Sioux
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Bu madde Eylül 2006 tarihinden beri etiketli olarak durmaktadır.Düzenleme yapıldıktan sonra bu not silinmelidir.
| SIOUX | |
|---|---|
 |
|
| Toplam nüfus: | 150,000 den fazla |
| Nüfusun yoğun olduğu yerler: | Güney Dakota,Minnesota,Nebraska, |
| Dil: | İngilizce, Sioux dili |
| Din: | Hristiyan(bağdaştırmalı),Geleneksel din |
| İlgili kabileler: | Assiniboine,Stoney |
| Önemli Şefler: | Benekli Kuyruk,Red Cloud,Red Bird |
Siouxlar, Kuzey Amerika'da önceleri Superior Gölü çevresinde yaşayan, Orta Asya kökenli topluluktur. Avrupalı sömürgecilerle yaptıkları savaşlar sonucunda yenildiler ve Minnesota ile Dakota'ya sürüldüler. XIX. Yüzyıl ortalarında da toplama kamplarına yerleştirildiler. 1876 yılında ayaklanarak bağımsızlık ve özgürlük savaşını yeniden başlattılar. Liderleri Oturan Boğa öldürüldü. 1890 yılında da ABD güçlerinin düzenlediği büyük bir katliamla direnişleri kırıldı.
Crazy Horse, yani Çılgın At Siular'ın Ogala kabilesinin şefidir. 1876 senesinde General Custer'ı tepeleyen şef olarak da bilinir.
Konu başlıkları |
[değiştir] Dil
Kuzey Amerika yerlileri, Siular, Apaçiler, Navajolar ve diğer kabilelerin konuştukları dil, Ural–Altay dillerinin karakteristik özelliklerini taşır.Tuva, Çuvaş, Yakut ve Atabaşkan Türkçeleri bu kabilelerin lisanıdır.
[değiştir] İnanç
Güneşe, aya, rüzgara övgüler düzerlerdi. Toprağı, ağacı, kuşu dinler, dünyayı onlarla birlikte algılar, onlarla birlikte düş kurarlardı. Şarkıları otların, yaprakların, çiçeklerin renklerine karışırdı. Gece şahini alarm verir, pumanın kükreyişi her şeyin yolunda gittiğini bildirirdi. Şafak sökerken berrak derelerde yüzlerini yıkar, toprağın uyanışını derin bir sessizlik içinde karşılarlardı. Haftanın bütün günleri, yılın bütün ayları kutsaldı. Beyaz adam onları putperest saydı ve kayıp ruhlar olarak gördü. Doğanın vahşi olduğunu ilk kez beyazlardan duydular ve o andan sonra onlar da vahşiliğin içinde kaldılar.
Genç kuşak ve politize yerlilerin yavaş yavaş Hıristiyan misyonlarını bölgelerinden çıkardığı görülmektedir.1800'lerin sonunda Hıristiyan olan Siuların ünlü kabilesi "Çılgın At" ın üyeleri yeniden arkaik inançlarına geri döndüler...
Siular ölenlerin ruhlarının yeryüzünde fazla oyalanmadan ruhlar alemine gittiğine inanmaktadır.
[değiştir] Paha Sapa
Güney Dakota eyaletinde, Nebraska sınırı yakınlarındaki Black Hills de denilen Siyukar için manevi değer taşıyan kutsal topraklar satılan tepeler.Anlamı ise varolan her şeyin merkezi dir.
1868 yılında Paha Sapa, ABD hükümeti tarafından bir anlaşma ile Siu kabilelerine bırakılmıştır. Ama anlaşmadan kısa bir süre sonra general Custer'ın "Bu tepelerde heryerden altın fışkırıyor" demesi üzerine altın avcılarının bölgeye hücumu başlamıştır. 1875 baharında artık bölge altın avcılarıyla kaynamaktadır. General Custer'ın malzeme arabaları tarafından açılan ve zamanla adı Hırsızlar Yoluna ("Thieves' Road") çıkan yoldan gelenlerin ardı arkası kesilmemekte, Paha Sapa altın için delik deşik edilmekte, av hayvanları giderek ölçüsüzleşen bir biçimde öldürülüp tüketilmektedir.
1877 yılında, daha sekiz yıl önce "işe yaramaz" diye kabilelere bırakılan Paha Sapa'ya, yeni bir hükümet kararıyla el koyulur.
[değiştir] Tazminat
Siu halkına, 1980'de ABD Yüksek Mahkemesi kararıyla 106 milyon dolar tazminat ödenmesine karar verildi. Banka faizleriyle bugün 600 milyon dolar cıvarında olan tazminata Siuların el sürmeme kararlılığı, "dağın birinde kendi halinde yaşayan sessiz gerçek" sınıfına giriyor ve kolay kolay haber olmuyor; küresel medya'ya bir gündem olarak sızmıyor.
[değiştir] Kaynaklar
- Bismarck Tribune gazetesinin 2 Eylül 1874 tarihli nüshası
- www.yenimesaj.com.tr/index.php?sayfa=yazarlar&haberno=8788&tarih=2005-07-30 Yenimesaj
