Regioni de ł'Itałia

Da Wikipedia, ła ençiclopedia libara.

Sto articolo l'è scrito en diałeto veronexe

Ła forma de desentralixazsion sielta en Itałia ła xe cuela de divider el teritorio nazsional en redjoni, provincie e comuni. Cuaxi tute łe redjoni łe so almeno divixe en provincie (sensa ła Val d'Aosta) e senpre cuaxi tute łe so ła forma pù grande de autoguèrno łocal (sensa el Trentin-Tirol del Sud/Alto Adixe ndo ke łe do provincie łe stan sora ła redjon). Ła Itałia ła xe formà da 20 redjoni e 5 de cueste (Friułi-Venzsia Julia, Trentin-Alto Adixe, Val d'Aosta, Sardignia e Siciłia) łe gà avù derito a na particułare łexislazsion speciałe par motivazsiouni culturałi, giografiche, storiche o grasie ła prexensa de na menoransa łenguistica. Ła altre 15 redjoni con statuto normal łe gà podù enscominciar el propio laor sołamente a partir dal 1970, mentre cuełe speciałi łe laorava dexà ntel periodo tra el 1945 e el 1948 (ła redjon Friuli-Venezsia Julia ła xe stà creà ntel 1963). Tute łe redjoni łe gà on sistema de voto madjoritario (fora ke el Trentin-Alto Adixe e ła Val d'Aosta ke łe gà ancora on sistema proporzsional par ła cuestion de łe menoranse) e łe so formà da na Xonta Redjonałe con sora tuti el Prexidente de ła Redjon (o anca Guèrnador) ke ła xe el guèrno e da on Consejo Redjonal ke l'è el parlamento. Tante redjoni del Setentrion łe dimanda a gran voxe pù autonomia e rispeto par łe redjoni.

Redjon	Capologhi
1. Abrusi (Abruzzo)	L'Aquiła (L'Aquila)
2. Val d'Aosta (Valle d'Aosta, fr. Valleé d'Aoste)	Aosta (fr. Aoste)
3. Puje (Puglia)	Bari
4. Łucania (Basilicata)	Potensa (Potenza)
5. Całavria (Calabria)	Catanxaro (Catanzaro)
6. Canpania (Campania)	Napułi (Napoli)
7. Emiłia-Romagnia (Emilia-Romagna)	Bułognia (Bologna)
8. Friułi-Venezsia Julia (Friuli-Venezia Giulia, fur. Friul-Vignesie Julie, slo. Furlanija-Julijska krajina)	Trieste (fur. Triest, slo. Trst)
9. Łazsio (Lazio)	Roma
10. Łiguria (Liguria)	Xenoa (Genova)
11. Łonbardia (Lombardia)	Miłan (Milano)
12. Marche	Ancona
13. Molixe	Canpobaso (Campobasso)
14. Piemont (Piemonte)	Turin (Torino)
15. Sardignia (Sardegna, sard. Sardinna)	Cajari (Cagliari, sard. Casteddu)
16. Siciłia (Sicilia)	Pałermo (Palermo, sic. Palermu)
17. Trentin-Alto Adixe/Tirol del Sud (Trentino-Alto Adige, tod. Trentino-Südtirol, lad. Trentin-Südtirol)	Trento
18. Tuscana (Toscana)	Firense (Firenze)
19. Ombria	Peruxia (Perugia)
20. Veneto	Venezsia (Venezia)