Sakarya Meydan Muharebesi

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Türk ordusu, Kütahya-Eskişehir Muharebelerinden sonra cephenin kritik bir durum alması üzerine, Batı Cephesi Birliklerinin düşmanla arada büyük bir mesafe bırakılarak (100 Km. ) Sakarya Nehri Doğusu'na çekilmesine ve bu hatta savunmasını devam ettirmesine karar verildi. 22 Temmuz 1921'de Sakarya Nehri Doğusu'na çekilmeye başlayan Türk Ordusu, güneyden kuzeye 41 3 nci Süvari Kolordusu (Çal Dağı güneyinde), 12 nci, l nci, 2 nci, 3 ncü, 4 ncü Gruplar ve Mürettep Kolordu l nci hatta olacak şekilde tertiplendi.

14 Ağustos'ta ileri harekata geçen Yunan Ordusu ise, 23 Ağustos'tan itibaren 3 ncü Kolordusu ile Sakarya Nehri doğusundaki Türk Kuvvetlerini tespit, l nci Kolordusu ile Haymana istikametinde, 2 nci Kolordusu ile Mangal Dağı güneydoğusunda kuşatıcı taarruza başladı. Fakat bu taarruzlarında başarı sağlayamadı.

Kuşatma taarruzunda başarı sağlayamayan Yunan kuvvetleri, siklet merkezini ortaya kaydırarak Türk savunma mevzilerini Haymana istikametinde yarmak istedi. 6 Eylül'e kadar süren yarma teşebbüsünde de başarılı olamayınca, bulunduğu hatlarda kalarak savunmaya karar verdi. Ancak Türk Ordusu'nun 10 Eylül'de başlattığı genel karşı taarruzla buna da mani olundu. Bu durumda Yunan Ordusu için geri çekilmekten başka hal tarzı kalmıyordu. 13 Eylül'e kadar Sakarya Nehri'nin doğusunda tek Yunan askeri kalmadı. Sakarya'dan çekilen Yunan Ordusu, Eskişehir-Afyon doğusu hattına kadar çekilerek, bu bölge de savunma için tertiplenmeye başladı.

Türk Ordusu bu muharebeler sonunda 26. 000 zayiat verdi. Birlik mevcutlarına göre er zayiatı % 35-40, subay zayiatı oranı % 70-80 arasındaydı. Yunanlılar ise 16. 000'i ölü olmak üzere 46. 000 zayiat verdiler.

[değiştir] Sonuçları

Bu zaferin askeri sonuçları kadar siyasi sonuçları da büyük oldu. Zaferden sonra 20 Ekim 1921'de Türk-Fransız Ankara Antlaşması; 13 Ekim 1921'de Türk-Sovyet Kars Antlaşması imzalandı. Böylece bugüne kadar üç askeri cephede savaşmak zorunda kalan Türk Milleti ve Ordusu, sadece Yunan Cephesi ile savaşmak imkanını elde etti. Ayrıca ülkeyi işgal altında tutan galip İtilaf Devletleri ile antlaşmalar yapılarak Sevr Antlaşması fiilen hükümsüz duruma getirildi.Bu savaş sonunda M. Kemal Paşaya kanunla müşir(mareşal) ve gazilik ünvanı verildi

Sakarya Meydan Muharebesinin bir önemli özelliği de; Atatürk'ün, 5 Ağustos Başkumandanlık Kanunu ile Meclisin tüm yetkilerine sahip olarak 12 Ağustos 1922'den itibaren muharebeleri yerinde sevk ve idare etmesi ve Türk Ordusunu zafere ulaştırmasıdır. Keza Atatürk'ün, Meclis'ten aldığı yetkilerle ilk defa seferberlik ilan edilebilmiş ve Tekalif-i Milliye Emirleri ile ordunun ihtiyaçları karşılanabilmiştir.