Лугвен
Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі.
Лугвен (Лінгвен, Лангвен, Лугвень), праваслаўнае імя Сямён (каля 1355 – 1431) — чацвёрты сын Альгерда ад яго другога шлюбу з Ульянай Цвярской (агульным лікам дзевяты), князь мсціслаўскі (1392 – 1431).
У гістарычных крыніцах выступае з 1379 году, калі ў ліку іншых літоўскіх князёў падпісаў у Троках мір з Ордэнам (29 верасня). Разам з братам Ягайлам і трыма іншымі князямі 14 жніўня 1385 году падпісаў Крэўскую ўнію. Удзельнічаў у разгроме вялікага князя смаленскага Святаслава, які падтрымаў выступленне Андрэя Полацкага супраць Ягайлы, пад Мсціславам (29 красавіка 1386 году). У 1389 – 1392 гадах — князь у Вялікім Ноўгарадзе, атрымаў “у кармленне” Ладагу, Арэшак, Карэлу і палову Капор'я. Склаў васальную прысягу Ягайлу як сюзерэну Ноўгарада (у тайне ад саміх наўгародцаў). У 1390 годзе спрабаваў далучыць да Ноўгарада Пскоў, у 1391 годзе разбіў ганзейскіх піратаў-вітальераў пад Арэшкам. З'ехаў з Ноўгарада пад уціскам Масквы, атрымаў ад Ягайлы Мсціслаўскае княства, якім да яго валодаў іх брат Карыгайла. У канцы 1396 году пасрэднічаў ва ўзнаўленні гандлёвага дагавора паміж Полацкам і Рыгай, у тым жа годзе разбіў войска разанскага князя Алега, які дапамагаў вялікаму князю смаленскаму Юрыю Святаслававічу ў абароне незалежнасці Смаленскага княства ад ВКЛ. У 1402 годзе пад Любуцкам ізноў разбіў разанцаў, захапіў у палон князя Радаслава Алегавіча. У 1403 годзе пры падтрымцы Вітаўта захапіў Вязьму і спрабаваў авалодаць Смаленскам, які нарэшце захапіў і далучыў да ВКЛ у 1404 годзе. У 1407 годзе ўдала дзейнічаў у Верхаўскіх княствах, далучыў да ВКЛ Варатынск. У тым жа годзе ізноў запрошаны ў Ноўгарад, дзе княжыў да 1412 году. Удзельнічаў разам з наўгародскімі атрадамі ў Вялікай вайне 1409-1411 гадоў, у крытычны момант Грунвальдскай бітвы мужнасць мсціслаўскай, аршанскай і смаленскай харугваў ВКЛ на чале з Лугвенам выратавала саюзныя арміі ад разгрому крыжакамі. Падпісаў Тарунскі мір 1411 году. Імаверна, у 1408 – 1411 гадах быў вялікакняскім намеснікам у Смаленску. У 1411 годзе кіраваў адбіццём шведскай агрэсіі ад Ноўгарада, знішчыў прадмесныя ўмацаванні Выбарга (26 сакавіка). У тым жа годзе заключыў ад імя Ноўгарада дагавор з Ягайлам супраць крыжакоў, але ў 1412 годзе з-за маскоўскіх інтрыгаў выехаў з Ноўгарада ў Мсціслаў, разам з Вітаўтам і Ягайлам накіраваў наўгародцам “разметную” грамату. У 1421 годзе прымаў у Мсціславе мітрапаліта Фоція. У 1430 – 1431 гадах у барацьбе Свідрыгайлы з Жыгімонтам Кейстутавічам падтрымліваў першага.
Заснаваў каля Мсціслава манастыр Святога Ануфрыя над ракой Чорная Натапа (1407), які славіўся перапісчыкамі кніг і рукапісаў.
Ад першай жонкі Марыі († 1399), дачкі вялікага князя маскоўскага Дзмітрыя Данскога (шлюб заключаны ў Маскве 14 чэрвеня 1394 году), меў сына Юрыя. Ад другой (з восені 1406 / 1407, імя і паходжанне невядомыя) сына Яраслава (Фёдара).
Вядомая пячатка Лугвена (1389) з выявай “Пагоні”, якая захоўваецца ў Львоўскім гістарычным музеі.
- Крыніца: Алесь Белы, «Энцыклапедыя гісторыі Беларусі»
[рэдагаваць] Знешнія спасылкі
[рэдагаваць] Літаратура
- Stadnicki K. Bracia Wladyslawa Jagielly. Lwow, 1867.
- Экземплярский А. В. Великие и удельные князья Северной Руси в татарский период с 1238 по 1505 г. ТТ. 1—2. СПб., 1889—1891.
- Wolff J. Kniaziowie litewsko-ruscy od konca czternastego wieku. Warszawa, 1895.
- Kuczynski S. M. Ziemie czerhihowsko-sewierskie pod rzadami Litwy. Warszawa, 1936.
- Бернадский В. Н. Новгород и Новгородская земля в XV в. М., 1961.
- Цiтоу А. К. Пячаткi старажытнай Беларусi. Мн., 1993. с. 36.
