Republica Sozialista Sobietica d'Armenia

De Biquipedia

Հայկական Սովետական Սոցիալիստական Հանրապետություն

Lema: Պրոլետարներ բոլոր երկրների, միացե'ք! ("Treballadors d'o mundo, uniz-tos!")
Idiomas	Armenio y Ruso
Capital	Yerebán
Cordenatas d'a capital	40° 16' N, 44° 34' E
Ziudá más gran	Yerebán
Presidén en l'inte d'a independenzia	Levon Ter-Petrossian
Tiempo en a URSS	Dende o 30 d'abiento de 1922 dica o 21 de setiembre de 1991.
Aria Total	29.800 km²
Poblazión (1989)	3.287.700
Independenzia	d'a Unión Sobietica 23 de setiembre de 1991
Moneda	Rublo
Ora	UTC +4
Inno nazional	Inno d'a RSS d'Armenia.

A RSS d'Armenia (Armenio: Հայկական Սովետական Սոցիալիստական Հանրապետություն; Ruso: Армянская Советская Социалистическая Республика) u Republica Sozialista Sobietica d'Armenia prenzipió á esistir cuando o Partiu Comunista d'Armenia se fazió con o control d'Armenia o 29 de nobiembre de 1920. O 1 de Decembro de 1920 o Primer Menistro Simon Vratsian zedió lo control d'o país. Iste cambeó más tardi o suyo nombre por o de Republica Sozialista Sobietica d'Armenia. O período ye conoxito á begadas como Segunda Republica d'Armenia, siguindo á la curta República Democratica de Armenia. O 23 de agosto de 1990, cambeó de nombre á l'autual Republica d'Armenia.

Contenius 1 Istoria 1.1 Armenia é absorbida pola Unión Soviética 1.2 O réxime de Stalin 1.3 Armenia na Gran Guerra Patriótica 1.4 Nikita Kruschev 1.5 Perestroika 1.6 Independenzia

[Editar] Istoria

[Editar] Armenia é absorbida pola Unión Soviética

Tralos dolorosos sucesos baixo dominio otomano co chenozidio Armenio e a subseguinte Guerra Armenio-Turca, a República Democrática de Armenia foi invadida polos Bolchebiques en 1920, e foi declarada unha República Sovietica. Tras isto, Turquía e a nova República Socialista negociaron o Tratado de Kars, no cal Turquía cedeu Adjara á USSR a cambio do Territorio Kars (Güe en diya as probinzias turcas de Kars, Iğdır, y a Ardahan). O territorio cedido a Turquía incluía o antigo pobo de Ani e o Monte Ararat, a terra espiritual de Armenia. Hoxe en día, Armenia non recoñece o Tratado de Kars.

Dende o 12 de marzode 1922 até o 5 de Decembro de 1936 foi parte de Republica Federatiba Sozialista Sobietica Transcaucasica chunto á la RSS de Cheorchia y a RSS d'Azerbayán. Os armenios disfrutaron dun período de relativa estabilidade baixo o dominio soviético. Eles recibían medicinas, comida, e outras provisións de Moscova e o réxime comunista foi un bálsamo en contraposición ó turbulento final dos anos do Imperio Otomano. A situación era, por suposto, difícil para a Igrexa esmagada baixo o dominio Soviético.

[Editar] O réxime de Stalin

Trala morte de Vladimir Lenin, Iósef Stalin tomou as rendas do poder. A sociedade Armenia e a súa economía foron cambiadas dramaticamente por Stalin e o seu gabinete político moscovita. En 1936, baixo control de Stalin, a RFSST foi disolvida e Armenia, Azerbaixán, e Xeorxia volvéronse repúblicas separadas. No seu escudo de armas a RSS de Armenia incluíu o Monte Ararat. Isto provocou protestas por parte de Turquía xa que Ararat era parte do seu territorio. O Kremlin respondeu que, aínda que o símbolo tuco era a lúa crecente, iso non quería dicir que eles ían escalar a Lúa. ^[1] Tras isto, Armenia sufriu outra perda territorial cando Stalin transferiu as áreas de Nakhichevan e Nagorno-Karabakh (que foran prometidas a Armenia polos Bolxeviques en 1920) a Azerbaixán. Para os propios armenios, as condicións só foron peores baixo o "puño de ferro" de Stalin.

Nun período de vintecinco anos, Armenia foi industrializada e educada baixo unhas condicións estritamente preescritas, e o nacionalismo foi fortemente suprimido. Stalin tomou medidas moi severas para perseguir a Igrexa Apostólica Armenia ademais dunhas medidas de rusificación. Nos anos vinte a Igrexa foi despoxada das súas posesións. Nos 30 os soviéticos comezaron ataques psicolóxicos á Igrexa que culminaron co asasinato do Catholicos (patriarca) Khoren I en 1938, como parte da Gran Purga. A Igrexa porén sobreviviu escondida e na diáspora.

Como outras minorías étnicas que vivían na Unión Soviética de Stalin, millóns de inocentes armenios foron executados e deportados. En 1936, xunto a Lavrenty Beria, Stalin traballou pra deportar ós armenios a Siberia nun intento de deixar a poboación de Armenia por debaixo dos 700,000 homes e entón xustificar a súa anexión por Xeorxia. Baixo o seu mando, o Partiu Comunista d'Armenia usou o terror policial para fortalecer as súas ideas políticas na poboación e suprimir toda expresión de nacionalismo. Moitos escritores, artistas, científicos e líderes políticos foron executados ou enviados ó exilio.

Adicionalmente, en 1944, preto de 200,000 Hamshenis (Musulmáns Sunnís Armenios que vivían preto do Mar Negro) foron deportados de Xeorxia a Kasajstán y Usbekistán. Deportacións máis distantes de armenios ocorreron en 1948, cando 58,000 armenios nacionalistas Dashnaks e gregos foron forzados a moverse a Kasajstán.

[Editar] Armenia na Gran Guerra Patriótica

Armenia librouse da devastación e destrucción que sacudiu gran parte da Unión Soviética durante a Segunda Guerra Mundial. Os Nazis xamais chegaron ó Cáucaso Sur. Porén, Armenia xogou un papel valorable axudando ós aliados coa súa industria e agricultura. Ademáis, os armenios da 89ª División Soviética "Tamanyan" libraron brutais combates contra os alemáns da Wehrmacht na Batalla do Caucaso, a Batalla da Crimea, a Batalla do Báltico, a ofensiva de Vistula-Oder, e a Batalla de Berlin. Durante un ataque na cidade alemana de Novorossiysk, os sarxentos Hunan Avetisyan e S. Arakelyan entraron na lista de Heroes da Unión Sobietica.

[Editar] Nikita Kruschev

Trala morte de Stalin, Nikita Khruschev converteuse no novo lider do país. O Kremlin comezou pronto un proceso permitindo maiores expresións do sentemento nacional. El proceso de deestalinización de Kruschev aliviou os medos de moitos soviéticos. Ademáis el empregou máis recursos para a producción de bens de consumo. Case inmediatamente, Armenia comezou un rápido renacemento cultural e económico. Tamén, nun grado limitado, algunha liberdade relixiosa foi garantizada para os armenios cando o Catholicos Vazgen I asumiu os deberes do seu oficio en 1955.

En o 24 d'abril de 1965, centos de armenios se manifestaron nas rúas deIerevan durante o cincuenta aniversario do Xenocidio Armenio. As tropas soviéticas entraron na cidade e intentaron restablecer a orde. Para prevenir que isto sucedese novamente, o Kremlin aceptou ter un monumnto en honor ós que perderon a vida durante aquelas atrocidades. En 1967, el monumento (feito polos arquiteutos Kalashian e Mkrtchyan) foi completado en Ierevan. O monumento de 44 metros simbolizaba o renacemento nacional dos armenios. 12 lousas foron colocadas nun círculo, representando as 12 provincias perdidas, naquel intre en mans de Turquia. No centro do círculo, a unha profundidade de 1.5 metros, había un lume que non se apagaba. Ó longo do parque do memorial hai un muro de 100 metros cos nomes dos pobos onde sábese que tiveron lugar masacres.

[Editar] Perestroika

A política de Mikhaíl Gorvachov (Perestroika) alimentou as esperanzas dunha vida mellor baixo dominio soviético nos armenios. Os Hamshenis que foran deportados por Stalin a Casaquistán comenzaron a pedir que se lles mandase de volta a Armenia. De todos modos, este traslado foi denegado polo Kremlin debido ó medo de que os Musulmáns Hamshenis podían prender conflictos cos seus primos armenios cristianos. De todas formas, outro evento que sucedeu durante este tempo fixo o conflicto étnico entre os armenios cristiáns e musulmáns inevitable.

Os armenios d'a rechión de Nagorno-Karabakh, que fora prometida a Armenia polos bolxeviques e transferidas á RSS de Azerbaixán por Stalin, comezaron un pacífico e democrático movemento pra unificar o area con Armenia. A maioría da poboación armenia da zona estaban cansos da forzada adaptación a Azerbayán d'a zona (Azerbayanizazión). O 20 de frebero de 1988, os deputados armenios do Concilio Nacional de Nagorno-Karabakh votaron unificar esa rexión con Armenia. De todos modos, os disturbios étnicos comezaron pronto cunha ruptura entre armenios e azerbaixaneses, previniendo polo tanto unha unificación sólida da zona. Aínda peor, Armenia sufriu unha devastación co terremoto Leninakan.

[Editar] Independenzia

O 23 de Agosto de 1990, un ano antes da desaparición da URSS, Armenia declarou a súa independencia. Isto no foi, non obstante, recoñecido oficialmente até o 21 de Setembro de 1991. Foi neste día cando a nova republica de Armenia foi declarada e establecida. Aínda así, as tensións entre Armenia e Azerbaixán continuaron crecendo, chegando á Guerra de Nagorno-Karabakh. A pesar dun alto o fogo temporal dende 1994, Armenia segue sen resolver o seu conflito con Azerbaixán sobor Nagorno-Karabakh. A parte disto, Armenia ten experimentado un desenvolvemento sustancial dende a independencia, e a pesar do bloqueo de Turquía e de Azerbayán, mantén relacións amistosas cos estados veciños de Rusia, Cheorchia, e Irán.

Republicas d'a Unión Sobietica
	RSS d'Armenia | RSS d'Azerbayán | RSS de Belarrusia | RSS de Cheorchia | RSS d'Estonia | RSS de Letonia | RSS de Lituania | RSS de Moldabia | RSS de Kasajstán | RSS de Kirguisistán | RSSF de Rusia | RSS de Tadyikistán | RSS de Turkmenistán | RSS d'Ucraína | RSS d'Usbekistán Republicas Sobieticas de curta bida: RSS Carelo-Finesa (1940-1956) | RSSF Transcaucasica (1922-1936)