Simwès

Èn årtike di Wikipedia.

Simwès (fr: Semois, Semoy, de: Sasbach), c' est ene grosse aiwe del Walonreye, 210 km longue.

Ele prind sourd nén lon erî d' Årlon, pu va e payis Gåmet (Etale, Tintni, Djamogne, Tchini, Floravile, Tchespire). Drola, ele si lome Simwès somrinne (Hôte-Simwès). Adonpwis, d' Arbûmont, Dôhan a Bouyon, ele fwait frontire inte li payis walon eyet l' payis Gåmet. Djus d' Bouyon, on djåze del Simwès djuzrinne (Basse-Simwès). Ele raiwe Pouphan (droete erive), Rotchå (d.), Frôhan (hintche erive), Yåle (h.), Mouzaive (h.), Li Foret (h.). Après l' Foret, ele passe e payis tchampnwès: Vresse, Mimbe, Bôhan, wice k' ele mousse e France (ås Rivires, Nohan, Tîlai), pu s' aler egoliner e droet costé d' Mouze a Montermé, 10 km djus del frontire.

E payis walon, les viyaedjes metous al dilongue di Smwès sont lomés Li Rivaedje. Les cis metous pus hôt, c' est les Hôteurs.

Les aiwes ki vnèt agoliner e Smwès:

• Rule (so droete erive, a Tintnî)
• Viere (so droete erive, a Djamogne).
• Rixhea Sint-Djhan ((so droete erive, ås Rivires).

L' etimolodjeye do no vént do tîxhon "sach" (ponte, coutea) et "mari" (aiwe), "aiwe ås pires come des couteas". Vîs scrijhas: Sesomiris (644), Sesmarus (950), Sesmoys (1104), Semoir (1244).

I gn a co des ôtès aiwes ki poitnut, po d'moens en almand, li minme no. Rimimbrans Simwès (Sasbach) å payis d'Bade, en Almagne, et Scårbék, ki vout dire li minme sacwè.