Manyetik alan

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Manyetik alan, bir mıknatısın manyetik özelliklerini gösterebildiği alandır. Mıknatısın çevresinde oluşan çizgilere de, mıknatısın o bölgede oluşturduğu manyetik alan çizgileri denir. Manyetik alan çizgilerinin yönü N’(Norden) den S’(Suden) e doğrudur.

• Pusula iğneleri manyetik alan çizgilerine paralel dururlar.

Faraday, araştırmaları neticesinde maddelerin, manyetik alana tepki gösterdiğini ve bu tepki sonucunda etkileşimin olduğunu ortaya koydu. Verdikleri tepkiye göre maddeleri üç grupta toplanabildiğini gösterdi;

i) Diamagnetik maddeler : Zayıf bir şekilde etkilenenler; Bağıl magnetik geçirgenlikleri µr < 1 olan bu tür maddeler, güçlü bir magnetik alana dik şekilde kendilerini yönlendirirler. Diamagnetizma, tek sayıda elektronlara sahip ve tamamlanmamış içi kabuğu olmayan maddelerde görünür. Radyum, potasyum, magnezyum, hidrojen, bakır, gümüş, altın ve su diamagnetik gruba girerler.

ii) Paramagnetik Maddeler : Bağıl magnetik geçirgenlikleri µr > 1 olan bu tür maddeler, güçlü bir magnetik alana paralel şekilde kendilerini yönlendirirler. Paramagnetizma çift sayıda elektronlara sahip maddelerde görülür. Hava, alüminyum ve silisyum paramagnetik gruba girer.

iii) Ferromagnetik Maddeler : Kuvvetli bir şekilde mıknatıslardan etkilenen maddelerdir, Demir, nikel, kobalt ve alaşımlarını içeren maddeler bu gruba girer.

Bir mıknatısta:

• Aynı işaretli kutuplar birbirini iterlerken, zıt işaretli kutuplar birbirini çekerler.
• İtme ya da çekme kuvvetleri kutup şiddeti ile doğru, aradaki uzaklığın karesi ile ters orantılıdır.
• Elektriksel yük konusundaki coulomb kuvveti gibi kutupların birbirlerine uyguladıkları manyetik kuvvet skaler olarak birbirine eşit, fakat zıt yönlüdür.
• Bir mıkantısın ikiye bölünmesi sonucu bölünen her bir parçanın N, S şeklinde yeniden kutuplaştığı görülür.

Burdan çıkaracağımız anlam, atomik boyutlara inildiğinde dahi tek kutuplu mıknatıs elde edilemeyeceğidir.

[değiştir] Magnetik Alan Çizgileri

Sağ el kuralı dediğimiz bir metod, çeşitli mıknatıslarda ve içinden akım geçen tel çubuklarda akımın, kuvvetin ve magnetik alanın yönünü bulmamıza yardımcı olur.

• Magnetik alan çizgileri mıknatısın N kutbundan S kutbuna doğrudur.
• Sürtünme yolu ile, dokunmayla ve etki ile geçici mıknatıslık elde edilebilir.

[değiştir] Mıknatıs Etkisinin Ortamdan Geçişi

• Yumuşak demir gibi maddeler ferromagnetiktirler; mıknatısın kutupları arasına yerleştirildiklerinde magnetik alan çizgilerini sıklaştırırlar.
• Magnetik alan çizgilerini zayıflatan maddeler magnetik özellik göstermemektedirler.