Xung đối (thiên văn học)

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia

Xung đối (opposition) là một thuật ngữ sử dụng trong quan trắc thiên văn và thuật đo sao để chỉ ra khi một thiên thể nằm ở phía đối diện trên bầu trời khi được quan sát từ một địa điểm đặc biệt (thường là Trái Đất). Đặc biệt, hai hành tinh ở vị trí xung đối nhau khi chúng nằm trên một đường thẳng đi qua tâm chung của quỹ đạo của chúng, thuộc mặt phẳng hoàng đạo. Ký hiệu của xung đối là ☍.

Một hành tinh (hay tiểu hành tinh hoặc sao chổi) được gọi là "đang xung đối" khi nó đang ở vị trí xung đối với Mặt Trời khi được nhìn từ Trái Đất. Đây là thời gian tốt nhất để quan sát một hành tinh bởi vì:

nó có thể được quan sát suốt đêm, bắt đầu được nhìn thấy từ lúc Mặt Trời lặn, qua đường kinh khoảng nửa đêm và biến mất khi bình minh;
Quỹ đạo của nó có vị trí gần nhất với Trái Đất, làm cho nó lớn hơn và sáng hơn.
Hiệu ứng xung đối làm gia tăng ánh sáng phản chiếu từ hành tinh tới, thể hiện sự gồ ghề của bề mặt mà không bị mờ.

Xung đối chỉ xảy ra ở các hành tinh nằm xa mặt trời hơn Trái Đất.

Mặt Trăng chuyển động quanh Trái Đất, sẽ xung đối với Mặt Trời khi nó ở pha trăng tròn. Khi nó ở vị trí xung đối chính xác, hiện tượng nguyệt thực sẽ xảy ra.

[sửa] Superior và inferior

Khi được quan sát từ một hành tinh superior (hành tinh nằm xa Mặt Trời hơn Trái Đất), nếu một hành tinh inferior (hành tinh nằm gần Mặt Trời hơn Trái Đất) nằm ở phía bên kia Mặt Trời, thì sẽ được gọi là superior giao hội với Mặt Trời. Một inferior giao hội sẽ xảy ra khi hai hành tinh nằm trên một đường thẳng và cùng phía đối với Mặt Trời. Trong một "inferior giao hội" hành tinh superior sẽ "xung đối" với Mặt Trời khi được nhìn từ hành tinh inferior.