Raledoj
El Vikipedio
Raledoj estas birda familio de multnombraj specioj -ĉ. 164, sed multaj ekstinktaj kaj aliaj necerte ekstinktaj- de malgrandaj birdoj kiu enhavas akvoralon aŭ ralojn, la krekson, porzanojn, galinolojn, porfiriojn kaj fulikojn inter aliaj. Preskaŭ ĉiu membro de tiu familio loĝas aŭ vivas ĉe akvaj medioj, escepte tamen la krekso kiu loĝas en terkulturejoj.
| Purpura porfirio | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 |
|||||||||||||||||||||
| Biologia klasado | |||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||
| Binoma nomo / Trinoma nomo / ktp. | |||||||||||||||||||||
| ” Porphyrio porphyrio
Vigors 1825 |
Enhavo |
[redaktu] Aspekto
Plej granda parto de tiuj specioj kuras fortike ĉar ili posedas fortikajn krurojn kun longaj fingroj kiuj adaptiĝas taŭge al molaj kaj malebenaj surfacoj, eĉ por piediri sur akva herbaro. Ili havas mallongajn kaj rondformajn flugilojn kaj malmultege ŝvebas aŭ flugas ĉiam tenante hokitaj krurojn kaj fingrojn, sed kiam ili flugas pro veraj necesoj ili kapablas fari tion dum longaj distancoj. La vostoj estas mallongaj kaj preskaŭ ĉiam estas levitaj. Multaj movas ties kapon antaŭen kaj malantaŭen dum naĝado. Ambaŭ seksoj estas similaj.
[redaktu] Kutimoj
La plej tipaj membroj de la familio de Raledoj okupas plenplenaj kanaroj aŭ junkaroj de malseka medio ĉe lagoj, marĉoj aŭ riveroj. Kanaro estas plej tipa medio favora por ties natura disvolviĝo kaj kaŝeja defendo. Ili nestas inter tiu densa vegetaro, ĉar temas pri timidaj, silentaj, malfacile videblaj -escepte la plej komunaj galinoloj kaj fulikoj- kaj kaŝemaj birdoj. Multaj estas pli aŭskulteblaj ol videblaj. Ili estas ĝenerale ĉiomanĝantaj birdoj kaj tiuj kiuj migras faras ĝin dumnokte.
Multaj kanaraj specioj estas silentaj; sed ili eligas laŭtegajn kaj krepuskajn alvoĉojn kaj iliaj korpoj estas platigitaj laŭflanke.
[redaktu] Loĝantaroj
Insulaj specioj ofte perdis flugeblecon kaj pro tio multaj ekstingiĝis pro prohoma enigo de predantaj specioj kiel katoj, ratoj aŭ porkoj. Aliaj specioj estas malfacile kalkuleblaj pro sia malvideblo. Aliaj male, kiel komunaj galinoloj aŭ fulikoj, estas oftaj.
[redaktu] Taksonomio
La familio de raledoj grupiĝis tradicie kun gruoj kaj otidoj por formi la ordon de Gruoformaj. Tamen la nova taksonomio de Sibley-Ahlquist, akceptita en Usono, montras tiun birdogrupon kiel nova ordo, nome Raloformaj.
[redaktu] Specioj kaj genroj
- Genro Nesotrochis (kavoraloj)
- Nesotrochis debooyi (ekstingita)
- Genro Diaphorapteryx
- Hokinsa ralo, Diaphorapteryx hawkinsi (ekstingita)
- Genro Aphanapteryx
- Ruĝa ralo, Aphanapteryx bonasia (ekstingita)
- Rodriguesa ralo, Aphanapteryx leguati (ekstingita)
- Genro Sarothrura (velurvostuloj) ?
- Sarothrura pulchra
- Sarothrura elegans
- Sarothrura rufa
- Sarothrura lugens
- Sarothrura boehmi
- Sarothrura affinis
- Sarothrura insularis
- Sarothrura ayresi
- Sarothrura watersi
- Genro Himanthornis
- Himantornis haematopus
- Genro Canirallus
- Canirallus oculeus
- Canirallus kioloides
- Genro Coturnicops
- Coturnicops exquisitus
- Coturnicops noveboracensis
- Coturnicops notatus
- Genro Micropygia
- Micropygia schomburgkii
- Genro Rallina
- Rallina rubra
- Rallina leucospila
- Rallina forbesi
- Rallina mayri
- Rallina tricolor
- Rallina canningi
- Rallina fasciata
- Rallina eurizonoides
- Genro Anurolimnas
- Anurolimnas castaneiceps
- Anurolimnas viridis
- Anurolimnas fasciatus
- Genro Laterallus
- Laterallus melanophaius
- Laterallus levraudi
- Laterallus ruber
- Laterallus albigularis
- Laterallus exilis
- Laterallus jamaicensis
- Laterallus tuerosi
- Laterallus spilonotus
- Laterallus leucopyrrhus
- Laterallus xenopterus
- Genro Nesoclopeus
- Nesoclopeus poecilopterus (ekstingita)
- Nesoclopeus woodfordi
- Genro Gallirallus
- Gallirallus australis
- Novkaledonia ralo, Gallirallus lafresnayanus (probable ekstingita)
- Gallirallus sylvestris
- Gallirallus okinawae
- Gallirallus calayanensis
- Gallirallus torquatus
- Gallirallus insignis
- Gallirallus philippensis
- Gallirallus rovianae
- Gallirallus owstoni (ekstingita sovaĝe)
- Gallirallus dieffenbachii (ekstingita)
- Gallirallus pacificus (ekstingita)
- Gallirallus wakensis (ekstingita)
- Gallirallus sharpei (probable ekstingita)
- Gallirallus striatus
- Genro Cabalus (foje inkludita en Gallirallus)
- Cabalus modestus (ekstingita)
- Genro Rallus (raloj)
- Rallus longirostris
- R. l. brownii
- Rallus elegans
- Rallus wetmorei
- Virginia ralo, Rallus limicola
- Bogota ralo, Rallus semiplumbeus
- Aŭstralia ralo, Rallus antarcticus
- Akvoralo, Rallus aquaticus
- Afrika ralo, Rallus caerulescens
- Madagaskara ralo, Rallus madagascariensis
- Rallus longirostris
- Genro Lewinia (foje inkludita en Rallus)
- Lewinia pectoralis
- Lewinia mirifica
- Lewinia muelleri
- Genro Dryolimnas
- Dryolimnas cuvieri
- Dryolimnas augusti (ekstingita)
- Genro Crecopsis (foje inkludita en Crex)
- Crecopsis egregia
- Genro Crex
- Krekso, Crex crex
- Genro Rougetius
- Rougetius rougetii
- Genro Aramidopsis
- Aramidopsis plateni
- Genro Atlantisia
- Atlantisia rogersi
- Genro Aramides
- Aramides gutturalis (ekstingita, dubinda specio)
- Malgranda arbarralo, Aramides mangle
- Ruĝkola arbarralo, Aramides axillaris
- Grizkola arbarralo, Aramides cajanea
- Bruna arbarralo, Aramides wolfi
- Giganta Arbarralo, Aramides ypecaha
- Aramides saracura
- Aramides calopterus
- Genro Amaurolimnas
- Amaurolimnas concolor
- Genro Gymnocrex
- Gymnocrex rosenbergii
- Gymnocrex talaudensis
- Gymnocrex plumbeiventris
- Genro Amaurornis
- Amaurornis akool
- Amaurornis olivacea
- Amaurornis isabellina
- Amaurornis moluccana
- Amaurornis phoenicurus
- Amaurornis flavirostra
- Amaurornis olivieri
- Amaurornis bicolor
- Amaurornis magnirostris
- Genro Mundia (antaŭe inkludita en Atlantisia)
- Mundia elpenor (ekstingita)
- Genro Porzana (porzanoj)
- Porzana astrictocarpus (ekstingita)
- Malgranda porzano, Porzana parva
- Pigmea porzano, Porzana pusilla
- Porzana palmeri (ekstingita)
- Makula porzano, Porzana porzana
- Aŭstralia porzano, Porzana fluminea
- Karolinia porzano, Porzana carolina
- Punktoflugila porzano, Porzana spiloptera
- Blankkola porzano, Porzana albicollis
- Porzana sandwichensis (ekstingita)
- Porzana fusca
- Porzana paykullii
- Porzana tabuensis
- Porzana monasa
- Porzana atra
- Porzana nigra (ekstingita, dubinda specio)
- Porzana flaviventer
- Porzana cinerea
- Genro Aenigmatolimnas
- Aenigmatolimnas marginalis
- Genro Cyanolimnas
- Cyanolimnas cerverai
- Genro Neocrex
- Neocrex colombianus
- Neocrex erythrops
- Genro Pardirallus
- Pardirallus maculatus
- Pardirallus nigricans
- Pardirallus sanguinolentus
- Genro Eulabeornis
- Eulabeornis castaneoventris
- Genro Habroptila
- Habroptila wallacii
- Genro Megacrex
- Megacrex inepta
- Genro Gallicrex
- Gallicrex cinerea
- Genro Aphanocrex (antaŭe inkludita en Atlantisia)
- Aphanocrex podarces (ekstingita)
- Genro Porphyrio (porfirioj)
- Reuniona porfirio aŭ Blubirdo, Porphyrio coerulescens (ekstingita, dubinda specio)
- Novkaledonia porfirio, Porphyrio kukwiedei (ekstingita)
- Purpura porfirio, Porphyrio porphyrio
- Porphyrio albus (ekstingita)
- Porphyrio paepae (ekstingita)
- Porphyrio mantelli (ekstingita)
- Takaheo, Porphyrio hochstetteri
- Malgranda porfirio, Porphyrio alleni (foje lokita en genro Porphyrula)
- Amerika purpura porfirio, Porphyrio martinica (foje lokita en genro Porphyrula)
- Porphyrio flavirostris (foje lokita en genro Porphyrula)
- Smeralda porfirio, Porphyrio madagascariensis (foje lokita en genro Porphyrula)
- Porphyrio mcnabi (ekstingita)
- Genro Gallinula (galinoloj)
- Gallinula pacifica (foje lokita en genro Pareudiastes, eble ekstingita)
- Gallinula silvestris (foje lokita en genro Pareudiastes aŭ Edithornis, eble ekstingita)
- Tristana galinolo, Gallinula nesiotis (ekstingita)
- Galinolo de insulo Gough, Gallinula comeri
- Verdkrura galinolo, Gallinula chloropus
- Sombra galinolo, Gallinula tenebrosa
- Gallinula angulata
- Gallinula melanops
- Gallinula ventralis
- Tasmania galinolo, Gallinula mortierii
- Genro Fulica (fulikoj)
- Fulica newtoni (ekstingita)
- Krestfuliko, Fulica cristata
- Nigra fuliko, Eŭrazia fuliko aŭ Komuna fuliko, Fulica atra
- Fulica alai
- Amerika fuliko, Fulica americana
- Kariba fuliko, Fulica caribaea
- Blankoflugila fuliko, Fulica leucoptera
- Andesa fuliko, Fulica ardesiaca
- Fulica armillata
- Ruĝofronta fuliko, Fulica rufifrons
- Giganta fuliko, Fulica gigantea
- Korna fuliko, Fulica cornuta
Krome estas aŭ estis multaj specioj konataj nur laŭ fosilioj ne listitaj tie supre, kiel la Ibiza Ralo, (Rallus eivissensis). Temas pri kvaternariaj prahistoriaj birdoj.
