Sṳ̀ng-chéu (Hók-ciŭ chê-chéu)

Lài-nguòng: Wikipedia

Sṳ̀ng-chéu (榕樹) sê siŏh cṳ̄ng mò̤ huă gì chéu, hŭng-buó găh Hók-gióng, Dài-uàng, Guōng-dĕ̤ng, Mā-lài-să̤-ā, Liù-giù Gùng-dō̤, Ó̤-dâi-lê-ā dēng iĕk-dái, ā-iĕk-dái guók-gă gâe̤ng dê-kṳ̆. Sṳ̀ng-chéu tā̤-cék duâi, chéu-ngă̤ sâ̤, ô ké-gṳ̆ng; ĭng-ôi ké-gṳ̆ng cĭng chiông nè̤ng gì chói-chiŭ, gó-chṳ̄ Hók-ciŭ-nè̤ng giéu ĭ "sṳ̀ng-chéu-chiŭ". Sṳ̀ng-chéu siŏh nièng gáu muōi dŭ sê liŏh gì. Chéu-niŏh hìng-công chiông áh-lâung, liŏh-sáik, iâ ô nék-giāng uòng hĕ̤k-ciā chiēng-è̤ng; guōi-cī nâung, ièng, duâi-è̤ng sáik hĕ̤k-ciā ŭ-sáik. Sṳ̀ng-chéu sĕng-mêng-lĭk giòng, â̤ uăk siàng báh nièng dŭ mâ̤ sĕng.

[Siŭ-gāi] Hók-ciŭ gì sṳ̀ng-chéu

Sṳ̀ng-chéu sê Hók-ciŭ gì chê-chéu. Áng tūng-gié, Hók-ciŭ dŭ niāng ô 16 uâng dău sṳ̀ng-chéu, nâ siàng-diē cêu ô chă-bók-dŏ̤ 3 uâng dău. Gó-chṳ̄, Hók-ciŭ iâ ô biék-chĭng "Ṳ̀ng-siàng" (榕城).

[Siŭ-gāi] Lĭk-sṳ̄

Gé̤ṳ-sióh, găh 2,000 nièng sèng, Hók-ciŭ gì nguòng-sṳ̄ Mìng-uŏk-cŭ cêu ī-gĭng kăi-sṳ̄ kĭng cùng dièu buái sṳ̀ng-chéu lāu.

Sóng-dièu sì-hâiu, Hók-ciŭ có̤ kă̤-cūi. Tái-siū Diŏng Báik-ngṳ̆k (張伯玉) tŭi-hèng "biĕng hô sĭk ṳ̀ng" (編戶植榕) gì céng-cháik, dái-liāng ciòng siàng gì Báh-sáng cà̤ căi sṳ̀ng-chéu, 3 nièng cêu căi ô siàng uâng dău. Dŏng-sì nè̤ng gōng Hók-ciŭ sê "Lṳ̆k-ĭng muāng siàng, sṳ̄ bók diŏng gái" (綠蔭滿城, 暑不張蓋). Cāi-sióng Lī Gŏng (李綱) siā gáu: "Sùi ék-huŏng cĭ mī ĭng, lài uâng-lī cĭ chĭng-hŭng" (垂一方之美蔭, 來萬里之清風).

[Siŭ-gāi] Hók-ciŭ sĕk-duâi gū-ṳ̀ng

1. Sṳ̀ng-chéu-uòng (榕樹王): găh Hók-ciŭ Chê Guók-gă Sĕng-lìng Gŭng-huòng diē-sié. Huói-só chă-bók-dŏ̤ 930 nièng, chéu-dău ciŭ-dòng niék-gūi mī, ciéng dê 2 muō, chéu-muōi 1,300 bìng-huŏng-mī, sê Hók-ciŭ có̤i duâi, gó giéu "sṳ̀ng-chéu-uòng".
2. Ṳ̀ng-siàng dâ̤-ék gu-ṳ̀ng (榕城第一古榕): găh Hók-ciŭ Sēng-hū Lô (省府路) Sé̤ṳk-ŭi Lô (肅威路) Puòi-siĕng Gṳ̆ng (裴仙宮) diē-sié. Chéu-dău ciŭ-dòng 14.4 mī, gèng 22 mī, chéu-muōi dĭk-géng 28 mī.
3. Sêu-ngàng-ṳ̀ng (壽岩榕): găh Hók-ciŭ Ṳ̀-săng. Chéu-dău ciŭ-dòng 9.1 mī, gèng 30 mī, chéu-muōi dĭk-géng 40 mī. Ciā sṳ̀ng-chéu bòng-biĕng gì ngàng-biáh gèng-dēng káik lāu siŏh ciáh cê-géng ô 2.22 mī gì "Sêu" (壽) cê, gé̤ṳ diòng-sióh sê Chĭng-dièu Dô̤-guŏng nièng-găng (1836 nièng) sū káik gì.
4. Ìng-cê-ṳ̀ng (人字榕): găh Hók-ciŭ Iòng-giò Lô (楊橋路) Gŏ̤-hŭng Giò (高峰橋) bòng-biĕng. Chéu-dău ciŭ-dòng 7.85 mī, gèng 20 mī, chéu-muōi dĭk-géng 25 mī. Ĭng diŏh siŏh dèu sṳ̀ng-chéu-chiŭ piĕu gáu dó̤i-ngâng, siŏh chéu kià lâng ngâng, cĭng chiông siŏh ciáh "Ìng" (人) cê.
5. Dṳ̆ng-guók Ták-ṳ̀ng (中國塔榕): găh Hók-ciŭ Mā-muōi Lò̤-sìng Táh (羅星塔) bòng-biĕng. Chéu-dău ciŭ-dòng 4.14 mī, gèng 7 mī, chéu-muōi dĭk-géng 19 mī.
6. Huà-lìng Sê gū-ṳ̀ng (華林寺古榕): găh Hók-ciŭ Huà-lìng Lô (華林路) Sēng-céng-hū muòng-kāu. Chéu-dău ciŭ-dòng 5.96 mī, gèng 22 mī, chéu-muōi dĭk-géng 26 mī. Gé̤ṳ-sióh sê Báe̤k-sóng nièng-găng sū sĭk.
7. Gáh-tiĕng-hâ ṳ̀ng (甲天下榕): găh Hók-ciŭ Chŏng-săng Hiŏng-cék Sê (香積寺) bòng-biĕng, mèng hióng Mìng-gĕ̤ng. Chéu-dău ciŭ-dòng 9.35 mī, gèng 20 mī, chéu-muōi dĭk-géng 38 mī.
8. Tái-săng-ṳ̀ng (泰山榕): găh Hók-ciŭ Céng-ăng siàng-muòng gì Tái-săng Miêu (泰山廟) bòng-biĕng, ô 2 dău. Báe̤k-sié gì siŏh dău chéu-dău ciŭ-dòng 4.5 mī, gèng 14 mī, chéu-muōi dĭk-géng 17 mī; nàng-sié gì siŏh dău chéu-dău ciŭ-dòng 3.6 mī, gèng 16 mī, chéu-muōi dĭk-géng 19 mī.
9. Uông-lṳ̀ng-dài gū-ṳ̀ng (望龍臺古榕): găh Hók-ciŭ Mìng-gĕ̤ng Gŭng-huòng diē-sié. Chéu-dău ciŭ-dòng 6 mī, gèng 13 mī, chéu-muōi dĭk-géng 30 mī.
10. Ô 2 dău bêng-liĕk dâ̤ sĕk miàng:

• Sĕ̤ng-pău-hăk-bô̤-ṳ̀ng (雙抛合抱榕): găh Hók-ciŭ Iòng-giò Lô Sĕ̤ng-păo Giò (雙抛橋). Chéu-dău ciŭ-dòng 4.65 mī, gèng 20 mī, chéu-muōi dĭk-géng 28 mī. Gé̤ṳ diòng-sióh, gū-cā sèng-hâiu ô siŏh hăk nàng nṳ̄ iù giò lā̤ dàu-cūi cê̤ṳ-sák, cĭ-hâiu lâng ngâng săng chók 2 dău sṳ̀ng-chéu, bī-chṳ̄ siŏng bô̤.
• Lṳ̀ng-chiòng-ṳ̀ng (龍墻榕): găh Hók-ciŭ Báik-ék-chék Báe̤k-lô (八一七北路) Ăng-tái Ò̤ (安泰河) biĕng Ciŏ-ciē Huōng (朱紫坊). Chéu-dău ciŭ-dòng 6.12 mī, gèng 20 mī, chéu-muōi dĭk-géng 20 mī.