Kỷ Neogen

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia

Kỷ Neogen là một đơn vị trong niên đại địa chất, bao gồm các thế là Miocen, Pliocen, Pleistocen và Holocen. Kỷ Neogen là kỷ tiếp theo sau kỷ Paleogen.

Trong quá khứ, thuật ngữ hệ thống Neogen và hệ thống đệ Tứ trên đã được dùng để miêu tả cái mà hiện nay gọi là kỷ Neogen. Vào thời gian đó, kỷ Neogen kết thúc với sự bắt đầu của phân đại đệ Tứ, tức là dừng lại tại ranh giới thế Pliocen-thế Pleistocen.

Hiện nay, có một xu hướng trong số các nhà địa chất học (cụ thể là các nhà địa chất học hải dương kỷ Neogen) nhằm bao gồm cả thời gian địa chất đang diễn ra hiện nay (phân đại đệ Tứ) vào trong kỷ Neogen, trong khi những người khác (cụ thể là các nhà địa chất học đất đá phân đại đệ Tứ) lại coi phân đại đệ Tứ như là một kỷ nguyên riêng với những ghi chép khác biệt cơ bản. Sự bất đồng giữa các nhà địa chất cũng như sự lộn xộn trong việc dùng thuật ngữ về các ranh giới thứ bậc là do sự tương đối nhỏ của đơn vị thời gian, do khoảng thời gian của kỷ này đã tiến gần đến ngày nay, cũng như do sự bảo quản, giữ gìn về mặt địa chất đã làm cho các mẫu trầm tích địa chất trẻ nhất được bảo tồn trên một khu vực rộng lớn hơn và chúng phản ánh các điều kiện môi trường nhiều hơn, khi so sánh với các mẫu địa chất cổ hơn chúng một chút.

Bằng cách chia đại Tân sinh (Cenozoic) thành ba (có thể coi là hai) kỷ (kỷ Paleogen, kỷ Neogen, phân đại đệ Tứ) thay vì 7 thế, các kỷ có thể so sánh được một cách gần gũi hơn với sự kéo dài của các kỷ trong các đại Trung sinh (Mesozoic) và Cổ sinh (Paleozoic).

Kỷ Neogen hiện kéo dài khoảng 23 triệu năm. Trong kỷ Neogen thì động vật có vú và chim đã tiến hóa đáng kể. Phần lớn các dạng sinh vật khác lại tương đối không thay đổi. Một số chuyển động lục địa cũng có vị trí, sự kiện đáng chú ý nhất là sự nối liền của Bắc Mỹ với Nam Mỹ vào cuối thế Pliocen. Khí hậu lạnh đi một chút trong cả thời kỳ của kỷ Neogen, lên đến cực điểm thành sự đóng băng lục địa trong phân đại đệ Tứ tiếp theo, và đây cũng là buổi bình minh của chi Người (Homo).