Тувэ Янсан
Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі.
Тувэ Марыка Янсан (па-швэцку: Tove Marika Jansson) (9 жніўня 1914 – 27 чэрвеня 2001) — фінская швэцкамоўная пісьменьніца й мастачка. Сусьветная вядомасьць напаткала яе дзякуючы сэрыі аповесьцяў аб Мумі-троле.
Зьмест |
[рэдагаваць] Біяграфія
Нарадзілася ў Хэльсынках ў творчай сям'і. Бацька — Віктар Янсан быў скульптарам, а маці — Сіґне Гамартэн-Янсан — мастаком-ґрафікам і працавала ілюстратарам у антыфашысцкім часопісе "ҐАРМ" (GARM). Сваю творчую кар'еру пачала яшчэ падлеткам, дапамагаючы маці, а крыху пазьней ўжо самастойна малявала коміксы.
Ужо стаўшы дарослай Тувэ рабіла ілюстрацыі для фінскіх выдавецтваў ілюструючы кнігі Толкіна й Кэрала. А ў 1945 годзе Янсэн друкуе сваю першую кнігу, дзіцячае аповесьць "Småtrollen och den stora översvämningen" (Маленькія Тролі й Вялікі паводак) у якой у першыню зьяўляецца сямья Мумі-троляў. Праз год наступная "Kometjakten" (Прылятае камэта). У 1952 атрымлiвае ўзнагароду "Stockholm Award" за лепшыя дзiцячыя кнiгi. У 1966 стала ўладаркай Мiжнароднае мэдалi Ганса Хрысьцiяна Андэрсэна. Праз два гады ў 1968 Тувэ Янсан друкуе першую дарослую кнiгу, аўтабiяграфiя "Bildhuggarens dotter" (Дачка Скульптара). У 1999 годзе выходзiць яе апошняя кнiга "VIESTI, VALITUT NOVELLIT 1971-1997 " (Зьвесткi: Выбраныя навэлы 1971-1997) 27 чэрвеня 2001 года Тувэ Марыка Янсан памiрае.
[рэдагаваць] Кнiгi
[рэдагаваць] Мумі-кнігі
1945 - Småtrollen och den stora översvämningen (Смотрульлен ок дэн стура 'ёверсвёмнінґэн) ( Маленькія тролі й вялікі паводак)
1946 - Kometjakten (Кумэт'яктэн) (Прылятае камэта)
1948 - Trollkarlens hatt (Трулькалентс хатт) (Капялюш Чараўніка)
1950 - Muminpappans Bravader (Мумінпаппанс бравадэр) (Прыгоды Мумі-таты) (ў 1968 годзе пераробленыя ў Muminspappans memoarer (Мумінпаппанс мэмуарэр) (Мэмуары Мумі-таты))
1954 - Farlig midsommar (Фарліґ мідсуммар) (Небясьпечнае лета)
1957 - Trollvinter (Трульвінтэр) (Зіма Мумі-троля)
1962 - Det osynliga barnet (Дэт осюнліґа барнэт) (Нябачнае дзіцё)
1965 - Pappan och havet (Паппан ок хавэт) (Тата ды мора)
1970 - Sent i november (Сэнт і нувэмбэр) (Напрыканцы кастрычніка)
[рэдагаваць] Iншыя кнігі
1933 - Sara och Pelle och neckens bläckfiskar (Сара ок Пэльле ок нэккенс блэккфіскар) (Сара, Пельле й васьміног ) (пад псэўданімам Vera Haij (Вера Гаій))
1968 - Bildhuggares dotter (Більдхуґґарэс дуттэр) (Дачка Скульптара) аўтабіяґрафія
1971 - Lyssnerskan (Люсснэрскан) (Умеючая слухаць)(навэлы)
1972 - Sommarboken (Суммарбукэн) (Кніга Лета)
1974 - Solstaden (Сольстадэн) (Горад сонца)
1978 - Dockskåpet och andra berättelser ( Доккскопэт ок андра берэттэльсэр) (Лялечнае шафа) (навэлы)
1982 - Den ärliga bedragaren ( Дэн эрліґа бэдраґарэн) (Шляхетны падман)
1984 - Stenåkern (Стэнокерн) ( Каменнае поле )
1987 - Resa med lätt bagage (Рэса мед лэтт баґаґэ) ( Вандроўка палегку)(навэлы)
1989 - Rent spel ( Рэнт спэль) (Шляхетная гульня)
1990 - Brev från Klara (Брэв фрон Кляра) (Паштоўка ад Клары)
1993 - Anteckningar från en ö ( Антэккнінґар фрон эн 'ё) (Дзёньнікі з выспы) (аўтабіяґрафія ; ілюстравана Туулікі Пяціляй)
[рэдагаваць] Асабiстае Жыцьцё
Ня гледзячы на тое, што значную частку жыцьця Тувэ пісала для дзяцей, уласных у яе не было. Яна нават ніколі не была замужам. Яе сям'ёй былі браты Пэр Олаф (Per Olov Jansson) і Ларс (Lars Jansson) ды лепшае сяброўка Туулікі Пяціля (Tuulikki Pietilä) (адносіны зь якой навад далі повад для чутак аб іх нетрадыцыйнай сэксуальнае арыентацыі)
[рэдагаваць] Тувэ й Беларусь
Не зьвяртаючы увагі на тое, што беларускія перакладчыкі магчыма нават ня ведаюць пра існаваньне спадарышні Янсан, прыхільнікі яе творчасьці маюцца й у нашай краіне. Толькі творы Тувэ янсан яны вымушаны чытаць альбо па-расейску, альбо па-польску (ці на іншых мовах, калі ведаюць).
"Асацыяцыя Вольных Мастакоў "YEAL""
