافط اسد
نیروها
۵۰۰۰۰ سرباز (۲۶۴۰۰۰ سرباز ذخیره)، ۱۹۷ هواپیمای جنگنده	۲۸۰۰۰۰ سرباز (۱۵۰۰۰۰ سرباز مصری، ۷۵۰۰۰ سرباز سوریه، ۵۵۰۰۰ سرباز مصری)، ۸۱۲ هواپیمای جنگنده
تلفات
۷۷۹ کشته ۲۵۶۳ زخمی ۱۵ اسیر	۲۱۰۰۰ کشته ۴۵۰۰۰ زخمی ۶۰۰۰ اسیر نابودی ۴۰۰ هواپیما (تخمینی)

جنگ شش‌روزه ۱۹۶۷ که از ۵ ژوئن تا ۱۰ ژوئن ۱۹۶۷ میان اسرائیل و اعراب (مصر، سوریه، اردن و عراق) نقطه اوج بحرانی بود که از تاریخ ۱۵ مه ۱۹۶۷ تا ۱۲ ژوئن ۱۹۶۷ به درازا انجامید و در آن اسرائیل با شکست ارتش چند کشور عربی قسمتی از خاک آنها را تصرف کرد. نتایج این جنگ در ساخت ژئوپلوتیک منطقه تأثیرگذار بوده است.

فهرست مندرجات ۱ پیش زمینه ۲ آغاز بحران ۳ آغاز جنگ ۴ پایان جنگ ۵ انتقادات و موارد بحث‌انگیز در مورد جنگ شش‌روزه ۵.۱ ادعای قتل اسیران جنگی مصری توسط نیروهای دفاع اسرائیل ۶ پانویس ۷ منابع ۸ پیوند به بیرون

[ویرایش] پیش زمینه

[ویرایش] آغاز بحران

بحران با خارج شدن نیروهای پاسدار صلح سازمان ملل متحد از صحرای سینا در ۱۹ مه آغاز شد. پس از خارج شدن این نیروها در صحرای سنا، دولت مصر به رهبری جمال عبدالناصر ارتش این کشور در صحرا مستقر گردید و نیروها و جنگ‌افزارها بر مرز اسرائیل متمرکز شدند. در ۲۲ می، مصر با بستن تنگه تیران که در دریای سرخ قرار دارد، این راه آبی را بر کشتیهای اسرائیلی بست و بندر تازه‌بنیاد آنزمان بندر ایلات - که در جنوبی‌ترین بخش اسرائیل قرار دارد - را عملاً به حالت تعطیل درآورد.

همزمان سوریه و اردن و عراق هم نیروهایشان را به طور مشترک در بلندی‌های جولان و کرانه باختری رود اردن برای حمله‌ای غافلگیرانه جمع کردند. در همین حال اسرائیل با توجه به مساحت کم و اندازهء نسبتا کوچکش استراتژی مبنای جنگ در خاک دشمن به جای جنگ در خاک خود شکل گرفت. [1] [2]

[ویرایش] آغاز جنگ

اسرائیل که حمله همزمان ارتشهای مصر، عراق، سوریه و اردن را در چند قدمی خود میدید، دست پیش گرفت و در تاریخ ۵ ژوئن ۱۹۶۷ به نیروهای ارتش مصر در صحرای سینا حمله کرد. اما با افروخته شدن آتش جنگ، بعد از ۲ روز سوریه هم وارد جنگ شد و از بلندیهای جولان شروع به پرتاب موشکهای کاتیوشا و آتش توپخانه شدید به دشت هولا در اسرائیل کرد.

اما از آنسوی اسرائیل با دریافت اطلاعاتی حیاتی به وسیله عوامل اطلاعاتی خود در مصر پی برد که ارتش مصر بیش از چهارصد هواپیمای جنگنده خود را در نقطه ای جمع کرده است تا صبح روز بعد صفوف ارتش اسرائیل را شدیدا در هم بکوبد.^{[نیاز به ذکر منبع]} ژنرالهای اسرائیلی که کار کشور تازه تاسیس خود را با بلند شدن هواپیماهای مصری تقریبا تمام شده میدیدند تصمیم به زدن شبانه تمام جنگنده های مصری قبل از بلند شدن یکباره آنها بر روی اسرائیل کردند و با فرستادن تمام ۲۰۰ هواپیمای جنگنده‌ٔ فعال خود ^[3]، بیش از ۳۰۰ هواپیمای مصری را بر روی زمین از بین برد.^[4]

با این حمله برتری هوایی ارتش اسرائیل در بقیهٔ مدت زمان درگیری تامین گردید و ارتش مصر نهایتا با عقب‌نشینی از خاک خود (صحرای سینا) تا آنسوی کانال سوئز عقب رانده شد. در همین حال ارتش اسرائیل با تغییر میدان جنگی به سوی بلندیهای جولان که مقر نیروهای اردنی و سوری بود توانست آن‌ها را شکست دهد بلندیهای جولان را به اشغال خود درآورد.

[ویرایش] پایان جنگ

در تاریخ ۱۰ ژوئن ۱۹۶۷ اسرائیل آخرین حملات را به بلندی‌های جولان را تکمیل نموده بود. قرارداد آتش‌بسی در روز بعد از آن یعنی ۱۱ ژوئن به امضاء رسید. به این ترتیب اسرائیل نوار غزه، صحرای سینا، کنارهٔ باختری رود اردن (شامل اورشلیم شرقی) و بلندیهای جولان را تصرف کرد. در کل با پیروزیهای بدست آمده و سرزمینهای اشغالی مساحت اسرائیل ۳ برابر شد و در حدود یکی میلیون عرب که در مناطق اشغال‌شده زندگی می‌کردند به زیر کنترل مستقیم اسرائیل درآمدند.

اسرائیل بعد از پایان قرارداد آتش‌بس به کسانی که اسرائیل را ترک و به کشورهای عربی همسایه جهت تسریع حمله اعراب شده بودند اجازه بازگشت نداد و به این ترتیب موجی از مهاجران فلسطینی در کشورهای مصر، سوریه، اردن و لبنان پدید آمد. اما از آنجا که هیچ یک از کشورهای میزبان علاقه ای به پذیرایی از میهمانان زمانی خوانده ولی اکنون ناخوانده خود نداشتند با تشکیل اردوگاه های پناهندگی در بیابانهای خود به دور از تمام امکانات اولیه زندگی را برایشان رقم زدند. [5][6]

در نهایت خصومت میان مصر و اسرائیل با امضای پیمان‌نامه صلح میان این دو کشور در ۲۶ مارس ۱۹۷۹ پایان یافت. خصومت میان اردن و اسرائیل هم با امضای پیمان نامه صلح میان این دو کشور در ۲۶ اکتبر ۱۹۹۴ رسما پایان پذیرفت.

مذاکرات هر از چند یک بار میان اسرائیل با سوریه و لبنان در جهت دستیابی به صلح، هنوز به نتیجه مطلوبی نرسیده‌است.[7]

[ویرایش] انتقادات و موارد بحث‌انگیز در مورد جنگ شش‌روزه

[ویرایش] ادعای قتل اسیران جنگی مصری توسط نیروهای دفاع اسرائیل

در ۱۶ آگوست ۱۹۹۵، «آریه اسحاقی» استاد دانشگاهی که قبلاً برای بخش تاریخ نیروهای دفاع اسرائیل کار می‌کرده است، مدعی شد که که در خلال جنگ شش‌‌روزه در حدود ۱۰۰۰ اسیر جنگی مصری را که سلاح‌هایشان را رها کرده و به صحرا گریخته بودند را به قتل رسانده است. این ادعا توجه همگان را چه در داخل اسرائیل و چه در سطح جهان جلب کرد. بعده‌ها مشخص شد که این ادعا برای انحراف افکار عمومی از ۴۹ مورد قتل اسیران جنگی که در جنگ سال ۱۹۵۶ انجام شده بود، اقامه شده است. ^{[8] [9]}.

اما از آنسوی نیروهای اسرائیلی مدعی هستند که سربازان مصری ای که سلاح‌هایشان را رها کرده و به صحرا گریخته بودند، توسط ارتش مصر به خاطر ترک و فرار از خدمت اعدام دسته جمعی شدند.^{[نیاز به ذکر منبع]}

با این وجود ادعای هیچ یک در مورد قتل هزار اسیر جنگی مصری به دست نیروهای اسرائیل و یا مصر اثبات نشده است، شاهدان عینی عرب تبار^{[نیاز به ذکر منبع]} موارد متفاوتی از قتل اسیران مصری (در گروههای ۳۰ تا ۶۰ و ۱۵۰ نفری) را گزارش کرده‌اند. [10]

بنابر گزارش نیویورک تایمز (۲۱ سپتامبر ۱۹۹۵، دولت مصر اعلام کرده است که دو گور دسته‌جمعی را یافته که بازمانده‌های ۳۰ تا ۶۰ اسیر جنگی مصری که به ضرب گلوله در طول جنگ شش روزه کشته شده‌اند را در خود داشته است.

[ویرایش] پانویس

1. ^  ‎Oren, 2002, p. 172
2. ^  ‎Pollock, 2005, p. 474
3. ^  ‎Gellman, P.A1
4. ^  ‎Schemann

[ویرایش] منابع

[ویرایش] پیوند به بیرون

• نقشه‌های جنگ شش‌روزه در وبگاه بی‌بی‌سی