Meroe

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Meroe'deki piramitlerin üstten görünüşü

Meroe (Meroë) Nil'in doğu kıyısında, Şendi, Sudan yakınındaki Kabuşiya merkezinin 6 km kuzeydoğusunda, Hartum'un yaklaşık 200 km kuzeydoğusunda bulunan antik kentin ismidir. Bölgenin yanında Bagrawiyah ismi verilen bir grup köy bulunur. Bu şehir birkaç yüzyıl boyunca Kuş Krallığının başkenti olmuştur. Şehir ismini "Butaana" bölgesindeki Meroe Adasına vermiştir. Butaana, üç tarafı Nil (Atbarah Nehri'nden Hartum'a kadarki bölümü), Atbarah ve Mavi Nil nehirleri ile çevrilmiş bölgedir.

Meroe şehrinin yeri, bir çoğu yıkıntı durumda, üç grup halinde ikiyüzden fazla piramitle bellidir. Arkeolojik sit olarak 2003 yılından UNESCO tarafından Dünya Miras Listesine alınmıştır.

[değiştir] Meroe'de arkeoloji

Arikamaninote'de bulunan yazıtlarda Meroe'nin Mısır hiyeroglifleri ile yazılışı.

Mdewi (Medewi/Meroe) kelimesinin Hamadab'da Amanirenas stelesi üzerindeki yazısı

Meroe piramitleri (yaklaşık 1850)

Sudan'da modern anlamda arkeoloji devam eden sivil savaş nedeniyle imkansız olmuştur. 19. yüzyılda, Meroe harabeleri Avrupalı yolcular tarafından tarif edilmiş, 1834'te Giuseppe Ferlini tarafından küçük çaplı bazı hazine keşif kazıları düzenlenmiştir. Giuseppe Ferlini, şu anda Berlin ve Münih müzelerinde bulunan, çoğu mücevherat olmak üzere çeşitli antik eserler keşfetmiştir (veya keşfettiğini iddia etmiştir). 1844 yılında harabeler Karl Richard Lepsius tarafından daha dikkatle incelenmişlerdir; Lepseus gerçek antika eserlerin yanında birçok plan, kroki ve kopyayı Berlin'e getirmiştir. Sonraki kazılar 1902 ile 1905 yılları arasında E. A. Wallis Budge tarafından yürütülmüş, bu araştırmaların sonuçları Mısır Sudan'ı: Tarihi ve Anıtları (The Egyptian Sudan: its History and Monuments) (Londra, 1907) çalışmasında anlatılır. Piramitler arası yollar yapan askerler Sudan valisi Sir Reginald Wingate tarafından sağlanmıştır. Piramitlerin düzenli aralıklarla lahitlerin üzerine inşa edildiği bulunmuştur, bu lahitlerin içinde yanmış veya mumyalanmadan gömülmüş cesetler bulunmaktadır. Bulunan en ilginç nesneler ise mabet duvarlarında bulunan kabartmalar, Meroitik dilde yazıtları olan bazı anıtsal dikili taşlar (stele) ve bir miktar metal kap ve çanak çömlektir. Lepsius'un tarafından zaten tanımlanmış olan kabartmalarda kraliçelerin ve bazı kralların isimleri ile beraber resimleri ve Ölüler Kitabı'nın bazı bölümleri bulunmaktaydı. Kabartmaların en iyileri 1905 yılından parçalara ayrılarak, bir kısmı British Museum'a bir kısmı da Hartum'da bulunan müzeye gönderilmiştir. 1910'da Archibald Sayce'nin raporu sonucunda, Liverpool Üniversitesi'nden J. Garstang tarafından kazılar kasabada ve mezarlıkta başlatılmıştır ve Meroe kralları tarafından yapılmış bir sarayın harabeleri ve birkaç tapınak keşfedilmiştir.

[değiştir] Meroe'nin tarihi

Sudan'da bulunan Meroe piramitlerinde bulunan süsleme, 30 Eylül 2005, N12 piramiti

Meroe yaklaşık M.Ö. 800 ile M.S. 350 yılları arasında Kuş Krallığı veya Napata/Meroe Krallığı'nın güney başkenti idi. Kazılar önemini gösteren kanıtları ortaya çıkartmıştır, bunlar Napata Devri yerleşimi (batı mezarlığı) dolaylarında (yaklaşık M.Ö. 800 - M.Ö. 280) keşfedilen üst sınıf Kushîlere ait definleridir.

Kasabanın önemi Meroitik devrin başlangıcı ile yavaş yavaş artmıştır, Arrakkamani hükümdarlığı döneminde (yaklaşık M.Ö. 280) kraliyet gömü alanı Napata'dan (Jebel Barkal) Meroe'ye taşınmıştır.

Meroe şehrinin son devri Axum şehrinin isimsiz bir kralı tarafından Meroe'ye dikilmiş olan zafer stelesi ile temsil olmaktadır. Bu kral hakkında Yunanca yapılmış bir tarife göre, o "Axumilerin ve Himyarîlerin Kralıdır", dolayısıyla tahminen yaklaşık 330 yılında hüküm sürmüştür. Yakındaki piramitlerde iki arkaik Ge'ez yazısı ile yazılmış kitabe bulunmuştur; krala ait stele ile aynı çağdan mı, daha geç bir tarihe ait mi oldukları kesin değildir.

Roma'nın Antik Mısır'ı ele geçirmesi, Meroe ve Roma arasında sınır çatışmaları ve ikisinin de genişlemelerine yol açmıştır. Örneğin, Mısır'ın Roma valisi Petronius Nubiya'yı Nubiya'nın Mısır'ın güneyine saldırmasına karşılık istila etmiştir ve bölgenin kuzeyini talan etmiştir ve kuzeye dönmeden önce Napata'yı yağmalamıştır (M.Ö. 22). Meroe genelde bu mücadeleden iyi sonuçla çıkmayı başarmıştır, ve hatta imparator Augustus'un heykelinin kafasının yağmalayıp^[1] ve kendi tapınaklarından birinin merdivenlerinin altına gömmüştür. Sonuçta Meroe Roma ve Akdeniz ile sağlıklı ticaret ilişkileri kurmuştur.