Θεωρία μετατόπισης ηπείρων
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ως μετατόπιση των Ηπείρων θα μπορούσαμε να καθορίσουμε τις μεγάλης κλίμακας οριζόντιες κινήσεις των ηπείρων μέσα στο γεωλογικό χρόνο. Τούτη η ιδέα μιας μεγάλης μετατόπισης έχει μακρά ιστορία. Παρατηρώντας το γεγονός ότι το σχήμα της ακτογραμμής της ανατολικής Ν. Αμερικής ταίριαζε στο σχήμα της ακτογραμμής της Δ. Αφρικής, ο γερμανός φυσιολόγος Αλεξάντερ φον Χούμπολτ διαμόρφωσε το 1800 τη θεωρία ότι οι ακτές που περιβάλλουν τον Ατλαντικό Ωκεανό ήταν κάποτε ενωμένες. Πενήντα χρόνια αργότερα ένας γάλλος επιστήμονας, ο Αντόνιο Σνάιντερ-Πελεγκρίνι, υπέθεσε πως η παρουσία ταυτόσημων απολιθωμάτων φυτών στις ευρωπαϊκές και αμερικανικές εναποθέσεις άνθρακα μπορεί να εξηγηθεί μόνο αν οι δύο ήπειροι ήταν αρχικά ενωμένες. Στην ίδια τροχιά κινούμενος, ο Φρανκ Β. Τέιλορ από τις Η.Π.Α. εξήγησε το σχηματισμό ορισμένων οροσειρών με τη θεωρία της σύγκρουσης των ηπείρων.
Η πρώτη αληθινά λεπτομερειακή και συνεκτική θεωρία για τη μετατόπιση των ηπείρων προτάθηκε το 1912 από τον Άλφρενr Βέγκενερ, τον Γερμανό γεωλόγο. To 1937 ο Αλεξάντρ Λ. Ντι Τουά, ένας νοτιοαφρικανός γεωλόγος, τροποποίησε την υπόθεση του Βέγκενερ προτείνοντας δύο αρχέγονες ηπείρους, τη Λαυρασία στο Βορρά και την Γκοντβάνα στο νότο. Ωστόσο, το ενδιαφέρον για τη θεωρία της μετατόπισης των ηπείρων αναζωπυρώθηκε, καθώς αυξήθηκε η γνώση μας για το μαγνητικό πεδίο της Γης, χάρη στις μελέτες των γεωφυσικών Στάνλεϊ κ. Ράνκορν, Π.Μ.Σ. Μπλάκετ κ.α. Σιδηρομαγνητικά μεταλλεύματα όπως ο μαγνητίτης, αποκτούν μόνιμο μαγνητισμό, όταν κρυσταλλοποιούνται ως στοιχεία πυριγενών λίθων. Η διεύθυνση του μαγνητικού τους πεδίου είναι ίδια με εκείνη του μαγνητικού πεδίου της Γης κατά τη στιγμή της κρυσταλλοποίησής τους. Σωματίδια μαγνητικών υλικών που απελευθερώνονται με διάφορους φυσικούς τρόπους από τους πυριγενείς λίθους αναδιατάσσονται σύμφωνα με τη διεύθυνση του μαγνητικού πεδίου της Γης και ενσωματώνονται σε διάφορα ιζηματογενή στρώματα. Οι μελέτες της παραμένουσας μαγνήτισης σε διαφορετικά στρώματα έδειξε πως μαγνητικοί πόλοι όιαφορετικών εποχών σε όλα τα σημεία του κόσμου έχουν αλλάξει με τo πέρασμα του χρόνου. Οι αποκλίσεις των πόλων είναι διαφορετικές για κάθε ήπειρο, αλλά οι τιμές τους εξηγούνται μόνο στις βάση της υπόθεσης ότι οι ήπειροι ήταν κάποτε ενωμένες. Οι αποκλίσεις για την Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική, για παράδειγμα, δείχνουν πως η τελευταία μετακινήθηκε περίπου 30° Δυτικά σε σχέση με την Ευρώπη από την Τριάσια περίοδο, δηλαδή από τη θέση που είχε πριν από 245 εκατομμύρια χρόνια.
Η αυξημένη γνώση μας για το σχηματισμό του ωκεάνειου πυθμένα και η επακόλουθη διατύπωση των θεωριών της εξάπλωσης του θαλάσσιου πυθμένα και των τεκτονικών πλακών, ισχυροποίησε ακόμη περισσότερο τη θεωρία της μετατόπισης των ηπείρων. Στην αρχή της δεκαετίας του '60 ο αμερικανός γεωφυσικός Χάρι Χ. Χες πρότεινε την υπόθεση πως διαρκώς δημιουργείται νέος ωκεάνειος φλοιός, εξαιτίας της διαρκούς ηφαιστειακής δραστηριότητας στις μεσωκεάνειες οροσειρές. Αυτές τις ωκεάνειες οροσειρές μπορούμε να τις φανταστούμε τις ως υποβρύχια βουνά που ακολουθούν μια ελικοειδή πορεία περίπου 60.000 χλμ. κατά μήκος του πυθμένα. Λειωμένο υλικό από το μανδύα της Γης έρχεται στην επιφάνεια, ψύχεται και κατόπιν σπρώχνεται από νέες εκρήξεις. Έτσι, ο πυθμένας του ωκεανού σπρώνεται σε αντίθετες κατευθύνσεις. Στα τέλη του '60 αρκετοί αμερικανοί ερευνητές, ανάμεσά τους οι Τζακ Ε. Όλιβερ και Μπράιαν Λ. Άιζακς, σύνδεσαν τη ιδέα της εξάπλωσης του πυθμένα των ωκεανών με εκείνη της μετατόπισης των ηπείρων και διαμόρφωσαν τη θεωρία των τεκτονικών πλακών.
