Ο Χρυσός του Ρήνου

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Ο Χρυσός του Ρήνου, σκηνή 2η, πίνακας του Ferdinand Leeke.

Ο Χρυσός του Ρήνου (γερμ. Das Rheingold) είναι το πρώτο μέρος της τετραλογίας του Ρίχαρντ Βάγκνερ Το Δαχτυλίδι των Νιμπελούνγκεν (Der Ring des Nibelungen). Ο Βάγκνερ, ξεκίνησε τη συγγραφή του λιμπρέτου της όπερας περίπου το 1851 και ολοκληρώθηκε το 1853 οπότε ακολούθησε και η σύνθεση της μουσικής, η οποία ολοκληρώθηκε στις 28 Μαΐου του 1854. Η όπερα παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο θέατρο του Μονάχου στις 22 Σεπτεμβρίου του 1869.

[Επεξεργασία] Χαρακτήρες

Βόταν (βαρύτονος) - Ο ανώτερος όλων των θεών.
Φρίκα - Σύζυγος του Βόταν.
Φρέγια (σοπράνο) - Αδελφή της Φρίγκα, θεά του έρωτα, της νεότητας και της ομορφιάς.
Ντόνερ (βαρύτονος) - Αδελφός της Φρέγια, θεός του κεραυνού.
Φροχ (τενόρος) - Αδελφός της Φρέγια, θεός του φωτός.
Λόγκε (τενόρος) - Ημίθεος.
Φάφνερ (βαθύφωνος) - Γίγαντας
Φάζολτ (βαρύτονος) - Γίγαντας
Άλμπεριχ (βαρύτονος) - Νάνος Νιμπελούνγκεν
Μίμε (τενόρος) - Αδελφός του Άλμπεριχ
Έρντα (κοντράλτο) - Θεά της γης και της σοφίας.

Σε αντίθεση με τα υπόλοιπα μέρη της τετραλογίας, ο Χρυσός του Ρήνου δεν περιέχει κανένα ανθρώπινο χαρακτήρα.

[Επεξεργασία] Πλοκή

Προειδοποίηση για σπόιλερς: Ακολουθούν λεπτομέρειες της υπόθεσης ή του τέλους.

[Επεξεργασία] Σκηνή 1η

Η πρώτη σκηνή αποτελεί μουσικά το πρελούδιο του έργου ενώ η πλοκή εκτυλίσσεται στον ποταμό του Ρήνου. Στο βάθος του, οι κόρες του ποταμού (Woglinde, Wellgunde, and Flosshilde) είναι επιφορτισμένες με την φύλαξη του θησαυρού του ποταμού. Την εμφάνισή του κάνει ο χαρακτήρας του απωθητικού νάνου Άλμπεριχ, ο οποίος προσπαθεί να σαγηνεύσει τις κόρες, ωστόσο εκείνες τον περιφρονούν και τον περιγελούν. Ο Άλμπεριχ παρατηρεί μία λάμψη να προέρχεται από το βάθος του ποταμού και οι κόρες του εξηγούν για τον χρυσό του Ρήνου και πως μόνο κάποιος που έχει αποκηρύξει τον έρωτα μπορεί να κλέψει το θησαυρό, με τον οποίο μπορεί να γίνει κυρίαρχος του κόσμου. Ο Άλμπεριχ, οργισμένος από την απόρριψη του από τις κόρες, τις ξεγελά και κλέβει τον χρυσό.

[Επεξεργασία] Σκήνη 2η

Ο χαρακτήρας του θεού Βόταν και η συμβία του Φρίκα κάνουν την εμφάνισή τους στη σκηνή, όπου σε μακρινή απόσταση διαφαίνεται ένα επιβλητικό ανάκτορο που αντιπροσωπεύει τη Βαλχάλλα. Για την κατασκευή του κάστρου, ο Βόταν είχε υποσχεθεί ως αμοιβή στους γίγαντες Φάφνερ και Φάζολτ τη θεά του έρωτα Φρέγια, η οποία επίσης παρουσιάζεται στην δεύτερη σκηνή, προσπαθώντας να ξεφύγει από τους γίγαντες. Προς βοήθειά της σπεύδουν οι αδελφοί της, θεοί Ντόναρ και Φροχ, του κεραυνού και του φωτός αντίστοιχα. Ο Λόγκε, στον οποίο ο Βόταν έχει εναποθέσει τις ελπίδες του σε ότι αφορά την εύρεση λύσης, αναγγέλει πως ο Άλμπεριχ έχει κλέψει το χρυσό του Ρήνου, τον οποίο σκοπεύει να μετατρέψει σε ένα δαχτυλίδι που θα του δώσει απόλυτη εξουσία. Οι γίγαντες Φάζολτ και Φάφνερ δίνουν διορία στον Βόταν να τους παραδώσει τον χρυσό του Ρήνου, την ίδια στιγμή που θα διατηρούν την Φρέγια όμηρο. Η θεά Φρέγια είναι υπεύθυνη για την αθανασία και την νεότητα των θεών και η ομηρία της από τους γίγαντες προκαλεί την εξασθένιση τους. Ο Βόταν και ο Λόγκε αναχωρούν προκειμένου να αιφνιδιάσουν τον Άλμπεριχ.

[Επεξεργασία] Σκηνή 3η

Στο Νίμπελχαϊμ όπου διαδραματίζεται η τρίτη σκηνή του έργου, ο Άλμπεριχ έχει καταφέρει να σκλαβώσει τους υπόλοπους νάνους του Νιμπελούγκεν. Επιπλέον έχει εξαναγκάσει τον αδελφό του Μίμιρ να κατασκευάσει ένα χρυσό μαγικό κράνος (Tarnhelm) με το οποίο ο Άλμπεριχ μπορεί να πάρει οποιαδήποτε μορφή ή να μετατραπεί σε αόρατο. Ο Βόταν και ο Λόγκε εμφανίζονται και ο Άλμπεριχ τους περιγράφει τα σχέδια του να γίνει κυρίαρχος του κόσμου. Ο Λόγκε παραπλανά τον Άλμπεριχ ζητώντας του να τους επιδείξει τις μαγικές δυνατότητες που του παρέχει το κράνος. Αρχικά ο Άλμπεριχ μεταμορφώνεται σε δράκο και στη συνέχεια σε ένα φρύνο, γεγονός που εκμεταλλεύονται οι δύο θεοί προκειμένου να τον αιχμαλωτίσουν.

[Επεξεργασία] Σκηνή 4η

Ο Βόταν και ο Λόγκε, υποχρεώνουν τον Άλμπεριχ να ανταλάξει το θησαυρό του, με την ελευθερία του. Ο Βόταν του αποσπά επίσης το Δαχτυλίδι, το οποίο τοποθετεί στο δάχτυλό του. Για το λόγο αυτό, ο Άλμπεριχ καταριέται όποιον το κατέχει σε θάνατο και τους υπόλοιπους να το φθονούν. Η Φρίκα, ο Ντόνερ και ο Φροχ εμφανίζονται και υποδέχονται τους Βόταν και Λόγκε, οι οποίοι τους επιδεικνύουν το θησαυρό με τον οποίο θα καταφέρουν να απελευθερώσουν την Φρέγια. Οι γίγαντες Φάζολτ και Φάφνερ επιστρέφουν και ζητούν ο χρυσός που θα παραλάβουν ως λύτρα, να είναι τόσος ώστε να καλύπτει την Φρέγια. Ο χρυσός συσσωρεύεται, ωστόσο ο Βόταν υποχρεώνεται να παραδώσει και το μαγικό κράνος προκειμένου το μέγεθος του θησαυρού συνολικά να καλύπτει την Φρέγια. Ο Φάζολτ αντιλαμβάνεται μια ρωγμή στο σωρό από χρυσό και ζητά επιπλέον το δαχτυλίδι. Όταν ο Βόταν αρνείται και οι γίγαντες προετοιμάζονται να απαγάγουν την Φρέγια, η θεά Έρντα εμφανίζεται ξαφνικά προειδοποιώντας τον Βόταν για το δαχτυλίδι και ζητώντας του να το παραδώσει. Ο Βόταν τελικά παραχωρεί το δαχτυλίδι στους γίγαντες και ελευθερώνει την Φρέγια. Ενώ οι γίγαντες μοιράζονται τον θησαυρό τους, διαφωνούν για το δαχτυλίδι και ο Φάφνερ σκοτώνει τον Φάζολτ, γεγονός που αποδεικνύει στον Βόταν την ισχύ της κατάρας του Άλμπεριχ.

Στην τελική σκηνή του έργου, όλοι οι θεοί, εκτός από τον Λόγκε, εισέρχονται στο κάστρο, το οποίο ο Βόταν ονομάζει Βαλχάλλα. Οι κόρες του ποταμού θρηνούν για το χαμό του χρυσού του Ρήνου.

[Επεξεργασία] Μυθολογικό υπόβαθρο

Ο Βάγκνερ, για τη συγγραφή του λιμπρέτου της όπερας, όπως και για το σύνολο του Δαχτυλιδιού, στηρίχθηκε κατά κύριο λόγο στη Σκανδιναβική μυθολογία και ειδικότερα στις πηγές των Έντα και τον κύκλο Βόλσουνγκ καθώς επίσης και στο έπος των Νιμπελούνγκεν της Δυτικής Γερμανικής παράδοσης. Επιπλέον προσπάθησε να ακολουθήσει το λογοτεχνικό ύφος της ποιητικής Έντα. Οι νύμφες του ποταμού που προστατεύουν το χρυσό καθώς και η ιδέα περί αποκήρυξης του έρωτα προκειμένου να κατέχει κανείς το θησαυρό, αποτελούν μάλλον δημιούργημα του ίδιου του Βάγκνερ καθώς δεν υπάρχει κάποιος ανάλογος μύθος.